Herhaling en examenvragen tijdvak 5 en 6 (Wlt)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Herhaling en examenvragen tijdvak 5 en 6

* Deze les begint met de kenmerkende aspecten van tijdvak 5; weet je ze nog ?

*Daarna kun je je geheugen opfrissen met een korte uitleg van de KA's  van tijdvak 5;

*gevolgd door 3 examenvragen over tijdvak 5

*Daarna volgt hetzelfde voor tijdvak 6 (dus KA's, korte uitleg, examenvragen)

*De antwoorden van alle examenvragen vind je aan het einde van deze LessonUp.

Veel succes!

Hoe heet tijdvak 5 ook al weer en van wanneer tot wanneer duurt dit tijdvak?

Kenmerkende aspecten tijdvak 5
(het zijn er 5...)

1. In 1538 stierf de Maastrichtse geleerde Mattheus Herbenus. Zijn
bibliotheek bevatte een kostbare uitgave van de Geographica van de
Griekse historicus en geograaf Strabo (64 v.Chr.-23 na Chr.), een soort
encyclopedie van de toen bekende wereld.
De belangstelling van Herbenus past bij verschillende
kenmerkende aspecten van zijn tijd.
Toon dit aan. (2p)

2. In 1533 wordt Elizabeth Tudor geboren als dochter van koning Hendrik VIII van Engeland. Van 1558 tot haar dood in 1603 was zij als Elizabeth I koningin van Engeland.
Drie gegevens over haar leven:
1 Kort voor de geboorte van Elizabeth in 1533 maakte haar vader zich los van de paus om te kunnen scheiden van zijn eerste vrouw.
2 In 1578 stuurde Elizabeth Sir HumphreyGilbert erop uit om in NoordAmerika "zoveel mogelijk heidense en barbaarse landen en gebieden te ontdekken (…) die nog niet in het bezit zijn van christelijke koningen of mensen".
3 In 1585 sloot Elizabeth het Verdrag van Nonsuch, waarin ze beloofde een leger te sturen om de opstandige Nederlanden te steunen. Deze gegevens uit het leven van Elizabeth kunnen gebruikt worden om verschillende kenmerkende aspecten van de zestiende eeuw te beschrijven.

3p Toon dit aan door elk van deze drie gegevens te koppelen aan een ander kenmerkend aspect van de zestiende eeuw.

3. In de Nederlanden ontstond in de tweede helft van de 16e eeuw een conflict tussen de steden en hun landsheer, de koning van Spanje. Dit conflict, de Nederlandse Opstand, leidde uiteindelijk tot de vorming van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.
2p Leg uit:
− dat de Nederlandse Opstand gezien kan worden als een voorloper van de democratische revoluties van de achttiende eeuw (noem de overeenkomst) en
− welke bijzondere plaats in staatkundig opzicht de Republiek in die tijd innam.

Hoe heet tijdvak 6 ook al weer en van wanneer tot wanneer duurt dit tijdvak?

Kenmerkende aspecten tijdvak 6
(het zijn er 4...)

4. In 1598 werd in Frankrijk het Edict van Nantes uitgevaardigd. Dit maakte een einde aan de burgeroorlog tussen katholieken en protestanten. In 1685 trok koning Lodewijk XIV (1638-1715) het edict weer in, omdat hij één godsdienst in zijn land wilde. Veel Franse protestanten vluchtten toen naar de Nederlandse Republiek.
4p Noem twee redenen waarom veel Franse protestanten juist naar de Republiek vluchtten en leg uit dat het beleid van Lodewijk XIV paste bij het absolutisme van veel vorsten in de zeventiende eeuw.

Bij dit schilderij geeft het Rijksmuseum de volgende toelichting:

Een schilderij van een opperkoopman van de VOC (de Verenigde Oostindische Compagnie) in Hollandse kleding, vermoedelijk Jacob Mathieusen en zijn vrouw. Achter de koopman en zijn vrouw staat een slaaf met een parasol. Dit was in Azië een teken van macht. Op de achtergrond de retourvloot op de rede van Batavia op Java.

5. Gebruik de bron. op de vorige slide
Een bewering:
Dit schilderij illustreert verschillende aspecten van de zeventiende eeuw, namelijk 1. de economische bloei en 2. de culturele bloei van de Republiek en 3. het ontstaan van wereldwijde handelscontacten.
3p Maak voor elk van deze drie aspecten duidelijk dat het schilderij dit aspect illustreert.

Antwoord vraag 1

maximumscore 2

Kern van een juist antwoord is:

De belangstelling van Herbenus voor (twee van de volgende):

• geografie past bij 'het begin van de Europese overzeese expansie'.

• vroeger wetenschappelijk werk past bij 'het veranderende mens- en wereldbeeld van de Renaissance en het begin van een nieuwe wetenschappelijke belangstelling'.

• een Griekse wetenschapper / een wetenschapper uit de klassieke oudheid past bij 'de hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid'.

Antwoord vraag 2

maximumscore 3

Kern van een juist antwoord is:

bij 1:

• Henry VIII scheidde zich af van de Rooms-Katholieke Kerk, wat past bij

'de protestantse reformatie' 1

bij 2:

• Gilbert ging op ontdekkingsreis, wat past bij 'het begin van Europese

overzeese expansie' / 'het veranderende (…) wereldbeeld van de

Renaissance' / 'het begin van een nieuwe wetenschappelijke

belangstelling' 1

bij 3:

• Elizabeth steunde de opstandige gewesten (waarmee ze de Republiek

hielp) wat past bij 'het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de

stichting van een Nederlandse staat' 1

Opmerking

Als hetzelfde kenmerkend aspect meer dan één keer gebruikt wordt, wordt

niet meer dan 1 scorepunt toegekend.

Antwoord vraag 3

maximumscore 2

Uit het antwoord moet blijken dat:

• de Nederlandse Opstand gezien kan worden als een voorloper van de democratische revoluties van de achttiende eeuw, omdat het daarbij ook ging om verzet tegen het vorstelijk absolutisme 1

• de Republiek vrijwel de enige staat in Europa zonder vorstelijk staatshoofd was / de landen om de Republiek heen allemaal monarchieën/koninkrijken waren 1

Antwoord vraag 4

maximumscore 4

Voorbeeld van een juist antwoord is:

• Veel Franse protestanten vluchtten juist naar de Republiek, omdat

(twee van de volgende): 2

− daar officieel gewetensvrijheid bestond/niemand voor zijn geloof  vervolgd kon worden/veel verschillende geloofsrichtingen bestonden naast de officiële godsdienst.

− het een protestants land was.

− ze daar handelscontacten hadden/omdat zijzelf vaak koopman of ambachtsman waren en in de Republiek hun beroep konden

uitoefenen.

• De absolute vorsten van de zeventiende eeuw streefden naar een sterk, centraal geregeerd koninkrijk (adel, steden, regionale belangen en maatschappelijke organisaties waren ondergeschikt aan de centrale macht) 1

• In dat beleid paste het om maar één godsdienst toe te laten (dat versterkte de eenheid) 1

Antwoord vraag 5

Maximumscore : 3 

Voorbeeld van een juist antwoord is:

Het schilderij illustreert:

• de economische bloei van de Republiek, want op het schilderij zijn handelsschepen te zien die volgeladen zijn voor de terugreis naar de Republiek / blijkbaar hadden kooplieden genoeg geld om schilderijen (van zichzelf en hun vrouw) te laten maken 1

• de culturele bloei van de Republiek, omdat veel burgers zich (op een schilderij) lieten afbeelden 1

• het ontstaan van wereldwijde handelscontacten, want het schilderij toont de haven van Batavia waar de Hollandse koopman en zijn vrouw wonen / Hollandse/Europese schepen in Azië 1

Hoeveel punten behaald voor de vragen?

-817