3. De stengel

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

STENGEL §5.1 en §5.2: PLANTEN

1. Introductie 

2. De wortel

3. De stengel

4. Het blad

5. De bloem

Duur van de les: ±10 minuten

In deze les leer je....

•  Wat de twee functies van stengels zijn
• Waar de bastvaten/houtvaten(cambium) voor zijn

• In een afbeelding de jaarringen aan te wijzen
• Aan te geven waar de jongste en oudste jaarringen liggen
• Aan te geven of omgevingsfactoren gunstig of ongunstig waren

Tip: schrijf vragen op om te stellen bij de meet!

Twee functies van de stengel

- het dragen van de bloemen

- de transport van water en andere stoffen door de vaatbundels 

Het dragen van de bloemen

Zoals op de plaatjes hier rechts te zien is 'draagt de stengel de bloem'. 

De bloem is enorm belangrijk voor de plant omdat deze voor de voortplanting zorgt! Meer hierover in de les over bloemen...

Transport van water en andere stoffen door de vaatbundels

Als je een stengel bleekselderij overdwars doorsnijdt, zie je donkergroene stippen. Dat zijn de vaatbundels!

Aan de uiteinden van de wortels van een plant zitten wortelharen. Hiermee neemt de plant water en mineralen uit de bodem op. Het water met de mineralen gaat via vaten in de wortels en de stengels naar de bladeren. Vaten zijn dunne buisjes. De vaten beginnen in de wortels en lopen door tot in de bladnerven van de bladeren. (Zie links). Er zijn twee soorten vaten. Houtvaten en bastvaten. 

Wat vervoeren de houtvaten en in welke richting?

1. Omhoog, water en mineralen
2. Beneden, water en mineralen
3. Omhoog, water met voedingsstoffen
4. Beneden, water met voedingsstoffen

Wat vervoeren de bastvaten en in welke richting?

1. Omhoog, water en mineralen
2. Beneden, water en mineralen
3. Omhoog, water met voedingsstoffen
4. Beneden, water met voedingsstoffen

Jaarringen

Als je een boom doorzaagt en vanaf boven op de stam kijkt dan zie je een afbeelding zoals hier rechts. Je ziet hierin allemaal ringen. Deze worden jaarringen genoemd. 

Jaarring

Jaarring

Jaarring

Jaarring

Je ziet dat een jaarring bestaat uit een 'donkere ring en een lichtere ring'

Jaarringen

Een jaarring geeft dus in feite aan hoe veel hout er is bijgekomen in een jaar. Een jonge boom is dunner dan een oude boom, dus de jaarringen binnenin zijn ouder dan de jaarringen aan de buitenkant.

Waar liggen de
nieuwste jaarringen?

1

2

1. Op locatie 1, aan de binnenkant van de stam
2. Op locatie 2, aan de buitenkant van de stam

Aan de jaarringen kun je zien of de omgevingsfactoren van de boom gunstig of ongunstig waren

We hebben geleerd dat een jaarring de hoeveelheid hout is die er per jaar bijgekomen is. Hoe veel de boom gegroeid is. 

Als de boom bijvoorbeeld veel zon en water heeft gehad heeft deze veel kunnen groeien en zal de jaaring dik zijn. 

Als de boom weinig zon of water heeft gehad of bijvoorbeeld een brand heeft meegemaakt groeit de boom weinig dat jaar, de jaarring zal dun zijn. 

Welke uitspraak is
correct?

1. In jaar 3 waren de omgevingsfactoren gunstiger dan in jaar 4
2. In jaar 1 waren de omgevingsfactoren gunstiger dan in jaar 3
3. In jaar 2 waren de omgevingsfactoren gunstiger dan in jaar 3
4. Er is zeker in jaar 3 een brand geweest

EVEN HERHALEN...

Wat vervoeren de bastvaten en in welke richting?

1. Omhoog, water en mineralen
2. Beneden, water en mineralen
3. Omhoog, water met voedingsstoffen
4. Beneden, water met voedingsstoffen

Wat vervoeren de houtvaten en in welke richting?

1. Omhoog, water en mineralen
2. Beneden, water en mineralen
3. Omhoog, water met voedingsstoffen
4. Beneden, water met voedingsstoffen

Waar liggen de
nieuwste jaarringen?

1

2

1. Op locatie 1, aan de binnenkant van de stam
2. Op locatie 2, aan de buitenkant van de stam

Welke uitspraak is
correct?

1. In jaar 3 waren de omgevingsfactoren gunstiger dan in jaar 4
2. In jaar 1 waren de omgevingsfactoren gunstiger dan in jaar 3
3. In jaar 2 waren de omgevingsfactoren gunstiger dan in jaar 3
4. Er is zeker in jaar 3 een brand geweest

Nu weet je....

•  Wat de twee functies van stengels zijn
• Waar de bastvaten/houtvaten(cambium) voor zijn
• In een afbeelding de jaarringen aan te wijzen
• Aan te geven waar de jongste en oudste jaarringen liggen
• Aan te geven of omgevingsfactoren gunstig of ongunstig waren

Volgende les:

1. Introductie

2. De wortel

3. De stengel

4. Het blad

5. De bloem

Heb je nog vragen? Stel ze bij de meet!