Hoofdpunten hoofdstuk 9

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Hoofdpunten hoofdstuk 9

Paragraaf 9.1

• Evenwichten 
• BOE-schema

N.B.: komt 100% zeker in de toets (In ben verplicht dit in SE te toetsen, omdat het geen CE onderdeel is) 

Paragraaf 9.2 

• Esters (condensatie en hydrolyse) 
• Blokschema's  

Vorming van een ester

"Condensatiereactie"

hydrolyse 

Omgekeerde van condensatiereactie 

+

Stel de structuurformule op van de ester van methanol en propaanzuur 

• Stap 1. Stel de structuurformules op van methanol en propaanzuur. Zorg ervoor dat de alcohol- en de zuurgroep naar elkaar toe staan. 

Stel de structuurformule op van de ester van methanol en propaanzuur 

Stap 1. Stel de structuurformules op van methanol en propaanzuur. Zorg ervoor dat de alcohol- en de zuurgroep naar elkaar toe staan

methanol

propaanzuur

Stel de structuurformule op van de ester van methanol en propaanzuur 

Stap 2. Markeer de H van de alcoholgroep en de OH van het zuur. Deze zullen samen afsplitsen als H₂O.

methanol

propaanzuur

Stel de structuurformule op van de ester van methanol en propaanzuur 

Stap 2. Markeer de H van de alcoholgroep en de OH van het zuur. Deze zullen samen afsplitsen als H₂O.

methanol

propaanzuur

Stel de structuurformule op van de ester van methanol en propaanzuur 

Stap 3. Splits de gemakeerde atomen af als H₂O en noteer de structuurformule van de ester. De O van de alcoholgroep komt aan de C van de zuurgroep. 

methanol

propaanzuur

Stel de structuurformule op van de ester van methanol en propaanzuur 

Stap 3. Splits de gemakeerde atomen af als H₂O en noteer de structuurformule van de ester. De O van de alcoholgroep komt aan de C van de zuurgroep. 

Blokschema's 

In blok: Wat vindt er plaats? 

Bij pijlen:  Welke stoffen er van proces naar proces gaan 

Tabel 38 B1

Stap voor stap aanvullen (Alles in één keer proberen, leidt tot stress en geen overzicht meer)

Paragraaf 9.3

• Cradle-to-Cradle 
• Elementkringlopen 
• Batch- en continuprocessen  
• Rendement 

Cradle to cradle 

Uitgangspunt bij het ontwerpen van processen:

'Alle gebruikte materialen kunnen na hun leven in het ene product, nuttig ingezet worden in een ander product.'

--> dus afval wordt grondstof 

Batchproces 

Het product wordt in één keer gemaakt. Het reactievat wordt daarna geleegd/schoongemaakt en opnieuw gebruikt. Batchprocessen zijn geschikt voor het maken van kleine hoeveelheden.

Continuproces

De grondstoffen worden continu aangevoerd en verwerkt tot een product dat elders continu uit het reactievat stroomt.

De stofstroom wordt niet onderbroken en het proces wordt niet stil gelegd. 

Schaal van een proces

Bulkchemie: op grote schaal (grote hoeveelheden)

Fijnchemie: op kleine schaal (kleine hoeveelheden)

Opschalen= van fijnchemie naar bulkchemie 

Bij de additie van water aan 1,0 kg propeen ('CH₃-CH=CH₂')
ontstaat 0,80 kg propaan-1-ol ('CH₃-CH₂-CH₂-OH').
Bereken het rendement. Ga ervan uit dat de molverhouding tussen propeen en propaan-1-ol 1:1 is.

rendement =    praktische opbrengst     x 100%

                           theoretische opbrengst

rendement =    praktische opbrengst     x 100%

                           theoretische opbrengst

rendement

rendement =   praktische opbrengst   x 100%

                           theoretische opbrengst

C3H6 + H2O --> C3H7OH

1,0 kg = 1000 gram / M = 23,8 mol propeen

molverhouding 1:1, dus ook 23,8 mol propaan-1-ol

23,8 x M = 1,4 kg propaan-1-ol

rendement = 0,80 / 1,4 x 100% = 57 %

Paragraaf 9.4

• Gevarensymbolen
• ADI, LD-50 en grenswaarde

In een fabriek van 500 m³ is 15,0 L ammoniak aanwezig. Laat met een berekening zien of de grenswaarde is overschreden. De dichtheid van ammoniak is 0,73 kg/m³. Maak gebruik van T97A voor het opzoeken van de grenswaarde (TGG-8 uur).