Tijdvak 1_jagers en boeren

• Geschiedenis
• MBO
• Studiejaar 3

Tijdvak 1_jagers en boeren

• Introductie
• Module keuzedeel Pabo; Geschiedenis
• Voorkennis tijdvak 1
• Tijdvak 1
• Formatieve toetsing
• Afsluiten

Planning

Introductie

Kaylee Staffhorst  - [e-mail]

Docent geschiedenis en maatschappijleer

Bert Waage -

[e-mail]

Docent basisonderwijs

Keuzedeel Pabo; geschiedenis

• Les op dinsdag/woensdag + verwerkingsmoment op woensdag/donderdag (zelf invullen)
• Lessen zijn verplicht, maar voor de verwerkingsles schrijf je je in op IL! Je bent verplicht je 3x aan te melden per periode op een moment in het verwerkingscollege. 
• Bij iedere les toetsen we formatief, dit wordt bijgehouden inclusief de samenvatting/mindmap etc die je iedere week moet inleveren ook op IL.

• Let op: je samenvattingen en 3x aanwezigheid op het verwerkingsmoment zijn voorwaardelijk om de eindtoets te mogen maken!!

Tijdvak 1

De studenten kunnen met de app zelf antwoorden toevoegen van zaken die horen bij tijdvak 1. Bespreek de antwoorden met studenten en waarom zij ook een bepaald antwoord geven. 

Leerdoelen Tijdvak 1

• De student kan de indeling prehistorie/historie verklaren.
• De student kan de leefwijze van jagers en verzamelaars omschrijven.
• De student kan verklaren waar, wanneer en waarom de landbouw is ontstaan (landbouwrevolutie).
• De student kan in eigen woorden uitleggen wat gevolgen waren van de landbouwrevolutie.
• De student kan het ontstaan van een landbouw-stedelijke samenleving verklaren.
• De student kan in eigen woorden uitleggen hoe religie ontstond in de prehistorie.

Tijdsindeling

Tijd van jagers en boeren --> Prehistorie: 3000 v.Chr.

= de tijd waarover geen geschreven bronnen zijn!

• Verschillende ontwikkelingen treden hier op:
  

Leven van jagen en verzamelen --> landbouw --> kleine steden (nederzettingen)

Prehistorie

= Tijd waarover geen geschreven bronnen zijn.

Hunebedden zijn ongeschreven bronnen, want ze bevatten geen tekst. Het Zimmermantelegram waardoor Amerika deel ging nemen aan WO1, is een geschreven bron. 

Op de volgende dia staan 2 vragen die studenten met de app kunnen beantwoorden. Bespreek met hen ook de antwoorden en waarom deze wel of niet goed zijn.

1. Wat zijn bronnen?
2. Noem een voorbeeld van een ongeschreven en een geschreven bron.

Deze schoolplaat schets een beeld van het leven van de jagers en verzamelaars. Leg uit aan de hand van 2 bron-onderdelen hoe je dat ziet.

1 = Hunnebed  In Drenthe en Groningen staan de oudste gebouwen van Nederland: hunebedden. Een hunebed is een stenen begraafplaats. Ze zijn meer dan 5000 jaar oud! Archeologen hebben veel opgravingen gedaan bij hunebedden. Daardoor zijn we steeds meer te weten gekomen over hunebedden.

2 = Jagers en verzamelaars  Heel vroeger, nog voor de tijd van de hunebedbouwers, leefden de mensen niet op één vaste plek. Ze trokken rond op zoek naar voedsel en jaagden op dieren. Ze woonden in tenten, want die kun je makkelijk afbreken en meenemen. Omdat deze mensen leefden van de jacht en het verzamelen van voedsel, noemen we ze 'jagers en verzamelaars'.

De hunebedbouwers waren een van de eerste groepen mensen die wel een vaste plek kozen om te wonen. Ze woonden bij elkaar in kleine dorpjes. Hun huizen maakten ze van hout, leem en stro. Rondom hun huis verbouwden ze erwten, linzen en graan. Ze aten ook vlees. En de geiten zorgden voor de melk. Als er een belangrijk iemand uit het dorp overleed, werd hij vlakbij het dorp begraven: in een hunebed!

3 = trechterbekervolk  Deze pot komt uit de tijd van de Hunebedbouwers. Zij gebruikten zulke potten heel veel, bijvoorbeeld om eten in te bewaren. De pot lijkt een beetje op een trechter. Daarom noemen we de hunebedbouwers ook wel het 'Trechterbekervolk’.

4 = hunebed bouwen  Hoe de hunebedbouwers de stenen van de grond kregen en zelfs stapelden weten we niet precies. Machines waren er nog niet en de grootste stenen wegen wel 20.000 kilo!

5 = zwerfkeien

6 = hunnebed stenen

7 = stonehenge

1.1 Jagers- Verzamelaars

Migraties uit Afrika = De mens komt uit Afrika. Vanuit hier trokken zij naar Azië en Europa. Er zijn in het verleden verschillende soorten mensen geweest. De eerste mens was de Neanderthaler. De homo sapiens (wij) hebben hen als het ware “uitgeroeid”, omdat wij ons sneller konden aanpassen en veranderen (evolutie).

1.1 Jagers-Verzamelaars

Jagen en verzamelen is het oudste middel van bestaan (manier van leven).

• Zij leiden een nomadisch bestaan, omdat ze steeds rondtrekken opzoek naar voedsel.
  
• Deze mensen leefden in kleine groepen van enkele tientallen mensen.
  
• Hadden enorme kennis van de natuur.
  
• Taakverdeling tussen man en vrouw (jagen en verzamelen + kinderen verzorgen)
  
• Besef van religie --> omdat zij niet wisten waarom de zon opkwam of de rivier stroomden, zochten zij een verklaring voor deze verschijnselen --> geloof! Daarnaast toonden hunebedden ook aan dat zij daadwerkelijk hierin geloofden, te zien aan de spullen die zij in het graf hadden gelegd.
  

Soorten bronnen en wat is geschiedenis? 

Geschreven bronnen

Ongeschreven bronnen

Secundaire bronnen = Bronnen die later geschreven/gemaakt zijn over de geschiedenis. Bijvoorbeeld een boek over de Romeinen uit 2018.

Primaire bronnen = Een bron uit de tijd van de bron zelf. Bijvoorbeeld een piramide.

Van belang is om stil te staan bij wat geschiedenis nou eigenlijk is. Geschiedenis is namelijk een beeld van het verleden en dat construeren wij met bronnen. Historici en archeologen doen onderzoek naar bronnen.

Middel van bestaan

Zonnegod

Belangrijkste bestuurder

Vaste woonplaats

Nijl

Natuurgodsdiensten

Jagen en verzamelen

Landbouw

Irrigatielandbouw

Farao

Eerste steden

Midden-Oosten

Noem twee gevolgen van de Agrarische revolutie

Antwoorden kunnen de studenten zelf opvragen, lukt dit niet, dan staan deze in ieder geval hier:

1. Boeren gingen natuur naar hun hand zetten.

2. De bevolking nam toe, want er was meer voedsel.

3. Boeren konden zich gaan specialiseren.

4. De samenleving wordt complex door het ontstaan van sociale verschillen.

5. Ziekten

6. Wonen op een vaste woonplaats.

7. Voedsel verkrijgen kost meer tijd.

Waarom heet dit tijdvak, de tijd van jagers en boeren?

Jagers = vanwege de levenswijze die jagers-verzamelaars hadden voor de agrarische revolutie.

Boeren = overgang naar landbouw door de agrarische revolutie

Noem 3 kenmerken van de levenswijze van jagers en verzamelaars.

Zie een paar dia's terug waar alle kenmerken genoemd staan.

Waarom geloofden mensen in de (pre)historie? Welk bewijs is hiervoor?

Mensen geloofden in de (pre)historie om onverklaarbare zaken te verklaren. Zoals dat het water stroomden en de zon op kwam. Hiervoor zoeken zij een verklaring. Dit blijkt uit o.a. grotschilderingen, hunebedden etc. die duiden op het geloof in een hiernamaals.

Het boek 'Mein Kampf' uit 1925 is een

1. Geschreven, primaire bron
2. Ongeschreven, primaire bron
3. Geschreven, secundaire bron
4. Ongeschreven secundaire bron

Wat is geschiedenis?

Afsluiten

Wat ga je doen? 

• Tip en top invullen op de volgende dia!
• Maak een samenvatting/poster/lied/video etc. over dit tijdvak. Zorg dat je een overzicht krijgt van deze periode. Lever dit in op IT!!
• Schrijf je in voor de verwerkingslessen! Je bent verplicht 3x per periode in te schrijven, dit mag op de woensdag of donderdag zoals aangegeven op IT!

Volgende les:

• Tijdvak 2:Grieken en Romeinen

Tip en Top van deze les.