Hoofdstuk 2: Herhaling (deel 3)

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 2: Herhaling

Paragraaf 2.1 t/m 2.4 (deel 3)

Kernbegrippen

Vormen hét fundament voor de beheersing van de toetsstof(!)

Deze kun je achterin het hoofdstuk vinden / in de 'flitskaarten' op je laptop.

Wat is het belangrijkste wat ik moet kennen/kunnen?

Overheid heeft het geweldsmonopolie. 💥

= Alléén politie en leger mogen geweld tegen burgers gebruiken om orde te handhaven. 🚓

Kenmerken rechtsstaat

1. Aanwezigheid aan grondrechten. 📕
2. Het legaliteitsbeginsel. 📜
3. Een machtenscheiding. ✂️
4. Een onafhankelijk rechtspraak. 👩‍⚖️

De overheid beschermt burgers tegen willekeur en machtsmisbruik (rechtsbescherming). 🛡️

Tegelijkertijd is er zonder geweldmonopolie géén (rechtshandhaving). 💥

Maar kleurt de overheid niet soms buiten de lijntjes?

Klassieke grondrechten

In de Grondwet staan:

1. Gelijkheidsrechten
2. Politieke rechten
3. Vrijheidsrechten

Sociale rechten

De overheid moet zich inspannen om zorg te besteden aan:

• onderwijs;🏫 
• huisvesting;🏡
• volksgezondheid; 👨‍⚕️
• en bestaanszekerheid. 😀

Passief en actief kiesrecht.

Verschil

Een sociaal grondrecht betekent NIET dat je naar de rechter kunst stappen als je vindt dat je bijvoorbeeld slecht les krijgt.

Bij een klassiek grondrecht kan dat WEL.

Staat media-aandacht een eerlijk proces in de weg?

'Ja': 

• Te snel spreken over 'dader' -> terwijl onschuldpresumptie.
• Niet altijd hoor en wederhoor -> Bijv. bij spraakmakende rechtszaken (Taghi en Holleeder).
• Trail by media: eenzijdige en gekleurde berichtgeving van de media.

Verschil

Een sociaal grondrecht betekent NIET dat je naar de rechter kunst stappen als je vindt dat je bijvoorbeeld slecht les krijgt.

Grondwet

Verschil

Een sociaal grondrecht betekent NIET dat je naar de rechter kunst stappen als je vindt dat je bijvoorbeeld slecht les krijgt.

Conclusie: Mogen we alles weten wat de overheid doet?

'Ja': Iedere burger kan de verschillende rechtsbronnen raadplegen. 📖

Overheid is verplicht info over haar werk aan burgers te geven. -> Wet open overheid (Woo).

Ook de speciale positie van het koningshuis werd op de proef gesteld. 👑

De 2e Kamer vond het onterecht dat je zwaardere straf kreeg voor het beledigen van de koning, dan voor het beledigen van een ambtenaar. (-> Afschaffing majesteitsschennis). 👑

Conclusie: Het is moeilijk om grondrechten te veranderen, omdat het moet voorkomen dat politieke partijen het zomaar doen.

Ga aan de slag!

Maak de test jezelf  van paragraaf 2.1 t/m 2.4.

Maak de oefentoets van het hoofdstuk.

Ga leren voor de toets. Ga aan de slag met een samenvatting / begrippenlijst over de stof.

Leg uit wat een rechtsstaat is. Benoem minstens 2 kenmerken.

Leg het verschil uit tussen rechtszekerheid en rechtshandhaving.