B1 Zinsdelen, persoonsvorm en onderwerp

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Persoonsvorm (pv), p.204

In elke zin staan werkwoorden.

Één daarvan is de persoonsvorm.

De persoonsvorm geeft aan het getal, de hoeveelheid en de tijd van de zin. 

Persoonsvorm (pv), p. 204

Zo vind je de persoonsvorm:

• Verander de zin van tijd (tijdproef)
• Verander van enkelvoud naar meervoud, of andersom (getalsproef)
• Maak de zin vragend (vraagproef)

Wat is de persoonsvorm?
"Hij floot een grappig deuntje tijdens het werk."

1. grappig
2. floot
3. Hij
4. werk

Wat is de persoonsvorm?
De geverfde deur is er een stuk moderner op geworden.

1. geworden
2. is
3. De geverfde deur
4. moderner

Wat is de persoonsvorm?
De zwarte kat ligt bij de centrale verwarming.

1. De zwarte kat
2. verwarming
3. ligt
4. bij

Wat is de persoonsvorm?
Het wereldkampioenschap voetbal was voor de Rode duivels een succes.

1. was
2. de Rode duivels
3. Het wereldkampioenschap voetbal
4. succes

Wat is de persoonsvorm?
Het knappe meisje heeft een cadeau gekregen van haar mama.

1. Het knappe meisje
2. mama
3. gekregen
4. heeft

Wat is de persoonsvorm?
De kinderen uit die arme buurt voetballen altijd als ze kunnen.

1. kunnen
2. voetballen
3. atijd
4. De kinderen uit die arme buurt

Wat is de persoonsvorm?
Iedereen weet dat roodborstjes heel bijzondere vogeltjes zijn.

1. Iedereen
2. vogeltjes
3. zijn
4. weet

Wat is de persoonsvorm?
De juf haalde de blaadjes op om ze te kunnen nakijken.

1. de blaadjes
2. haalde
3. nakijken
4. De juf

Zinsdelen, p. 204

• Elke zin betekent iets.
  
• Elk zinsdeel heeft een eigen functie in het geven van die betekenis.
• Zinsdelen zijn een soort legoblokjes waarmee je de zin opbouwt. 
• Een zinsdeel is een woord of een groepje woorden dat bij elkaar hoort. Dat groepje woorden vormt samen een zinsdeel en dat zinsdeel heeft dus een functie in de zin.

Zinsdelen, p. 204

Een zin verdeel je volgens een aantal stappen in zinsdelen:

1. De PV is het eerste zinsdeel

2. Alles wat voor de PV staat vormt 1 zinsdeel en is dus het tweede zinsdeel.

3. Alle andere werkwoorden in de zin vormen samen een zinsdeel

4. Alle woorden die samen voor de PV zouden kunnen staan, vormen samen een zinsdeel (verplaatsingsproef). 

Gisterochtend heb ik aan mijn kat eten gegeven.

PV = heb

Gisterochtend / heb / ik aan mijn kat eten gegeven.

Gisterochtend staat al voor de PV en is het tweede zinsdeel.

Gisterochtend / heb / ik aan mijn kat eten gegeven.

Er staat nog een werkwoord in de zin en dat is dan het derde zinsdeel.

Gisterochtend / heb / ik aan mijn kat eten / gegeven.

Als ik de verplaatsingsproef doe, vind ik nog drie zinsdelen:

1. Ik / heb / gisterochtend / aan mijn kat / eten / gegeven.
   
2. Aan mijn kat / heb / ik / gisterochtend / eten / gegeven.
3. Eten / heb / ik / gisterochtend / aan mijn kat / gegeven.

De woorden 'aan mijn kat' kunnen niet uitelkaar gehaald worden bij het maken van een goede zin:

• Mijn kat heb ik gisterochtend aan eten gegeven

Verdeel de zin in zinsdelen:
Zo’n smartphone lijkt me voor reizigers bijzonder handig.

Verdeel de zin in zinsdelen:
De mens zou de malariamug volledig kunnen uitroeien.

Onderwerp, p. 208

• Hoe vind je het  onderwerp (OW) van de zin?

1) Zoek de pv en dan:

2a) stel de vraag:  wie/wat + pv? 
of

2b) zin in enkelvoud of meervoud zetten

• Onderwerp kan één woord zijn of een woordgroep.
  
• Sommige zinnen hebben geen onderwerp.

Wat is het onderwerp?
Hij floot een grappig deuntje tijdens het werk.

1. grappig
2. floot
3. Hij
4. werk

Wat is het onderwerp?
De geverfde deur is er een stuk moderner op geworden.

1. geworden
2. is
3. De geverfde deur
4. moderner

Wat is het onderwerp?
De zwarte kat ligt bij de centrale verwarming.

1. De zwarte kat
2. verwarming
3. ligt
4. bij

Wat is het onderwerp?
Het wereldkampioenschap voetbal was voor de Rode duivels een succes.

1. was
2. de Rode duivels
3. Het wereldkampioenschap voetbal
4. succes

Wat is het onderwerp?
Het knappe meisje heeft een cadeau gekregen van haar mama.

1. Het knappe meisje
2. mama
3. cadeau
4. heeft

Wat is het onderwerp?
De kinderen uit die arme buurt voetballen altijd als ze kunnen.

1. kunnen
2. voetballen
3. atijd
4. De kinderen uit die arme buurt

Wat is het onderwerp?
Iedereen weet dat roodborstjes heel bijzondere vogeltjes zijn.

1. Iedereen
2. vogeltjes
3. zijn
4. weet

Wat is het onderwerp?
De juf haalde de blaadjes op om ze te kunnen nakijken.

1. de blaadjes
2. haalde op
3. nakijken
4. De juf