H3L9 - 1VMA - Donderdag 29 februari - 3.7 Grammatica - lijdend voorwerp

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 1

Welkom 1VMA : )

Planning van dit blokuur

• Inleveren profielopdracht 
• Uitleg lijdend voorwerp
• Zelfstandig werken: lees de leertekst 'Lijdend voorwerp' op bladzijde 249 + maak opdracht 15 t/m 19 van 3.7 Grammatica 
• Klaar? Maak een samenvatting in Word van de leerteksten van de leerstof voor de repetitie
• Oefenen voor leestoets 

Aan het einde van deze les

• heb je herhaald wat het werkwoordelijk gezegde is;
• heb je herhaald wat het onderwerp van de zin is;
• heb je geleerd wat het lijdend voorwerp van de zin is;
• heb je geoefend voor de leestoets. 

Toetsen en opdrachten die eraan komen

• Boekopdracht 2: profiel (vandaag)
• SO Lezen hoofdstuk 1.3, 2.3 en 3.3
  (donderdag 7 maart)

Leerstof repetitie:

• 3.3 Lezen 
• 3.5 Woorden (+ woordenlijst)
• 3.7 Grammatica
• 3.8 Spelling (+ dicteewoorden)

Creatief schrijven opdracht verhaal

Start met: 'Ik liep zaterdagochtend het strand op en zag gelijk wat het probleem was...' 

Voeg de volgende woorden toe: 

• Afgunstig
• Beangstigend
• Ervaren
• Weigeren

Gelukkig zag ik daar een bekende komen aanlopen. Hij zou wel kunnen helpen, toch? 

• Negeren
• Zodra

• Glunderen
• Hoewel
• Gevleid
• Spontaan

Eindig je verhaal met: 

Het belangrijkste wat ik vandaag heb geleerd, is... 

SO Lezen H1 t/m H3 - donderdag 7 maart

• Hoofdstuk 1 en 2 (titels, tussenkopjes, onderwerp, deelonderwerp, verkennend en nauwkeurig lezen)
• Hoofdstuk 2 (feiten, meningen, opsomming, moeilijkewoordenwijzer)
  
• Hoofdstuk 3 (alinea's, kernzinnen, hoofd- en bijzaken, signaalwoorden, tegenstelling) 

Lijdend voorwerp

• Onderwerp = 'hoofdrolspeler'
• Het onderwerp doet iets met een lijdend voorwerp (het lijdend voorwerp ondergaat dat)  

Mijn tante verwacht een dochtertje. 

Lijdend voorwerp

• Onderwerp = 'hoofdrolspeler'
• Het onderwerp doet iets met een lijdend voorwerp (het lijdend voorwerp ondergaat dat)  

Mijn tante verwacht een dochtertje. 

Lijdend voorwerp

• Onderwerp = 'hoofdrolspeler'
• Het onderwerp doet iets met een lijdend voorwerp (het lijdend voorwerp ondergaat dat)  

Mijn tante | verwacht | een dochtertje. 

Lijdend voorwerp

• Onderwerp = 'hoofdrolspeler'
• Het onderwerp doet iets met een lijdend voorwerp (het lijdend voorwerp ondergaat dat)  

         o             

Mijn tante | verwacht | een dochtertje. 

Lijdend voorwerp

• Onderwerp = 'hoofdrolspeler'
• Het onderwerp doet iets met een lijdend voorwerp (het lijdend voorwerp ondergaat dat)  

         o                                      lv

Mijn tante | verwacht | een dochtertje. 

Hoe vind je het lijdend voorwerp

Stel de vraag: wie of wat + werkwoordelijk gezegde (wg) + onderwerp (o) ? Het antwoord is het lijdend voorwerp.

Gisteren wilde mijn vader nog een nieuwe laptop kopen. 

Vraag: wat + wg + o? 

Vraag: wat wilde kopen mijn vader?

Antwoord: een nieuwe laptop 

Daarom hield ik de ladder stevig vast.

Wat is het lijdend voorwerp van deze zin?

Stappenplan zinsontleding

Ga je zinsdelen benoemen? Werk altijd in deze volgorde:

1. Benoem de pv	Zet een streep onder de pv	Je zou elke dag wel een pizza willen eten.
2. Verdeel de zin in zinsdelen	Zet strepen tussen de zinsdelen	Je | zou | elke dag | wel | een pizza | willen | eten.
3. Benoem het gezegde	Zet 'wg' boven het gezegde	wg wg wg Je | zou | elke dag | wel | een pizza | willen | eten.
4. Benoem het onderwerp	Zet 'o' boven het onderwerp	o wg wg wg Je | zou | elke dag | wel | een pizza | willen | eten.
5. Benoem het lijdend voorwerp	Zet 'lv' boven het lijdend voorwerp	o wg lv wg wg Je | zou | elke dag | wel | een pizza | willen | eten.

Werkwoordelijk gezegde

- Alle werkwoorden in de zin	Hij heeft vandaag zitten slapen .
- Een deel van het splitsbaar werkwoord	Hij eet zijn broodje op .
- Het woordje 'te'	Marien zit vaak te gamen .
- De woorden 'aan het'	Ook Roy is wel eens aan het gamen .

Wat is het onderwerp in deze zin:

De leerlingen vertelden het grapje aan de leraar.

1. De leerlingen
2. Het grapje
3. De leraar

Wat is het onderwerp in deze zin:

Gisteren vertelden de leerlingen het grapje aan de leraar.

1. Gisteren
2. de leerlingen
3. het grapje
4. de leraar

Op welke manier vind jij het onderwerp in de zin?

Hoe vind je het onderwerp in de zin?

1. Stel de vraag: wie/wat + wg? Het antwoord is het onderwerp.                                                         
2. Verander de pv van getal (enkelvoud naar meervoud of andersom). Het zinsdeel dat mee moet veranderen, is het onderwerp. Dit heet de onderwerpproef. 

Manier 1: wie/wat + wg?

Vul het werkwoordelijk gezegde (wg) in bij deze vraag: 

wie of wat + wg? 

Het antwoord op die vraag is het onderwerp.

Gisteren wilde mijn vader cola drinken. 

Wg: wilde drinken

Vraag: wie of wat + wg ?

Vraag: wie of wat + wilde drinken ?

Vraag: wat wilde drinken ? / wie wilde drinken ?

Antwoord: mijn vader. 

Mijn vader = onderwerp

Daarom hield ik de ladder stevig vast.

Wat is het onderwerp van deze zin? Schrijf alle stappen op die je hebt genomen om tot het antwoord te komen.

Manier 2: onderwerpproef

1. Zoek de pv
2. Verander de pv van getal (dat betekent: van enkelvoud naar meervoud of andersom)
3. Het zinsdeel dat mee moet veranderen, is het onderwerp

Gisteren wilde Hans nog een nieuwe laptop kopen. 

Gisteren wilden Hans en ik nog een nieuwe laptop kopen. 

Het woord 'Hans' moet veranderen, dus dat is het onderwerp.

Het boek had ik gisteren al gekregen.

Wat is het onderwerp van deze zin? Gebruik de onderwerpproef om tot je antwoord te komen.

Stap 1. zoek de pv
Stap 2. Verander de pv van getal (enkelvoud naar meervoud of andersom)
Stap 3. Kijk welk zinsdeel mee moet veranderen

Werkwoord

• doe-of-zijn-woord
  
• zegt wat iets of iemand doet of wat er gebeurt
• je kan het vervoegen: veranderen zodat het past bij degene die het doet

Zin ontleden

o 

Ik | heb | een taart | gegeten. 

Werkwoordelijk gezegde

 o   wg                        wg                         

Ik | heb | een taart | gegeten. 

Samen oefenen: werkwoordelijk gezegde

Gelukkig willen de buurjongens het gras maaien.

Samen oefenen: werkwoordelijk gezegde

Gelukkig willen de buurjongens het gras maaien.

Samen oefenen: werkwoordelijk gezegde

Gelukkig willen de buurjongens het gras maaien.

Tot vorig jaar wilden ze daar nog niets van weten.

Samen oefenen: werkwoordelijk gezegde

Gelukkig willen de buurjongens het gras maaien.

Tot vorig jaar wilden ze daar nog niets van weten.

Samen oefenen: werkwoordelijk gezegde

Gelukkig willen de buurjongens het gras maaien.

Tot vorig jaar wilden ze daar nog niets van weten.

Oranjesupporters juichten de nieuwe helden toe vanuit cafés. 

Samen oefenen: werkwoordelijk gezegde

Gelukkig willen de buurjongens het gras maaien.

Tot vorig jaar wilden ze daar nog niets van weten.

Oranjesupporters juichten de nieuwe helden toe vanuit cafés. 

Splitsbaar werkwoord: toejuichen

toe + juichen

Oranjesupporters juichten de nieuwe helden toe vanuit cafés. 

Samen oefenen: werkwoordelijk gezegde

Gelukkig willen de buurjongens het gras maaien.

Tot vorig jaar wilden ze daar nog niets van weten.

Oranjesupporters juichten de nieuwe helden toe vanuit cafés. 

Hij ligt de hele dag op bed Netflix te kijken.

Samen oefenen: werkwoordelijk gezegde

Gelukkig willen de buurjongens het gras maaien.

Tot vorig jaar wilden ze daar nog niets van weten.

Oranjesupporters juichten de nieuwe helden toe vanuit cafés. 

Hij ligt de hele dag op bed Netflix te kijken.

Werkwoordelijk gezegde

- Alle werkwoorden in de zin	Hij heeft vandaag zitten slapen .
- Een deel van het splitsbaar werkwoord	Hij eet zijn broodje op .
- Het woordje 'te'	Marien zit vaak te gamen .
- De woorden 'aan het'	Ook Roy is wel eens aan het gamen .

Stillezen of werken aan profiel

Wat	Lees in stilte in je leesboek of werk aan de profielopdracht
Hoe	Individueel
Hulp	Geen
Tijd	30 minuten
Uitkomst	Over dit boek ga jij jouw boekverslag maken

Huiswerk bespreken

Wat	Huiswerk bespreken (opdracht 7 t/m 10 van 3.1 Fictie)
Hoe	Klassikaal
Hulp	Docent
Tijd	Ongeveer vijf minuten
Uitkomst	Deze leerstof komt terug in boekopdrachten
Klaar	Hierna gaan we verder met de les

Alinea

• Een lange tekst bestaat uit kortere stukjes tekst

• Die kortere stukjes heten: alinea's 

• Een nieuwe alinea begint altijd op een nieuwe regel

• De eerste regel springt soms in

}

Tekst

Alinea

Alinea

Alinea

Alinea

}

Tekst

Alinea

Alinea

Alinea

Alinea

Kernzin

Toelichting

Kernzin

• Belangrijkste zin van een alinea
• De andere zinnen van de alinea zijn een toelichting (uitleg, cijfers of voorbeeld) bij de kernzin 
• Vaak de eerste zin, soms ook de laatste zin

Wat is in deze alinea de kernzin? 

'Freerunnen is een sport waarbij je rent, springt, klimt, hangt en veel coole tricks doet. Freerunnen is ontstaan in Parijs tussen 1980 en 1990. Een groep jongeren woonde in de stad waar niet zoveel ruimte was om te bewegen. Ze bedachten manieren om zo snel en sierlijk mogelijk van A naar B komen. Dat was het begin van het freerunnen zoals we dat nu kennen.'

                   Individueel werken 

Wat	Maak in je boek opdracht 2 en 4 t/m 9 (3.3 Lezen)
Hoe	Eerst vijf minuten individueel, in stilte - als dat goed gaat: rustig overleggen
Hulp	Docent
Tijd	Vijftien minuten
Uitkomst	Deze leerstof komt terug op de SO van Lezen H1 + H2 + H3
Klaar	Start met het maken van een samenvatting van 1.3, 2.3 en 3.3 (in Word, op je computer)

Samenvatting van de les

Jij

• kunt alinea's herkennen;
  
• kunt kernzinnen in een alinea aanwijzen. 
  

Huiswerk

Maak in je boek opdracht 2 en 4 t/m 9 (3.3 Lezen)