Naamwoordelijk gezegde

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Naamwoordelijk gezegde 

Leerdoel

Je kunt het naamwoordelijk gezegde (persoonsvorm en naamwoordelijk deel) vinden. Je kent het verschil tussen het werkwoordelijk en het naamwoordelijk gezegde.

Voorbeeld

Het liefst / wordt / Mario / later / beroepsmilitair.

In deze zin staat geen werkwoord dat aangeeft wat het onderwerp Mario doet. Er is dus geen werkwoordelijk gezegde. Mario dóét niet iets, maar hij ís (wordt) iets. Wát hij is, zie je aan het zelfstandig naamwoord beroepsmilitair. Daarom heeft de zin een naamwoordelijk gezegde (ng): wordt [beroepsmilitair]. 

 Het naamwoordelijk gezegde zegt wat iemand of iets is (of wordt of blijft). Het bestaat uit één of meer werkwoorden (hier: wordt) en een zelfstandig of bijvoeglijk naamwoord (hier: beroepsmilitair).

Het naamwoordelijk gezegde bestaat uit een werkwoordelijk deel en een naamwoordelijk deel.

Het werkwoordelijk deel (ww.deel) bevat alle werkwoorden uit de zin. Een daarvan is een vorm van een koppelwerkwoord: zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen, heten, dunken, vóórkomen.

Het naamwoordelijk deel (nw.deel) bevat een zelfstandig of bijvoeglijk naamwoord dat een (tijdelijke) eigenschap (beroepsmilitair) van het onderwerp (Mario) noemt. Het koppelwerkwoord (wordt) koppelt die eigenschap aan het onderwerp.

Belangrijk!

In zinnen met een naamwoordelijk gezegde zit nooit een lijdend voorwerp.

Oefening

Op de 1000 meter wil Jorien bij het kampioenschap supersnel zijn.

Zoek de persoonsvorm en verdeel de zin in zinsdelen.

Op de 1000 meter / wil / Jorien / bij het kampioenschap / supersnel / zijn.

Stel vast of het onderwerp iets dóét of iets ís.

‘Jorien’ ís iets, namelijk ‘supersnel’.

Als het onderwerp iets ís, stel je de vraag: 

Wat + persoonsvorm + onderwerp + overige werkwoorden?

Wat wil Jorien zijn? Het antwoord op die vraag is het naamwoordelijk deel: supersnel.

Noteer het naamwoordelijk gezegde

pv + [nw.deel] + overige werkwoorden. Zet het naamwoordelijk deel tussen vierkante haken: ng = wil [supersnel] zijn.

Welk zinsdeel zoek je als eerste bij het ontleden van een zin?

Welk werkwoord moet op de lege plek? Het naamwoordelijk gezegde geeft aan dat het:
" OW ... IETS . "

Wat vind je nooit bij zinnen met een naamwoordelijk gezegde?