8.1 Duurzaam leven op de aarde

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

8. Een kwetsbare planeet

Aardrijkskunde

Door de ogen van Andre...

Nederlandse astronaut André Kuipers

Een duurzame aarde?

De aarde is heel kwetsbaar...

Andre Kuipers zegt dat we duurzaam
moeten omgaan met de aarde.

             Maar wat is duurzaamheid eigenlijk?

• Noteer een voorbeeld van duurzaam
• Noteer een voorbeeld van niet duurzaam

Leerdoelen 

• De 5 factoren die leven op aarde mogelijk maken opnoemen.
• Je kunt uitleggen wat er wordt bedoeld met duurzaam leven op aarde.
• Je kunt de ecologische voetafdruk van personen, landen en werelddelen kunnen vergelijken.

Hoe is leven op aarde mogelijk?

!

Hoe is leven op aarde mogelijk?

Factor 1: Temperatuur -  perfecte afstand tot de zon

Factor 2 dampkring

Factor 3: zwaartekracht

Factor 4: water

Factor 5: Voedsel

Factor 1: Temperatuur

• Afstand tot de zon precies goed
• zonder natuurlijke broeikaseffect -18 op aarde.

Atmosfeer / dampkring

De dampkring, of atmosfeer, is een dunne deken van lucht om de aarde. 

Natuurlijk broeikaseffect

Het vasthouden van zonnewarmte door de dampkring.

Opdrachten

Voor volgende week vrijdag heb je af:

Start en paragraaf 1 van hst 3.

Of je gaat met de folder bezig.

Factor 2: dampkring

• dunne laagje = dampkring / atmosfeer

• inademen zuurstof (O2)
• uitademen koolzuurgas (CO2)

gebruiken planten om te groeien,
zetten het weer om tot zuurstof. 

Factor 3: zwaartekracht

Alles wat je laat vallen, valt recht naar beneden en nooit omhoog of schuin omlaag. Dit komt door de zwaartekracht.

Alles wat massa heeft een beker, een planeet, een mens, noem maar op heeft zwaartekracht. 

Factor 4: water

onmisbaar voor de mens, dieren en planten!

•  97,5% van al het water = oceanen (zout water)
• Bijna al het zoete water = ijs / aquifer
• Klein deel van zoet water beschikbaar voor mens in rivieren en meren. 

Aquifer

Een aquifer is een waterhoudende laag in de ondergrond. 

4 water

Factor 5: Voedsel

Behalve lucht en water hebben we ook voedsel nodig.

Dit halen we uit de natuur.

Noodzakelijke natuurlijke hulpbron 

Natuurlijke hulpbronnen

Producten uit de natuur die mensen gebruiken in hun dagelijkse leven. Zoals water, voedsel en steenkool, maar ook alle grondstoffen die in kleding, TV's, auto's en smartphones zijn verwerkt. 

Duurzame aarde?

• Zoet water, schone lucht, voedsel en energie zijn niet oneindig!
• Niet meer hulpbronnen gebruiken dan dat erbij komen
• Alles wat jij doet, vraagt een stukje ruimte 

Ecologische voetafdruk meet duurzaamheid.
Hoeveel van de aarde verbruik jij voor jouw levensstijl? 

Ecologische voetafdruk

Het getal dat laat zien hoeveel hectare aardoppervlak iemand gemiddeld gebruikt. In het algemeen geldt: hoe meer welvaart, hoe groter de ecologische voetafdruk. 

Als iedereen de Nederlandse levensstijl zou overnemen hebben we 3.5 aardbollen nodig. 

Lesdoelen 

Na de les kan ik...

• De 5 factoren die leven op aarde mogelijk maken opnoemen 
• Waardoor leven op aarde mogelijk is?
  
• Wat zijn de bedreigingen voor onze aarde?
  
• Wat kunnen we doen?  
• Kan ik uitleggen waarom Noord-Amerika een grotere ecologische voetdruk heeft dan Afrika 
• Kan ik kritisch nadenken over hoe ik mijn eigen ecologische voetafdruk zou kunnen verminderen. 

Ecologische voetafdruk

Ecologische voetafdruk

alles wat je doet, vraagt een

stukje ruimte op aarde

voedsel, kleding, meubilair etc etc

Dat noemen we jouw

ecologische voetafdruk

voetafdruktest.wwf.nl

Verwachting toekomst?

Hoe hoog is jouw ecologische voetafdruk?

Opdracht voetafdruk

Teken je voetafdruk op het A3 papier en doe de test (classroom).

Geef vervolgens antwoord op de volgende vragen:

1. Wat is je ecologische voetafdruk?

2. Welke categorie valt bij jou op?

3. Met welke landen is dit vergelijkbaar?

4. Zit je onder of boven het Nederlandse gemiddelde?

5. Hoe zou jij je ecologische voetafdruk kunnen verkleinen?

Volgende les: Af en meenemen (komende woensdag)

Opdrachten

Maak de opdracht ecologische voetafdruk af.

Klaar: 

Maak van §3.1 opdrachten - vraag 1 t/m 8

 Of maak de folderopdracht af / oefen de presentatie.

Leerdoelen check

Na de les kan ik...

• De 5 factoren die leven op aarde mogelijkmaken opnoemen 
• Kan ik uitleggen waarom Noord-Amerika een grotere ecologische voetdruk heeft dan Afrika 
  
• Kan ik kritisch nadenken over hoe ik mijn eigen ecologische voetafdruk zou kunnen verminderen. 

Die laatste moet nog...

4.40

4.41

Bedenk vijf manieren hoe je jouw ecologische voetafdruk zou kunnen verminderen

Lesdoelen 

Na de les kan ik...

• De 5 factoren die leven op aarde mogelijk maken opnoemen 
• Waardoor leven op aarde mogelijk is?
  
• Wat zijn de bedreigingen voor onze aarde?
  
• Wat kunnen we doen?  
• Kan ik uitleggen waarom Noord-Amerika een grotere ecologische voetdruk heeft dan Afrika 
• Kan ik kritisch nadenken over hoe ik mijn eigen ecologische voetafdruk zou kunnen verminderen. 

Wat kan ik doen om mijn eigen voetafdruk te verminderen?

Bevolkingsprognose

-De wereldbevolking blijft de komende 100 jaar nog groeien.

-De groei verschuift van Azië naar Afrika