2A 1.2 deels en 1.3 Het ademhalingsstelsel

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Startopdracht

1. Loop rustig het lokaal binnen en praat zachtjes
2. Ga zitten op je stoel
3. Oortjes doe je uit
4. Je jas hang je over je stoel
5. Pak je boek, schrift + pen
6. Maak de startopdracht alleen en in stilte. 
   

De vorige les hebben we gekeken naar verbranding. Beantwoord de volgende vragen: 

1. Wat is de indicator van koolstofdioxide?

2. In welk celorganel vindt in ons lichaam verbranding plaats? (zie bs1)

3. Welke 2 stoffen hebben we nodig voor verbranding in onze cellen?

4. Welke afvalstoffen komen daarbij vrij? 

Startopdracht

Antwoorden

1. Helder kalkwater

2. Mitochondrium

3. Glucose en zuurstof

4. Water en koolstofdioxide

De vorige les hebben we gekeken naar verbranding. Beantwoordt de volgende vragen: 

1. Wat is de indicator van koolstofdioxide?

2. In welk celorganel vindt in ons lichaam verbranding plaats? (zie bs1)

3. Welke 2 stoffen hebben we nodig voor verbranding in onze cellen?

4. Welke afvalstoffen komen daarbij vrij? 

Verbranding en ademhaling

1.1 Stofwisseling
1.2 Verbranding koudbloedig en warmbloedig
1.3 Het ademhalingsstelsel
1.4 Ademhalen
1.5 Gezonde luchtwegen
1.6 Ademhaling bij dieren

1.7 Roken en blowen

1.8 De stembanden

Leerdoelen 

• 1.2 Je kunt het verschil in verbranding bij koudbloedige en warmbloedige dieren beschrijven.
• 1.3 Je kunt delen van het ademhalingsstelsel benoemen met hun kenmerken en functies.

Koudbloedig

• Lichaamstemperatuur = omgevingstemperatuur
• Hoe hoger de temperatuur hoe meer verbranding er in de cellen plaatsvindt.
• Weinig verbranding --> 

weinig energie beschikbaar 

voor het dier.

Warmbloedig

• Lichaamstemperatuur constant gedurende het jaar.
• Er vindt voortdurend verbranding plaats --> veel energie
• Door de energie kunnen warmbloedige dieren ook           's winters actief zijn. 

Warmbloedig

• Om lichaamstemperatuur vast te houden hebben warmbloedige dieren isolatie. 

• Andere oplossing: de trek
• Sommige dieren (vooral vogels) trekken 's winters weg naar warmere gebieden.

Waarom houden veel koudbloedige dieren in de winter een winterslaap?

's Winters is het koud, dus om warm te blijven moeten warmbloedige dieren veel ... energie verbruiken? Daardoor moeten ze ook ... eten

1. meer, minder
2. minder, meer
3. meer, meer
4. minder, minder

Ademhalingsstelsel

Ademen door je neus via je neusholte

De lucht wordt verwarmt (bloedvaatjes) en vochtig (slijm) gemaakt.

• Neusharen houden grote stofdeeltjes tegen.
• Neusslijmvlies in de neusholte --> kleine stofdeeltjes en ziekteverwekkers blijven kleven aan het slijm.
• Trilharen: Verplaatsen het slijm naar de keelholte
• Het Reukzintuig, bovenin je neusholte --> 

waarschuwt je voor gevaarlijke gassen in de lucht. 

Ademen door je neus is gezonder dan ademen door je mond.

Keelholte 

In de keelholte zitten de huig en het strottenklepje.

De huig: sluit de neusholte af als je voedsel inslikt. 

De strottenklep: sluit de luchtpijp af.

In het strottenhoofd zitten de stembanden.

De weg van de lucht

Mond- of neusholte

Keelholte

Strottenhoofd

Luchtpijp

Bronchiën

Luchtpijptakjes

Longblaasjes

0

0

Luchtpijp

• De luchtpijp is een holle buis die aansluit op het strottenhoofd.
• Kraakbeenringen: zorgen voor de stevigheid en openstaan van de luchtpijp en bronchiën. Hoefijzervormig.
• De luchtweg is bedekt met slijmvlies --> trilharen vervoeren slijm naar keelholte

Huiswerk

Lezen 1.3

Maken opdracht 1 t/m 4 en 6 t/m 10

De laatste 5 minuten van de les 

Dit is wat ik van jullie verwacht:

• Iedereen is stil en kijkt mijn kant op.
  
• Iedereen zit recht op zijn stoel en focust zich. 
• Je pakt je spullen nog NIET in. 
• Als ik een vraag stel, denkt iedereen mee over het antwoord. (bliksembeurten --> vraag - pauze - naam)
• Als ik een opdracht geef, dan maak je deze in stilte. (Zs)

Leerdoelen 

• 1.2 Je kunt het verschil in verbranding bij koudbloedige en warmbloedige dieren beschrijven.
• 1.3 Je kunt delen van het ademhalingsstelsel benoemen met hun kenmerken en functies.

Ademhalingsstelsel

• Met je buurman of buurvrouw

Vragen: 

• Kun je de longen aanwijzen?
• Weet je waar de luchtpijp zit?
• Weet je ook wat de functie is van neus behalve ruiken?
• Welke organen zitten er in de keelholte?

Longblaasjes, snelle diffusie

1. Groot oppervlak van longblaasjes 

2. Korte diffusie-afstand naar het bloed

Om de longblaasjes heen liggen kleine bloedvaatjes: longhaarvaten.

3. Vocht en warmte in de longblaasjes:

Makkelijkere gaswisseling (O2 gaat naar bloed, CO2 uit bloed)

Plenda

Leer Bs 1.1 en 1.2

Lees 1.3, maak opdracht 1, 3, 4, 5, 7, 8, 11 

 

Wat weten jullie nog?

Verbrandingsschema 

              +              -->                     +                  +                          (beweging en warmte)

(brandstof)                     (Verbrandingsproducten)

Glucose

1

Zuurstof

2

Koolstofdioxide 

3

Water

4

Energie

5

Noem alle onderdelen die je weet van het ademhalingsstelsel

Wat is het doel van het neusslijmvlies en trillharen?

Wat doet het strotklepje in de keelholte?

Waar bevinden zich de longblaasjes?

Spieren tussen de ribben waarmee de ribben en het borstbeen kunnen worden bewogen.

Spieren waarmee het midden-rif kan worden bewogen.

Ademhaling dankzij het samentrekken van het middenrif en de buikspieren.

Ademhaling dankzij het bewegen van de ribben en het borstbeen.

Voortdurende verversing van de lucht in de longen.

Tussenribspieren

Middenrifspieren

Buik-ademhaling

Borst-ademhaling

Ventilatie