2.4-2 DNA: het besturingssysteem van de cel 4V 2122

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

2.4 DNA: het besturingssysteem van de cel - deel 2

 - deel 2

Doel 2.4

Je leert hoe een cel, aan de hand van DNA, eigen eiwitten maakt

Transcriptie en translatie

Opgave 4

Opgave 4

TTG-TCC-AAG-AAT-CCG-TAA

Opgave 4

TTG- TCC- AAG- AAT- CCG-TAA matrijsstreng

Opgave 4

TTG- TCC- AAG- AAT- CCG-TAA matrijsstreng

AAC-AGG-UUC-UUA-GGC-AUU mRNA

(officieel weet je niet waar het aflezen begint!!)

Opgave 4

Opgave 4

AAC-AGG-UUC-UUA-GGC-AUU (mRNA)

Geen AUG: geen startcodon

Geen UAA, UAG, UGA: geen stopcodon

Kijk ook van rechts naar links! De afleesrichting is niet bekend

Opgave 4

Opgave 4

AAC-AGG-UUC-UUA-GGC-AUU (mRNA)

Asn- Arg-   Phe-Leu -Gly  -Ile      (polypeptide)

Uitgaande van afleesrichting links -> rechts.

Van polypeptideketen naar eiwit

Ribosomen zitten soms vrij in het cytoplasma, soms vast aan ruw endoplasmatisch reticulum.

Vrije ribosomen maken eiwitten die in het grondplasma actief zijn.

Aminozuurketens die door ribosomen worden gemaakt die aan het rer vast zitten komen meteen in het RER.

Van polypeptideketen naar eiwit

De werking van eiwitten hangt nauw samen met de vorm ervan.

De vorm is afhankelijk van de vouwing van een eiwit.

In het RER vind de eiwitvouwing plaats.

Ook wordt deze gecontroleerd om te voorkomen dat verkeerd werkende eiwitten in het lichaam terecht komen.

Van polypeptideketen naar eiwit

In het RER krijgt het eiwit ook een adreslabel: waar moet het precies naar toe?

Als het eiwit klaar is wordt een blaasje afgesnoerd en dit wordt gefuseerd met het golgisysteem.

Nu zit het eiwit in het golgisysteem. 

Van polypeptideketen naar eiwit

Het golgisysteem verpakt de eiwitten voor de definitieve bestemming:

• Lysosomen (blaasje in de cel met een enzym)
• Transportblaasje (voor transport naar buiten de cel)
• Transportblaasje (membraan eiwitten)

BRON 18

Eiwitsynthese

https://biologiepagina.nl/Havo4/N3Cellen/eiwit.htm

Celdifferentiatie

Gespecialiseerde cellen ontstaan door celdifferentiatie.

Celdifferentiatie ontstaat doordat in verschillende cellen verschillende eiwitten worden gemaakt.

Pigment (melanine)

Samentrekken (actine/ myosine)

Antistoffen aan een witte bloedcel

Enzymen in je maag

      Hormonen (adrenaline)

Transportmiddel (hemoglobine)

Eigenschappen

EIwitten bepalen niet alleen de differentiatie van de cel maar ook de eigenschappen van een individu.

Dat komt ook door een verschil in EIWITTEN.

Mutaties (veranderingen) in het DNA betekenen vaak een ander eiwit, dus een andere werking

                     Oogkleur (pigment)

                                 Suikerziekte (insuline)

Doel 2.4

Je leert hoe een cel, aan de hand van DNA, eigen eiwitten maakt

Begrippen 2.4

DNA-moleculen, dubbelstrengs, dubbele helix, nucleotiden, deoxyribose, stikstofbase, adenine (A), cytosine (C), guanine (G), thymine (T), complementaire streng, DNA-codetaal, eiwitten, aminozuren, gen, DNA-triplet, mRNA, enkelstrengs, uracil (U), ribose, matrijsstreng/ templatestreng, coderende streng, ribosoom, codons, polypeptideketen, startcodon, stopcodon, eiwitsynthese, transciptie, translatie

Huiswerk

Lees paragraaf 2.5