Redekundig ontleden 1

• Taal
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Redekundig ontleden 

• Zinsdelen (redekundig) vs woordsoorten (taalkundig)
  
  Deze les:
  - persoonsvorm (pv)
  - onderwerp (ow)
  - werkwoordelijk gezegde (wwg)  

Wat weet je nog/al over het vinden van de pv in een zin?

De persoonsvorm vinden

• De zin vragend maken en dan komt de persoonsvorm vooraan in de zin te staan  Vraag-proef
• De zin in een andere tijd zetten en dan verandert de persoonsvorm Tijd-proef
• Verander het getal in de zin en dan verandert de persoonsvorm  ev-mv

Voorbeeld 'vraag-proef'

Annelieke gaat met de bus naar school.

Maak de zin vragend, dan komt de pv vooraan:

Gaat Annelieke met de bus naar school?

Voorbeeld 'tijd-proef'

Annelieke gaat met de bus naar school.

Zet de zin in de andere tijd, dan verandert de pv:

Annelieke ging met de bus naar school.

Voorbeeld 'ev-mv'

Annelieke gaat met de bus naar school.

Verander het 'getal' en dan verandert de pv:

Annelieke (en bas) gaan met de bus naar school.

Wat is de pv?

Waarom denkt Elin dat wij geen zin hebben in pizza?

1. Waarom
2. denkt
3. Elin
4. in pizza

Hoe vind je het onderwerp (ow) in een zin?

Het onderwerp vinden 

• Zoek eerst de persoonsvorm
• Stel de vraag:  wie (of wat) + persoonsvorm ? 
• Antwoord op de vraag is het onderwerp; wie/wat doet er iets in de zin?

Wat is het ow?

Waarom denkt Elin dat wij geen zin hebben in pizza?

1. Waarom
2. denkt
3. Elin
4. geen zin

Wat is het ow?

Pieter-Jan en Evert zouden gelogeerd hebben bij Bob.

1. Pieter-Jan
2. Evert
3. Pieter-Jan en Evert
4. Bob

Het werkwoordelijk gezegde vinden

• Alle werkwoorden in de zin!  OOK DE PV.
• Kijk welke woorden dit zijn en die zijn het werkwoordelijk gezegde

Wat is het wwg?

We worden steeds door hem gevolgd.

1. We
2. worden
3. steeds
4. worden gevolgd

Wat is het wwg?

Ik neem een pijnstiller in.

1. Ik
2. neem
3. neem in
4. een pijnstiller

Het lijdend voorwerp vinden

• Stel de vraag: wie/wat + werkwoordelijk gezegde + onderwerp? 
  Voorbeeld:
  Alle leerlingen (ow)  hebben (pv) een leesboek in hun tas.
  Wat + hebben + leerlingen? (in hun tas)?
  EEN LEESBOEK = lv.
  
  
  

Hoe kan ik het lijdend voorwerp vinden?

1. De zin vragend maken
2. De vraag: wie of wat + persoonsvorm?
3. De vraag: wie/wat + werkwoordelijk gezegde + onderwerp?
4. De zin in een andere tijd zetten

Tip!

Ga telkens alle stappen af in je hoofd bij elke vraag.

1. Zoek de persoonsvorm
2. Zoek het onderwerp 
3. Zoek het werkwoordelijk gezegde
4. Zoek het lijdend voorwerp 

En stel dan de vraag die erbij hoort! 

Wat is de pv?
De verdwaalde toerist vroeg de weg aan de politie.

1. verdwaalde
2. toerist
3. vroeg
4. de weg

Vragend maken: Vroeg de verdwaalde toerist de weg...

Ben geeft het cadeautje aan de nieuwe jongen.
Wat is: het cadeautje

1. Werkwoordelijk gezegde
2. Onderwerp
3. Lijdend voorwerp
4. Meewerkend voorwerp

Wat geeft Ben =  het cadeautje 

Ze verwacht een enorm lagedrukgebied.
Wat is: een enorm lagedrukgebied

1. Werkwoordelijk gezegde
2. Onderwerp
3. Lijdend voorwerp
4. Meewerkend voorwerp

Wat verwacht ze? =  een enorm lagedrukgebied? 

De weervrouw heeft niet veel goeds voorspeld voor vandaag.
Wat is: heeft voorspeld

1. Werkwoordelijk gezegde
2. Onderwerp
3. Lijdend voorwerp
4. Meewerkend voorwerp

Alle werkwoorden: heeft voorspeld 

Wat is het onderwerp?
Zal de oud-kampioen vanavond de winnaar een medaille opspelden?

1. de winnaar
2. de oud-kampioen
3. zal
4. een medaille

wie / wat zal ? =  de oud-kampioen 

Wat is het werkwoordelijk gezegde?
Alle aanwezigen zongen voor de jarige een vrolijk welkomstlied.

1. zongen een vrolijk welkomstlied
2. zongen voor
3. zongen
4. alle aanwezigen

Alle werkwoorden = zongen 

Wat is het lijdend voorwerp?
De verdwaalde toerist vroeg de weg aan de politie.

1. de verdwaalde toerist
2. de politie
3. vroeg
4. de weg

Wat vroeg de verdwaalde toerist ? =  de weg 

Wat is het onderwerp?
De apen kraakten de lekkere nootjes.

1. de apen
2. de lekkere nootjes
3. kraakten

Wie kraakten ? =  de apen 

Wat is het lijdend voorwerp?
Heeft Milou aan jou ook een snoepje gegeven?

1. Milou
2. aan jou
3. een snoepje
4. heeft gegeven

Wat heeft Milou gegeven? = een snoepje 

Wat is het onderwerp?
Hun stoute kat is gevlucht naar zijn geheime plek.

1. plek
2. Hun stoute kat
3. gevlucht
4. naar zijn geheime plek

Wie of wat is gevlucht ? =  hun stoute kat 

Wat is het onderwerp in deze zin?
Waarom zijn zijn vrienden gisteren naar Amsterdam gegaan?

wie zijn gisteren naar A'dam gegaan ? = zijn vrienden, onderwerp 

PV = zijn 

Wat is het lijdend voorwerp?
De uitgever had dat boek ook aan de deelnemers kunnen schenken.

1. De uitgever
2. aan de deelnemers
3. kunnen schenken
4. dat boek

Wat had de uitgever kunnen schenken? = dat boek 

Wat is het onderwerp?
De uitgever had dat boek ook aan de deelnemers kunnen schenken.

1. aan de deelnemers
2. De uitgever
3. kunnen schenken
4. dat boek

Wie had ? =   de uitgever 

Wat is het werkwoordelijk gezegde

Hebben de varkens alles opgegeten?

1. hebben
2. hebben opgegeten
3. de varkens

hebben en  opgegeten beide werkwoorden 

Wat is het onderwerp?
In de stad loopt Janneke.

1. in
2. de
3. Janneke
4. loopt

Wie loopt ? = Janneke 

Wat is het lijdend voorwerp?

Sophie doet jou de groeten.

1. Geen lijdend voorwerp
2. jou
3. Sophie
4. de groeten

Wat doet Sophie? =  de groeten 

Wat is het lijdend voorwerp?

Nina heeft Marieke bloemen gegeven.

1. Er is geen lijdend voorwerp
2. Thomas
3. Marieke
4. bloemen

Wat heeft Nina gegeven? = bloemen 

Aan de slag

Les 19: redekundig ontleden

Persoonsvorm

Onderwerp

Werkwoordelijk gezegde

MAKEN:

Opdracht 1 t/m 7 (afhankelijk van de tijd)