klas A2a Studyflow F1

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

F1.1

Zinsbouw, Stijl en formuleren

F1.1

Helder formuleren

Lijdende en bedrijvende vorm: de bedrijvende vorm heeft de voorkeur.

• bedrijvende vorm (actief)

Het onderwerp van de zin doet iets.

De docent kijkt de toets na.

• lijdende vorm (passief)
  

Het onderwerp van de zin ondergaat iets.

 De toets wordt nagekeken door de docent.

• Een in zin de lijdende vorm:

• bevat vaak de hulpwerk woorden worden en zijn;
• bevat vaak het woord door.

Je gebruikt worden in de lijdende vorm als de actie nog niet voorbij is.

Je gebruikt zijn in de lijdende vorm als de actie afgerond is.

Opa laat de hond uit. > actie is nog gaande > De hond wordt door opa uitgelaten

bedrijvende vorm                                             lijdende vorm

Opa heeft de hond uitgelaten. > de actie is voorbij (VD) > De hond is door opa uitgelaten

bedrijvende vorm                                                                lijdende vorm

Lijdende en bedrijvende vorm: de bedrijvende vorm heeft de voorkeur.

Je gebruikt worden in de lijdende vorm als de actie nog niet voorbij is.

Je gebruikt zijn in de lijdende vorm als de actie afgerond is.

Opa laat de honden uit. > actie is nog gaande > De honden worden door opa uitgelaten

Opa heeft de honden uitgelaten. > de actie is voorbij (VD) > De honden zijn door opa uitgelaten

• Een in zin de lijdende vorm:

• bevat vaak de hulpwerk woorden worden en zijn;
  
• bevat vaak het woord door.

De nieuwe stationshal is door de burgemeester geopend.

1. bedrijvende vorm
2. lijdende vorm

De wedstrijd zal volgend weekend wat later starten.

1. bedrijvende vorm
2. lijdende vorm

Als je een van een lijdende vorm een bedrijvende vorm wilt maken, moet je

het onderwerp veranderen in een lijdend voorwerp. En maak je degene die de handeling verricht het onderwerp van de zin.

De honden worden door opa uitgelaten.

Het onderwerp 'De honden' wordt het lijdend voorwerp van de zin 

en degene die de handeling verricht maak je het onderwerp van de zin.

De honden worden door opa uitgelaten > Opa laat de honden uit.

                                                                     ow              lv

Als je een van een lijdende vorm een bedrijvende vorm wilt maken, moet je letten op de werkwoorden en de tijd waarin ze staan.

Staat er worden in de lijdende vorm, dan is de actie nog niet voorbij.

Staat er zijn in de lijdende vorm als de actie afgerond is.

De honden worden door opa uitgelaten > Opa laat de honden uit.

(de actie is nog niet voorbij-lijdende vorm    bedrijvende vorm

De honden zijn door opa uitgelaten > Opa heeft de honden uitgelaten. 

(de actie is voorbij -lijdende vorm)                 bedrijvende vorm

Als je een van een lijdende vorm een bedrijvende vorm wilt maken, moet je letten op de werkwoorden en de tijd waarin ze staan.

Let op: als de tijd van de pv in de verleden tijd staat, dan moet dat ook in de zin met de bedrijvende vorm zo zijn.

De honden werden door opa uitgelaten > Opa liet de honden uit.

(de actie is nog niet voorbij-lijdende vorm    bedrijvende vorm

De honden waren door opa uitgelaten > Opa had de honden uitgelaten. 

(de actie is voorbij -lijdende vorm)                 bedrijvende vorm

De mentale gezondheid van de patiënt werd door de arts als 'goed' beoordeeld.

Welke zin komt overeen wat betreft de betekenis en de tijd van de pv?

1. De arts beoordeelde de geestelijke gezondheid van de patiënt als 'goed'.
2. De arts beoordeelde de fysieke gezondheid van de patiënt als 'goed'.
3. De arts beoordeelt de geestelijke gezondheid van de patiënt als 'goed'.
4. De arts beoordeelt de lichamelijke gezondheid van de patiënt als 'goed'.

Zo'n mysterieus verhaal wordt door niemand geloofd.

Welke zin komt overeen wat betreft de betekenis?

1. Niemand geloofde zo'n raadselachtig verhaal.
2. Niemand gelooft zo'n raadselachtig verhaal.
3. Niemand gelooft zo'n bijzonder verhaal.
4. Niemand geloofde zo'n bijzonder verhaal.

Zet de zin in de lijdende vorm om in de bedrijvende vorm.

Het proefwerk is vorige week nagekeken door de docent.

Zet de zin in de lijdende vorm om in de bedrijvende vorm.

Het proefwerk werd door de docent nagekeken.

Zet de zin in de lijdende vorm om in de bedrijvende vorm.

Het proefwerk wordt door de docent nagekeken.

Zelf aan de slag:

Maak Lt2 af als dat nog niet af is.

Maak F1.1 en F1.2

Aanhalingstekens

Omdat in de directe rede letterlijk wordt herhaald wat iemand gezegd heeft, staat dat deel tussen aanhalingstekens: "..."

Freek vraagt: "Wanneer krijg ik nieuwe voetbalschoenen?"

Neem de zin over en gebruik hoofdletters waar nodig, een dubbele punt en aanhalingstekens.

mijn zus riep blijf van mijn kleren af!

Neem de zin over en gebruik hoofdletters waar nodig, komma('s) waar nodig en aanhalingstekens.

vind je het goed als ik meega antwoordde ik.

Let op

 

Soms bestaat een citaat uit verschillende delen.

• Beide delen krijgen aanhalingstekens.

• Het eerste deel krijgt aan het einde een komma vóór de sluittekens.

• Na het deel dat geen citaat is, komt weer een komma.

• Het tweede deel van het citaat begint niet met een hoofdletter.

"Ik ga slapen," zei mijn broertje, "want ik ben zo moe."

"Ik ga slapen," zei mijn broertje, "want ik ben zo moe."

Neem de zin over en gebruik hoofdletters waar nodig, komma('s) en aanhalingstekens.

ik kom al riep sander nog even mijn veters strikken

• Gedachten worden zonder aanhalingstekens geschreven.

Ik dacht: wat een suffe middag is dit.              wel een dubbele punt, 

                                                                         geen ".." en geen hoofdletter.

 Andere gevallen waar aanhalingstekens gebruikt worden:

•  Als je een woord ironisch bedoelt:
  

Hij eet vanavond weer eens 'gezond'. (Je bedoelt hamburgers met frietjes.)

Dat was nog eens een 'nieuwtje'. (Dat was dus oud nieuws.)

In welke zin zijn de leestekens op de juiste manier gebruikt?

1. Hij dacht: "ik heb wel zin in een ijsje."
2. Hij dacht: ik heb wel zin in een ijsje.
3. Hij dacht: Ik heb wel zin in een ijsje.
4. Hij dacht: "Ik heb wel zin in een ijsje."

Neem de zin (ironisch bedoeld) over en gebruik hoofdletter(s) en  leestekens waar nodig.

durf je dat ook recht in mijn gezicht te zeggen vriend 

• Als je een woord in de tekst wilt benadrukken, omdat het een bijzonder of ongebruikelijk woord is:
  

De leerlingen vonden dat wel 'chill'.

De zogenaamde 'chickflicks' worden steeds populairder.

Hun gedrag was erg 'aso'.

aanhalingstekens juist gebruikt.

aanhalingstekens onjuist gebruikt.

Mijn 'sportieve' broer zit alleen maar te gamen.

Deze bakker bakt 's ochtends vroeg 'vers' brood.

"Deze tekening is gemaakt door 'Pim'", zei de juf.

"Een kopje thee voor vier euro," zei mijn vader, "wat 'spotgoedkoop'!"

Zelf aan de slag:

Maak: Studyflow Lt2 Test Jezelf (nogmaals).

Klaar: Maak Nieuw Nederlands h.1 beeldspraak (online)

          Lees de uitleg, voordat je de opdrachten maakt.