GYM 3 - DI 12/3 Woordenschat + spelling 1

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Welkom!

Nodig:

• Kern
• Spelmodel (SOM)

Vandaag

• Planning
• Refresh: Spelling
• Aan de slag!

Nieuwe module: Woordenschat & Spelling

• Je leest vier teksten uit het boek (KERN). Je haalt de moeilijke woorden uit de teksten en maakt er woordenlijsten van.

• Spelling: boekje Spelmodel. 

• Opdrachten uit boekje goed gemaakt en boekje op tijd ingeleverd? 

Extra punten bij PW.

Planning

Week 13: p. 3 t/m 11 boekje

Week 14: p. 12 t/m 21 boekje

Week 15: p. 22 t/m 30 boekje

Week 16: 1e les: herhalen + afronden - do 20 april of di 16 mei: PW Woordenschat & Spelling

Meivakantie

Elke les nodig: 

- KERN

- Gele boekje Woordenschat & Spelling

- Spelmodel: boekjes in klas of via iPad

REFRESH

SPELLING

Waarom gebruiken we samenstellingen in de Nederlandse taal?

Om aan te geven dat we met één begrip te maken hebben.

Om extra informatie te geven over een woord.

Omdat we ervan houden om onnodig moeilijk te doen.

Waarom gebruiken we samenstellingen als we ook bijvoeglijke naamwoorden hebben?

Een samenstelling is een woord dat bestaat uit twee delen die beide ook zelfstandig kunnen voorkomen. Een bijvoeglijk naamwoord is een eigenschap en is op zichzelf niet iets. 

Groene stoel

Keukenprins

Keuken                       Prins 

Groene                Stoel

+

+

Eigenschap 

= Bijv. nw.

Waarom kan ik niet gewoon overal 

een spatie tussen zetten?

Omdat het ten onrechte los schrijven van samenstellingen 

dubbelzinnigheden op kan leveren.

Of:

BOEREN MET WORST

BOERENMETWORST

Welke notatie is juist?

1. Konijnen bouten in pruimen saus
2. Konijnen bouten in pruimensaus
3. Konijnenbouten in pruimen saus
4. Konijnenbouten in pruimensaus

Konijnen bouten in pruimen saus

Konijnenbouten in pruimensaus

= 4 losse begrippen

= 2 losse begrippen

Samenstellingen

Aaneenschrijven

Tussenklanken

Koppelteken

Cijfers & getallen

Stof zuigen

Stofzuigen

Koning dag

Koningsdag

Wc eend

Wc-eend

100 jaar persoon

100-jarige

Samenstellingen

Aaneenschrijven

Tussenklanken

Koppelteken

Cijfers & getallen

Stof zuigen

Stofzuigen

Koning dag

Koningsdag

Wc eend

Wc-eend

100 jaar persoon

100-jarige

Begrijpen

Uit je hoofd leren

Aaneenschrijven

Felverlicht

Samengestelde woorden met één klemtoon schrijf je aan elkaar.

Stofzuigen

Samengestelde werkwoorden en samenstellingen die afgeleid zijn van werkwoorden, schrijf je aan elkaar.

Maak een goede samenstelling,
welk antwoord is juist?

1. Afmaken
2. Af maken

Maak een goede samenstelling,
welk antwoord is juist?

1. (Kom jij) hier heen?
2. (Kom jij) hierheen?

Tussenklanken (-s)

Koningsdag

Hoor je een s?

Dan schrijf je hem ook.

Koningsstaf

Kun je het niet goed horen? 

Vervang het tweede deel 

om dit te controleren.

Bij koningsdag hoor je een s dan is er ook een extra s bij koningsstaf.

Tussenklanken (-en)

Sterrenstelsel

Hoor je -en? 

Is het eerste deel van het woord een zelfstandig naamwoord met een meervoud op -en? (sterren)

Dan schrijf je de tussenklank -en.

Tussenklanken (-e)

Groentesoep

Heeft het eerste deel een meervoud dat met -s en -n kan? 

(groentes, groenten)

Dan schrijf je alleen een -e

Zonneschijn

Als het eerste deel geen meervoud heeft, of er bestaat maar één van?

Dan schrijf je alleen een -e

Koppelteken

Het koppelteken zorgt ervoor dat de samenstelling beter leesbaar is.

• Wanneer er een klinkerbotsing is
  
• Bij combinaties van titels en beroepen
  
• Aardrijkskundige namen 
• Afkortingen, letters en speciale leestekens
• Bij samenstellingen waarbij het tweede deel met een hoofdletter begint
• Na de voorvoegsels: adjunct, aspirant, assistent, bijna, collega, ex, interim, kandidaat, leerling, meester, niet, non, sint, substituut

• radio-uitzending, micro-organisme
  
• chef-kok, secretaris-generaal
  
• Noord-Holland
  
• CDA-leden, L-vorming, 65+-korting
  

• pro-Frans, on-Nederlands
  

• adjunct-directeur, Sint-Jansbasiliek
  

Cijfers en getallen

Na een cijfer of getal schrijf je een koppelteken, behalve als het woord achter het getal een samenstelling is. 

Zónder samenstelling

Mét samenstelling

43-jarige

36-urige werkweek

4 meiherdenking

6 vwo-leerling

Getallen in letters

Getallen in letters schrijf je aan elkaar.

Alleen ná 'duizend', voor en na 'miljoen' en voor en na 'miljard' komt een spatie.

vb. achtentwintig miljard

Let op: Bij een klinkerbotsing schrijf je een trema geen koppelteken.

vb. achthonderddrieënvijftig

Maak van de volgende woorden een correcte samenstelling, door ze aan elkaar te schrijven als dat nodig is (of niet):

Geheim agent

Maak van de volgende woorden een correcte samenstelling:

reserve band

Maak van de volgende woorden een correcte samenstelling:

zon brand crème

Maak van de volgende woorden een correcte samenstelling:

Zo breed als de hemel

Maak van de volgende woorden een correcte samenstelling:

Leden van de PvdA

Maak van de volgende woorden een correcte samenstelling:

diploma uitreiking

Maak van de volgende woorden een correcte samenstelling:

iemand van 22 jaar oud

Lesdoel: Ik heb geleerd hoe ik samengestelde woorden moet spellen.

Geef aan op een schaal van 1 tot 10.
0 = Ik snap er helemaal niets van...
10 = Ik snap het helemaal!

Lesdoel: 

• Aan het einde van de les heb je geleerd welke soorten personages er zijn.

010

Laat met een emoji weten
wat je van deze les vond:

😒🙁😐🙂😃

Huiswerk & Taalvout

Maak p. 3 t/m 11 van je boekje Woordenschat & Spelling