T36 - Poëzie: stijlfiguren in hiphop

• Nederlands
• Secundair onderwijs

T36 - Poëzie: stijlfiguren in hiphop

Doelen

1. Je kent de verschillende stijlfiguren en begrijpt wat ze betekenen. 
2. Je kan de stijlfiguren toepassen op een nieuwe tekst.

Pretest: Geef een voorbeeld van een personificatie.

Pretest: Over welk stijlfiguur gaat het hier?
Ik stierf van verdriet!

Pretest: Geef een voorbeeld van een onomatopee.

Stijlfiguren

• In literatuur, poëzie, hiphop ...
• Beeldtaal
• Figuurlijk taalgebruik
• Doel: iets op een andere, beeldende manier vertellen

Stijlfiguren

• Vergelijking en metafoor
• Woordspeling
• Personificatie
• Onomatopee of klanknabootsing
• Hyperbool of overdrijving

Sofiane - Boef

Tuurlijk zie jij de shine, maar nooit zag jij de pijn

Zonder ouders ik was klein, ongeveer een jaar of nine

Wanneer d'r iets verdwijnt sla je dat op in je mind

En me oom die sloeg m'n tante, maar zo wou ik niet zijn

Was gedoemd om te falen als m'n moeder en m'n vader

Vader zat in jilla (de gevangenis), met hem kon ik niet praten

Me moeder dronk een glaasje, en niet van die water

Ik zag haar als een leeuwin maar ze leefde met een kater

Sofiane - Boef

Tuurlijk zie jij de shine, maar nooit zag jij de pijn

Zonder ouders ik was klein, ongeveer een jaar of nine

Wanneer d'r iets verdwijnt sla je dat op in je mind

En me oom die sloeg m'n tante, maar zo wou ik niet zijn

Was gedoemd om te falen als m'n moeder en m'n vader

Vader zat in jilla (de gevangenis), met hem kon ik niet praten

Me moeder dronk een glaasje, en niet van die water

Ik zag haar als een leeuwin maar ze leefde met een kater

Rijm 

--> ritme

Om welk stijlfiguur gaat het hier?
Ik zag haar als een leeuwin, maar ze leefde met een kater.

1. metafoor
2. vergelijking
3. woordspeling
4. hyperbool

Vergelijking

Een vergelijking is een vorm van beeldspraak waarbij iets vergeleken wordt met iets anders, door expliciet het woord "als" of "zoals" te gebruiken.

 

Voorbeeld: Je bent als een prachtige lentebloem, teder en geurend en broos. 

Woordspeling

Een woordspeling is spelen met woorden: je gebruikt het woord op een andere manier dan verwacht of je verstopt woorden in een zin. Je gebruikt taal op een heel speelse manier.

Voorbeeld: En nu steel ik al die shows maar ik was altijd al een dief (Boef)  

Personificatie

Een personificatie is een stijlfiguur waarin een dier of abstract begrip wordt beschreven als een mens met menselijke gevoelens en gedragingen.

Voorbeeld: de keukentafel zucht en weent zacht; want al heb je lege magen is het honger dan dat spreekt (Boef)

Onomatopee

• Een klanknabootsing doet het geluid van iets na.
• Voorbeelden: ratata, kukelekuu ...
• Ook in woorden: pingpong, een koekoek

Surfen - Typhoon

Ik kan surfen

Mits de juiste baai

Mits de juiste tijd, maanstand, windrichting en de onderstroom

Zo veel variabelen dat je geen zin meer hebt om er aan te beginnen

Ook als de zee het wel zou willen

Eindstand is de golf laf en de zee droog

Wax mijn surfplank en verzorg het zo, als verse olie voor een binnenmotor of een buitenboord

Spoor de zee aan, fluister in haar oor

'Ik neem je niks kwalijk, misschien dan morgen

En is het niet morgen, dan kies jij maar op welke dag dan wel en dan hoor ik het'

Wie bedoelt hij met 'de zee'?

Zit de relatie goed?
Zo veel variabelen dat je geen zin meer hebt om er aan te beginnen, ook als de zee het wel zou willen
Eindstand is de golf laf en de zee droog [...]

1. Ja
2. Nee

Metafoor

Soms is het gewoon fijn om iets met een beeld te zeggen, want een beeld zegt soms meer dan duizend woorden ... Een woord wordt vervangen door een ander woord, ook op basis van een vergelijking, maar er wordt geen "als" gebruikt.

Voorbeeld: surfen als er geen wind is als een metafoor voor een moeizame relatie

BAM - 't Hof van Commerce

Ik wille nie stoefn, mo kgoat ogliek mo vermeldn

K’è zukke spellement gekocht voe ol me geld te telln

En ot ezoa nog vodder goat, ton moek nen twiddn bestelln

Oes vinyl is nu beschikboar, dus kzegget moa voe 't elpn

Want ik elpe zuo geirn, voe uw geld ut te geevn

U olles ofluuzn, dat is min grotste streevn

M’overvolln u met muziek, de beats doen mie beevn

Stikt uw handn in de lucht, uw geld of uw leevn

Welke straffe beweringen doet Flip Kowlier in het filmpje 'BAM'?

1. Dat ze heel veel geld verdienen
2. Dat ze een apparaatje nodig hebben om hun geld te tellen
3. Dat ze niet willen opscheppen
4. Alle beweringen zijn juist.

Hyperbool

Met een hyperbool of een overdrijving ga je bewust iets uitvergroten.

Voorbeeld: Zijn tranen waren als een rivier, zijn verdriet zo groot als bergen, zijn hart zo koud als ijs.

Alliteratie

We spreken van alliteratie (herhaling) als woorden met een zelfde letter beginnen.

Bijvoorbeeld: de wakkere wandelaar wandelt, vurige vragen van vrome vrouwen, een eenzame eekhoorn

Intertekstualiteit

• een tekst (een literair werk, gedicht, film of muziektekst) verwijst naar een andere tekst of een cultureel verschijnsel
• zorgt voor een extra betekenislaag
• Voorbeeld: "Ik heb je lief zoals je soms / gelijk een gouden zomerdag bent" ('Ja' van K. Schippers) verwijst naar de beginzin van een bekend sonnet van Shakespeare

Welk stijlfiguur wordt er gebruikt?
Ze was als een leeuwin, maar ze leefde met een kater.

1. Personificatie
2. Alliteratie
3. Woordspeling
4. Hyperbool

Welk stijlfiguur wordt er gebruikt?
Jouw flow is altijd dood net als Kenny in South Park.

1. Personificatie
2. Alliteratie
3. Woordspeling
4. Intertekstualiteit

Welk stijlfiguur wordt er gebruikt?
Ik hoef me niet te schamen voor de dingen die ik deed.

1. Personificatie
2. Alliteratie
3. Woordspeling
4. Intertekstualiteit

Welk stijlfiguur wordt er gebruikt?
Want al heb je lege magen is het honger dan dat spreekt.

1. Personificatie
2. Onomatopee
3. Woordspeling
4. Intertekstualiteit

Welk stijlfiguur wordt er gebruikt?
We luisteren Tupac en we schreeuwen hier Outlawz.

1. Personificatie
2. Alliteratie
3. Woordspeling
4. Intertekstualiteit

Welk stijlfiguur wordt er gebruikt?
En nu steel ik al die shows maar ik was altijd al een dief.

1. Personificatie
2. Alliteratie
3. Woordspeling
4. Onomatopee

Welk stijlfiguur wordt er gebruikt?
Ratata

1. Personificatie
2. Alliteratie
3. Woordspeling
4. Onomatopee

Hebben jullie nog vragen?

Nee, ik kan voorlopig verder.

Ja, ik heb toch nog wat vragen.

Oefenen maar!

• Basis: 1 + 2 + 3
• Uitbreiding: 1
• Extra: uitbreiding oef. 2