7.1 - Brandstoffen in voeding, deel 2

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

7.1 Brandstoffen in voeding, deel 2

5. Je weet wat een structuurformule is en je kunt dit tekenen.

6. Je kent de belangrijkste energiebronnen in voeding en je kunt er reactievergelijkingen van opstellen van de vorming of afbraak hiervan.

Je kunt (deze les):

- In woorden en de reactievergelijking van de afbraakreactie van vet in het lichaam noteren.

- Een vet herkennen aan zijn structuurformule en daarin het vetzuurdeel en glyceroldeel van elkaar onderscheiden.

- Uitleggen wat een verzadigd en (meervoudig) onverzadigd vet is,

- deze herkennen aan hun molecuul- en/of structuurformule en

- aangeven waarin zij voornamelijk voorkomen.

- Uitleggen wat met de energiewaarde van voedsel wordt bedoeld.

Brandstoffen in voeding

koolhydraten               vetten

 waarvan suikers         verzadigd

                                            onverzadigd

                                            meervoudig onverzadigd

  

Eiwitten, vitamines, vezels, mineralen                                              

Alle koolhydraten bestonden uit de atoomsoorten...

1. C, H, O
2. C, H, S
3. H, O
4. C, H

Wat bepaalde of een koolhydraat tot de suikers behoorde?

1. De naam
2. De atoomsoorten
3. Isomerie
4. De snelheid waarmee het opgenomen kan worden in je bloedbaan

Wat was het grootste koolhydraat?

1. Glucose
2. Fructose
3. Sacharose
4. Zetmeel

Welke stof zorgde voord e afbraak van koolhydraten?

1. Water
2. Zoutzuur
3. Koolstofdioxide
4. Zuurstof

Zuur

De vetzuren heten zuren, omdat ze van een zuurgroep zijn voorzien in het molecuul: de 2 zuurstofatomen, met het koolstofatoom waar ze aan vast zitten. 

Dit wordt ook wel een carbonzuur genoemd.

                                                      + 3 H₂O -->

              +

Reactievergelijking:

Vet + water --> glycerol + vetzuren  (onder invloed van enzymen)

C₅₁H₉₈O₆   + 3 H₂O --> C₃H₈O₃ + 3 C₁₆H₃₂O₂

Wat je moet/kunt onthouden: 1 molecuul vet reageert dus ALTIJD met 3 moleculen water. Hierbij ontstaat ALTIJD 1 molecuul glycerol (C₃H₈O₃) en 3 moleculen vetzuur_.

Bekijk de 3 vetzuren hiernaast.


Wat zijn de verschillen?

Verzadigd en onverzadigd (1)

Jullie moeten 3 soorten vetzuren kennen: verzadigd, enkelvoudig onverzadigd en meervoudig onverzadigd.

Verzadigd: komt voornamelijk voor in dierlijke producten. Alle koolstof atomen, na de zuurgroep, zijn volledig van H-atomen voorzien. Deze zijn slecht voor cholestorol. Het voldoet aan de algemene formule: C_nH_2nO₂

Verzadigd en onverzadigd (2)

Enkelvoudig onverzadigd: komt voornamelijk voor in plantaardige producten en bijvoorbeeld vis. Alle koolstof atomen, na de zuurgroep, zijn volledig van H-atomen voorzien, behalve 2... Bij 2 koolstofatomen ontbreken 2 H-atomen en is er een dubbele binding gevormd.

Het voldoet aan de algemene formule: C_nH_2n-2O₂

Verzadigd en onverzadigd (3)

Meervoudig onverzadigd: komt voornamelijk voor in plantaardige producten en bijvoorbeeld vis. Veel koolstof atomen, na de zuurgroep, zijn volledig van H-atomen voorzien, maar 4, of 6, of 8, etc. niet... Bij die koolstofatomen ontbreken de H-atomen en is er een dubbele binding gevormd.

Het voldoet aan de algemene formule: C_nH_{2n-4, 6, 8, etc} O₂

Nu jullie:

Het vet C₅₄H₁₀₄O₆  wordt afgebroken. Is dit een verzadigd , enkelvoudig onverzadigd of meervoudig onverzadigd vet?

Volgende les:

Nog meer voedingsstoffen: eiwitten (en enzymen), vezels en mineralen

Huiswerk: alle opgaven van paragraaf 7.1 (met de PLUS)