Par 6.3 basen en basische oplossingen

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Par 6.3 basen en basische oplossingen

Leerdoelen

1.  Je leert welk deeltje een oplossing basisch maakt.

2. Je leert over zouten, die een basische oplossing vormen.

Maagzuur

Heb je weleens last van brandend maagzuur? Dat kan erg vervelend zijn. De inhoud van je maag is het zuurste deel in je lichaam. Het bevat maagzuur dat je voedsel verteert en bacteriën doodt. Als maagzuur in je slokdarm komt, krijg je een branderig gevoel in je slokdarm en ook een zure smaak in je mond.

Soms helpt het dan om een maagtablet te slikken. Die bevat een stof die de maaginhoud minder zuur maakt.

Base

Maagsap bestaat voor een groot deel uit zoutzuur en heeft een lage pH. Als je een maagtablet slikt, vindt er een reactie plaats tussen het zoutzuur en de stoffen in de tablet. De maaginhoud wordt minder zuur en de pH stijgt. Een maagtablet bevat dus deeltjes die H+ ionen binden.

Een base is een deeltje dat één of meer H+ ionen kan opnemen. Een base heet ook wel een H+ acceptor. 

Leren:

Welke basen moet je kennen:

Basische oplossingen

Een zure oplossing bevat H⁺ ionen, en een basische oplossing

 bevat hydroxide-ionen, OH⁻ ionen. Een basische oplossing heeft een pH groter dan 7 en kan stroom geleiden.

voorbeeld basische oplossing:

Natriumhydroxide bijvoorbeeld lost goed op in water. Er ontstaat dan natronloog, een basische oplossing met Na⁺(aq) ionen en OH⁻(aq) ionen.

NaOH(s)  -->  Na⁺(aq)   +   OH^-(aq)

Er ontstaat een oplossing met OH^-(aq) dus een basische oplossing.

Triviale namen van basische oplossingen

Leren:

Hoe ontstaat bij ammoniak een basische oplossing.

Ammonia is een oplossing van ammoniakgas in water, NH₃(aq). Omdat het ammoniakmolecuul een base is, kan het een H⁺ ion opnemen van een watermolecuul. Hierbij ontstaan een NH₄^⁺ ion en een OH⁻ ion. 

NH₃(aq)  +  H₂O(l)  -->   NH₄⁺ (aq)  +  OH^- (aq)

Let op:

Omdat slechts een klein deel van de ammoniakmoleculen een H⁺ ion van watermoleculen opneemt, is de notatie van ammonia NH₃(aq).

Basen:

De volgende deeltjes zijn basen: NH₃, HCO₃⁻, CO₃⁻ , CO₃²⁻, OH⁻, en O²⁻. 

Ze kunnen een H+ ion opnemen bijvoorbeeld van een watermolecuul. Er worden dan hydroxide-ionen gevormd.

Zouten die een basische oplossingen vormen.

Volgens Binas tabel 45A reageren sommige metaaloxides, zoals natriumoxide, met water. Het O²⁻ ion neemt een H⁺ ion op van een watermolecuul waardoor er een OH⁻ ion ontstaat.

Na₂O (s)  +   H₂O(l)   -->  2Na⁺(aq)   +   2OH^-(aq)

Dus ontstaat er een basische oplossing. Het gebruikte zout moet wel oplosbaar zijn in water.

Samenvatting

Een base is een deeltje dat één of meer H⁺ ionen kan opnemen. Een base is een H⁺ acceptor.

Een basische oplossing heeft een pH groter dan 7 en kan stroom geleiden.

Een basisch deeltje kan van een watermolecuul een H⁺ ion opnemen, waardoor een OH⁻ ion ontstaat.

Instap opdracht:

Geef de naam van de volgende basen:

NH₃

CO₃^2-

OH^-

O^2-

HCO₃^-

Instap opdracht:

Geef de naam van de volgende basen:

NH_{3                       Ammonia}

CO₃^{2-                   Carbonaat-ion}

OH^{-                        Hydroxide-ion}

O^{2-                         Oxide-ion}

HCO₃^{-                  Waterstofcarbonaat-ion}

Instap opdracht:

Welke zouten vormen in water een basische oplossing:

Natriumwaterstofcarbonaat,  kaliumnitraat, magnesiumoxide,

natriumoxide en ammoniumchloride.

Instap opdracht:

Welke zouten vormen in water een basische oplossing:

Natriumwaterstofcarbonaat:  goed oplosbaar zout, er ontstaat HCO₃^- (aq) dit is een base (zie tabel)

Kaliumnitraat vormt K⁺(aq)  + NO₃^-(aq),  dit is geen base. (zie tabel) 

Instap opdracht

Magnesiumoxide: dit zout is slecht oplosbaar, het O^2- kan niet ^{reageren met water.}

Natriumoxide: Na₂O(s) + H₂O (l) --> 2Na⁺ (aq) +  2OH^- (aq)

Ammoniumchloride: NH₄Cl(s)  --> NH₄⁺(aq)  +  Cl^-(aq)

Er ontstaat NH₄⁺  dit is geen base, er ontstaat geen basische oplossing.