Tussenletters en koppelteken

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Tussenletters + koppelteken

Lesdoel

Aan het einde van de les

- weet je welke tussenletters je kan gebruiken om woorden aan elkaar te koppelen.

- kan je de tussenletters op de juiste manier gebruiken.

- kan je het koppelteken op de juiste manier gebruiken. 

Tussenletters bij samenstelling

kip+ hok=kippenhok

-en komt er tussen (de extra p voor uitspraak)

Soms komt er -s tussen twee woorden:

bedrijfsfeest

Wat weet jij al?

Wat weet jij al?
pan & koek

1. pannenkoek
2. pannekoek
3. pankoek
4. panskoek

Wat weet jij al?
hond & hok

1. hondenhok
2. hondehok
3. hondhok
4. hondshok

Wat weet jij al?
groente & soep

1. groentensoep
2. groentesoep
3. groentessoep

Wat weet jij al?
route & boek

1. routenboek
2. routesboek
3. routeboek

Wat weet jij al?
zon & hoed

1. zonhoed
2. zonnehoed
3. zonnenhoed

Wat weet jij al?
bedrijf & gevel

1. bedrijvengevel
2. bedrijfsgevel
3. bedrijfgevel

Wat weet jij al?
gezondheid & test

1. gezondheidstest
2. gezondhedentest
3. gezondheidentest

Wat weet jij al?
benzine & station

1. benzinenstation
2. benzinestation
3. benzinesstation

Tussenletters

Vaak kun je woorden aan elkaar plakken: 

strand + stoel=strandstoel

school + feest=schoolfeest

winkel + personeel + winkelpersoneel

Dat leer je door te lezen, lezen en nog eens lezen. 

-en

Als dat niet kan gebruik je tussenletters:

Als een zelfstandig naamwoord in het meervoud -en krijgt dan krijgt het dat in de samenstelling ook: 

kip + kippen=kippenhok

band + banden=bandenspanning

Uitzonderingen:

Uitzonderingen

geen -en als het eerste woord:

een meervoud op -s heeft

café + stoel= caféstoel

een meervoud op zowel -s als -en heeft

groente + soep + groentesoep/ route + boek=routeboek

iets waarvan er maar één is

zon + hoed=zonnehoed

een bijvoeglijk naamwoord of werkwoord is

platteland, zonnebank, dunnedarm

 

-s 

die doe je op gehoor

gereedschapskist/geluidsman/verkeersovertreding

Dus weer: lezen, lezen en lezen

Aan elkaar of los?

Aan elkaar:

- Samenstellingen van twee of meer woorden: eindexamen

- Woorden met -er, hier-, daar- en waar- plus een voorzetsel: erop, hierin

- Werkwoorden die beginnen met een voorzetsel: binnenlaten, opmerken

Aan elkaar of los?

Je zet een koppelteken tussen woorden als:

- Het woord begint met de voorvoegsels niet-, non-, oud-, ex-: niet-rokers, non-actief

- De uitspraak anders onduidelijk is: auto-onderdelen

Koppelteken

- Een deel van de samenstelling bestaat uit letters, cijfers of tekens: 18-jarige

- Het een samengestelde aardrijkskundige naam of afleiding is: Noord-Amerika