Werkwoordspelling

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 2

Oefening werkwoordspelling

Wat gaan we doen deze les?

                         Uitleg werkwoordspelling 

Deze les herhalen we.....

1. werkwoorden
2. werkwoorden in de tegenwoordige tijd
3. sterke (klankveranderende) en zwakke (klankvaste) werkwoorden
4. sterke en zwakke werkwoorden in de verleden tijd schrijven
5. kun je gebruikmaken van 't  exkofschip
6. het voltooid deelwoord
7. voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord

Werkwoorden TT

Werkwoorden zijn dingen die je kan doen/uitvoeren.

fietsen, lopen, roepen, schoonmaken, teruggeven, slapen....

Vraag je je af of iets een werkwoord is? Zet er dan ik, jij, wij voor:

• ik loop, jij loopt, wij lopen
• ik werkwoord, jij werkwoordt, wij werkwoorden

Persoonsvorm

De persoonsvorm is het belangrijkste werkwoord in de zin. 

Je haalt de persoonsvorm uit de zin door:

1. De tijdproef

Hij koopt een nieuwe telefoon.

Hij kocht een nieuwe telefoon.

Haal uit de volgende zinnen de PV:
1. In dat restaurantje eet je lekkere dingen.
2. Vroeger kwamen wij daar zowat elke dag.
3. Hoe heet dat restaurant ook alweer?

Schrijf de persoonsvorm in de zin in de TT:
VINDEN --> 'Yara .... dat je altijd 1,5 meter afstand moet houden.'

Schrijf de persoonsvorm in de zin in de TT:
VINDEN --> 'Ik ..... het leuk dat we weer naar school mogen.'

Belangrijk!

Je schrijft altijd 'ik vind' 

Nooit nooit nooit ik vindt* 

Schrijf de persoonsvorm in de zin in de TT:
VERSLAPEN --> 'Zijn moeder vertelt dat zijn zoon zich vaak .....'.

Werkwoorden VT

Werkwoorden kun je ook in de verleden tijd zetten. Twee vormen

1. Sterke werkwoorden   -> verandert van klank (lopen -> liep, kopen -> kochten)
2. Zwakke werkwoorden  -> standaardregel (rennen -> rende, fietsen -> fietste) 

Geef twee voorbeelden van een sterk werkwoord

Welk antwoord geeft als enige allemaal zwakke werkwoorden weer?

1. kopen, lopen, hoesten
2. rennen, fietsen, schaken
3. zwemmen, roepen, vragen
4. bouwen, slapen, maken

Sterke werkwoorden

Sterke werkwoorden zijn sterk genoeg om zichzelf van klank te veranderen.

Je schrijft dus gewoon wat je hoort!

Lopen --> liepen

Kopen --> kochten

Denken --> dachten 

Zwakke werkwoorden

Zwakke werkwoorden zijn te zwak om zichzelf te veranderen. Zij krijgen de standaardregel: ik-vorm+ de(n) of ik-vorm + te(n)

Of je ik-vorm + de(n) of ik-vorm + te(n) moet schrijven, kan je zien aan de laatste letter van de stam. Zit de laatste letter in 't ex kofschip? Dan schrijf je ik-vorm + te(n).

fietsen --> fiets  --> ik fietste

betalen --> betaal  --> wij betaalden                       't kfschp 

rennen --> ren  --> hij rende

praten --> praat  -> Oskar en Jules praatten

Schrijf de persoonsvorm in de VT
LACHEN --> 'Remy en Sara ..... gisteren de hele tijd om dezelfde grap.'

Schrijf het werkwoord in de zin in de VT
WORDEN --> '..... jij de nieuwe eigenaar van de bakkerij?'

Schrijf het werkwoord in de zin in de VT:
GAPEN --> 'Mijn broer en ik ..... altijd als we uit bed stapten.'

Voltooid deelwoord

In een zin kunnen ook meerdere werkwoorden staan. 

Ik had laatst nog wat opdrachten van Nederlands gemaakt. 

1. Pv: had
2. Voltooid deelwoord: gemaakt

Voltooid deelwoord

Wat is een voltooid deelwoord?

1. Begint met ver-, ge-, be-, ont-, -her
2. Eindigt op -d, -t of -en
3. Geeft aan dat iets in de zin voltooid is.

1. Ik heb de opdrachten van Nederlands gemaakt.
2. Sander en ik zijn gisteren naar huis gegaan.
3. Ik heb de misdaad opgebiecht.

Haal uit de volgende zinnen het vdw:
1. Gisteren zijn we snel naar huis gefietst.
2. Heb je al voor de toetsweek geleerd?
3. Had jij nou een planning bedacht voor de toetsweek?

Verlengingsregel

Bij de verlegingsregel verleng je het woord, dus:

het is gebeur...

1. Is 'gebeur...' de PV? 
2. Nee --> dan de verlengingsregel
3. Gebeuren --> gebeurde
4. Je hoort een D, dus je schrijft gebeurd. 

• Je kan ook 't ex kofschip toepassen 

Schrijf het voltooid deelwoord in de zin:
VERTELLEN --> 'Manon had gisteren ...... dat zij heel eng had gedroomd.'

Wat is het verschil tussen deze twee zinnen:
1. Het gebeurt voor mijn eigen neus!
2. Het is gisteren tussen 14 en 15 uur gebeurd.

Voorbeelden

Werkwoorden in de vt

/

/

Dus:

     Zit de laatste letter van het hele werkwoord -en WEL in 't kofschip?        schrijf dan          of te / ten                             fietsen                 fietste

      Zit de laatste letter van het hele werkwoord -en NIET in 't kofschip?        schrijf dan         de / den                               bellen                    belde

Werkwoord als bijv.nw.

Sommige woorden zijn afgeleid van een werkwoord. 

Ik ben altijd de gebeten hond. (van een vdw)

De bijtende hond werd gevangen door zijn baas. (van een odw)

Schrijfwijze: altijd zo kort en eenvoudig mogelijk. 

Werkwoord als bijv.nw.

Voltooid deelwoord op -en? --> bnw ook op -en 

               De deur is gesloten. --> De gesloten deur. 

Voltooid deelwoord op -d of -t? --> bnw maken door +e en zo kort mogelijk.

Het ... (verbreden) fietspad is mooi aangelegd.

De ... (verbazen) man zat achter in de klas te kijken naar de geweldige docent.

De ... (blaffen) hond trok aan de lijn.

Ik (waxen) mijn benen gisteravond.

De buren hebben hun eigen truien (breien)

Hoe oud (worden) je tante morgen?

De (vergroten) foto hangt aan de muur.

De buren hebben hun eigen truien (breien)

Hoe oud (worden) je tante morgen?

De (vergroten) foto hangt aan de muur.

Wat vertel je als je kort wilt vertellen waar een tekst over gaat?

1. Hoofdzaken
2. Bijzaken