Betrekkelijke, aanwijzende, vragende en onbepaalde voornaamwoorden.

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Welkom

Woordsoorten

Betrekkelijke, aanwijzende, vragende en onbepaalde voornaamwoorden

Nederlands

Leerdoelen

Aan het eind van deze les...

• weet je wat betrekkelijke, aanwijzende, vragende en onbepaalde voornaamwoorden

• kun je betrekkelijke, aanwijzende, vragende en onbepaalde voornaamwoorden herkennen in een zin.

• kun zelf zinnen maken waarin je Betrekkelijke, aanwijzende, vragende en onbepaalde voornaamwoorden goed gebruikt. 

Zullen wij hun deze som even uitleggen?

zullen-wij-hun-som=

1. zww-pers-bez-zn
2. hww-pers-bez-eig
3. hww-pers-pers-zn
4. kop-pers-pers-zn

Welke kapper heeft voor haar al die kraaltjes in haar haar gevlochten?

heeft-1e haar-2e haar-3e haar=

1. zww-pers-bez-pers
2. zww-pers-bez-zn
3. hww-pers-bez-pers
4. hww-pers-bez-zn

Hen of hun?

• "Hun" als persoonlijk voornaamwoord gebruik je bij een MV zonder voorzetsel;
  
  
• in alle andere gevallen gebruik je "hen" als persoonlijk voornaamwoord

Maar: Zij geeft hun hun hen (terug).

Zij geeft hun hen aan hen.

hun-hen-aan-hen=

1. bez-zn-vz-zn
2. pers-bez-vz-pers
3. bez-pers-vz-pers
4. bez-zn-vz-pers

Zij geeft hun hun hen.

hun-hun-hen=

1. bez-pers-pers
2. pers-bez-pers
3. pers-bez-zn
4. bez-pers-zn

Zij geven hun Hun hun hen.

hun-Hun-hun-hen=

1. pers-zn-bez-pers
2. bez-eig-pers-zn
3. bez-eig-bez-zn
4. bez-eig-bez-eig

Zij geven hun Hun hun hen.

Vragende voornaamwoorden

• Er zijn vier vragende voornaamwoorden (vrag.vnw):
  wie, wat, welk(e), wat voor (een).
  
  
• Een vrag.vnw staat meestal aan het begin van een vraag. Welke spieren train je met hardlopen?

• Wanneer een vrag.vnw midden in een zin staat, kun je er een vraag van maken waarin het vragend voornaamwoord vooraan komt te staan.
  
  Weet jij wie er morgen op je verjaardag komen
  Wie komen er vanavond op je verjaardag, weet jij dat?
  Wie = vragend voornaamwoord

Aanwijzende voornaamwoorden

• Aanwijzende voornaamwoorden zijn o.a. die, dit, dat, deze. zulke, zo'n en dergelijke.

• Een aanwijzend voornaamwoord kan in plaats van een lidwoord voor een zelfstandig naamwoord (zn) staan. Het verwijst naar het zn en maakt het zn specifieker.

1. Mag ik een pen van jou? (een = lw)
   
2. Mag ik deze pen van jou? (deze = aanw. vnw)
   

In zin 1 wordt een willekeurige pen bedoeld en zin 2 een specifieke pen.

vragend

voornaamwoord

aanwijzend voornaamwoord

Van

wie

is 

die

mooie

sjaal? 

vragend

voornaamwoord

aanwijzend voornaamwoord

Wat

heb

je

met

deze

boeken 

gedaan?

Het bestuur nam de beslissing... de trainer ontslagen moest worden.

1. die
2. dat

De vraag... het team gaat trainen, moet snel beantwoord worden.

1. die
2. wie

Betrekkelijk voornaamwoord

• Een betrekkelijk voornaamwoord verwijst naar een woord (of woorden) dat eerder in de zin genoemd is.

• Het eerder genoemde woord (of woorden) noem je een antecedent.

• Het antecedent staat meestal vlak voor het betrekkelijk voornaamwoord.

• De man die in het ziekenuis lag, is weer beter.
• betrekkelijk voornaamwoord: die want die verwijst naar een woord dat eerder in de zin genoemd is
• antecedent: de man want de man is het eerder genoemde woord en staat vlak voor het betr. vnw

Betrekkelijke voornaamwoorden

• Die
• Dat
• Wie 
• Wat

(welke of hetgeen)

Wat is het betrekkelijk voornaamwoord en wat is het antecedent?

'De boom die omgevallen is, rot weg.

Wat is het betrekkelijk voornaamwoord en wat is het antecedent?
De burgemeester gaf een prijs aan de winnaar van het voetbalelftal dat kampioen was geworden.

Wat is het betrekkelijk voornaamwoord en wat is het antecedent?

De juffrouw aan wie ik iets vroeg, zie ik niet meer.

Ingesloten antecedent

• Bij een ingesloten antecedent wordt het antecedent niet genoemd.

• Het antecedent zit al in het betrekkelijk voornaamwoord.

• Je kunt het ingesloten antecedent vervangen door: diegene die/datgene wat.

Wat is het betrekkelijk voornaamwoord?

Wie dit leest, is gek.

Wat is het betrekkelijk voornaamwoord?

Wat je daar eet, is ongezond.

Onbepaald voornaamwoord

• Verwijst niet naar een bepaalde persoon of zaak, maar naar iets vaags.

• men, iemand, niemand, elke, sommige, alles, iedereen, iets, niets, wat
  

1. Iedereen heeft geoefend, zodat men straks alles goed kan maken.
   
2. Gaat men jullie wat vertellen over alles wat hier aan iedereen die aanwezig was, is meegedeeld?
   

Onbepaald voornaamwoord

• Beperk het gebruik van onbepaalde voornaamwoorden in je zinnen.
  

• Zoals je aan de voorbeelden op de vorige slide kon zien, maken onbepaalde voornaamwoorden je zinnen vaak onduidelijk omdat een ander niet precies weet wat je bedoelt te zeggen. 
  
  
• Het is VAAG

Aan de slag!

Maken hoofdstuk 4.1 opdracht 6, 7 en 8 op pagina 108-111

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd/hebt onthouden.

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen