TH1 Spelling

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

Spellingstoets 

In deze les ga je in vogelvlucht door de lesstof heen (omdat ik thuis zit met Corona).

Leerstof voor de toets:

• Zodat jullie het even op een rij hebben (dit staat ook in de planner)
• 
  
• Taalverzorging H1: hoofdletters en leestekens
•  Taalverzorging H3: meervoud op -en en -s
• Taalverzorging H5: bijvoeglijk naamwoord
• Taalverzorging H2: laatste letter een -t/d
• Taalverzorging H3: persoonsvorm tegenwoordige tijd
• Taalverzorging H4: voltooid deelwoord
• Taalverzorging H5: OVT zwakke werkwoorden

Disclaimer

Jullie weten ongetwijfeld alles al (gaan we vanuit) maar check toch even of je niets hebt overgeslagen. 

Hoofdletters en leestekens

Je gebruikt hoofdletters en leestekens om een tekst beter leesbaar te maken.

Zo gebruik je hoofdletters

• aan het begin van een zin: Onze tante is vandaag jarig.
  
• bij namen: Malou Wiersma, het Edith Steincollege, Overijssel, het Raadhuisplein, de Maas, de Hema.
  
• bij woorden die van namen zijn afgeleid: Duits, Amsterdamse, Noord-Hollandse.
  

Zo gebruik je leestekens

• Je eindigt een zin met een punt, een vraagteken of een uitroepteken.
  
• Bij gewone zinnen gebruik je een punt: We voetballen vanavond niet.
  
• Na een vraag zet je een vraagteken: Wat vind je van mijn nieuwe broek?
  
• Met een uitroepteken geef je een zin extra nadruk: Dat is geweldig!

"Maar mevrouw, ik snap dit al!"

Top. Ga maar even doen.

Verbeter deze zin:
gister heb ik mijn schoen gezet ik kreeg alleen vieze pepernoten en een twix

Meervouden op -en

De meeste zelfstandige naamwoorden hebben een meervoud op -en of -s:

feest → feesten, les → lessen, tafel → tafels, computer → computers.

Zo maak je een meervoud met -en

• Vaak hoef je alleen maar -en achter het woord te zetten:

deur → deuren, kaars → kaarsen, lamp → lampen.

• Soms moet je tegelijk de laatste letter verdubbelen:

trap → trappen, brugklas → brugklassen, hagedis → hagedissen.

• Soms moet je tegelijk een a, e, o of u weghalen:

aap → apen, potlood → potloden, klasgenoot → klasgenoten.

• Soms moet je tegelijk een -f veranderen in een -v-:

schaaf → schaven, kloof → kloven, golf → golven.

• Soms moet je tegelijk een -s veranderen in een -z-:

huis → huizen, glas → glazen, vaas → vazen.

Gebruik bij twijfel een woordenboek of een woordenlijst.

Meervouden op -s of -'s

Zo maak je een meervoud met -s

• Vaak hoef je alleen maar -s achter het woord te zetten:

wagen → wagens, reclame → reclames, jongen → jongens.

• Soms moet je een apostrof (’) voor de -s schrijven. Dat doe je bij woorden op -a, -o, -u, -i of -y:

oma → oma’s, radio → radio’s, sudoku → sudoku’s, mini → mini’s, pony → pony’s.

• Bij afkortingen maak je het meervoud ook met apostrof -s (’s):

tv’s, dvd’s.

Gebruik bij twijfel een woordenboek of een woordenlijst.

"Dit hebben we al gehad"

Klopt.

Wat is het juiste meervoud?
Foto

1. Fotos
2. Foto's

Portemonnee

1. Portemonnees
2. Portemonnee's

wc

1. wcs
2. wc's

Druif

1. Druifen
2. Druiven

Bloembak

1. Bloembaken
2. Bloembakken

Aap

1. Apen
2. Aapen

Bijvoeglijk naamwoord

Een bijvoeglijk naamwoord (bn) vertelt iets over een zelfstandig naamwoord. Je zegt bijvoorbeeld: Wat een leuke fiets! Het bijvoeglijk naamwoord leuke vertelt iets over het zelfstandig naamwoord fiets.

 

Zo vind je een bijvoeglijk naamwoord

• Een bijvoeglijk naamwoord staat meestal vóór het zelfstandig naamwoord: een mooie film (zn); nieuwe , grote huizen (zn).

• Soms staat het bijvoeglijk naamwoord achter het zelfstandig naamwoord: De film (zn) is mooi. De huizen (zn) zijn nieuw en groot.

• Een bijvoeglijk naamwoord heeft vaak een korte vorm (zonder -e) en een lange vorm (met een -e): zwak → zwakke; mooi → mooie.

• Bij de meeste bijvoeglijke naamwoorden kun je de ‘trappen van vergelijking’ gebruiken: gaaf – gaver – gaafst.

Een stoffelijk bijvoeglijk naamwoord zegt van welk materiaal iets gemaakt is:

een zilveren oorbel, een plastic emmer.

"Gaan we dit ook oefenen?"

Ja

"Sinterklaas draagt zijn rode mantel." Wat is het bijvoeglijk naamwoord?

1. Sinterklaas
2. Rode
3. Mantel
4. Zijn

Het WiFi in school is erg langzaam.

1. WiFi
2. School
3. Erg langzaam
4. Het

Wat is de juiste vorm?
"De acteur kreeg het ____ beeldje" (goud)

1. Goud
2. Goude
3. Gouden
4. Gouda

Laatste letter: -t of -d

Veel woorden eindigen op een t-klank. Die t-klank schrijf je:

- bij sommige woorden als een -t: zwart, kast, (het is) gepast;

- bij andere woorden als een -d: paard, bed, (ik heb) gehuild.

Als een woord géén persoonsvorm is, gebruik je de verlengproef. Maak het woord langer door er -e, -en of -ig achter te zetten:

- Als je dan een t hoort, schrijf je een -t aan het eind:

zwarte → zwart; olifanten → olifant; krachtig → kracht

- Als je dan een d hoort, schrijf dan een -d aan het eind:

gevraagde → gevraagd; verbanden → verband; aardig → aard

De ik-vorm is de kortste vorm van een werkwoord. Het is het woord dat in de tegenwoordige tijd achter ‘ik’ komt te staan. De ik-vorm is het begin van speciale spellingsregels voor de spelling van de werkwoorden.

De ik-vorm van het werkwoord

- hele werkwoord: denken → ik denk → de ik-vorm van denken is denk

- hele werkwoord: slapen → ik slaap → de ik-vorm van slapen is slaap.

De ik-vorm eindigt nooit op een v of een z:

- proeven → ik proef → de ik-vorm is proef

- reizen → ik reis → de ik-vorm is reis.

De ik-vorm eindigt nooit op twee dezelfde medeklinkers:

- bukken → ik buk → de ik-vorm is buk

- zetten → ik zet → de ik-vorm is zet

- schudden → ik schud → de ik-vorm is schud.

Maar wat is dan de stam van het werkwoord???

Het hele werkwoord waar je -en vanaf haalt.

Werken > Werk

Branden > Brand

Lopen > Lop

Slapen > Slap

Dat is dus niet altijd hetzelfde als de ik-vorm

Mevrouw, dat heeft u al vertel...

1. Vertelt
2. Verteld

Ze vertel.. het nu

1. Vertelt
2. Verteld

Dat is niet wat er is gebeur...

1. Gebeurt
2. Gebeurd

Wat is de ik-vorm van het werkwoord smurfen

Eh... werkwoorden?

We houden even pauze met een filmpje

Nog wat oefenen?

Een paar dan. Vul even de goede vorm in van het werkwoord. In de tegenwoordige tijd tenzij anders is aangegeven.

Hij (aanhaken) bij de polonaise

Ezra (lopen vt) naar de snackbar

Edith (branden) haar vingers aan de kaars.

Voor de bonus:
Heb jij de computer (updaten)

Succes op de toets!

Mocht je nog wat willen oefenen, maak dan de opdrachten in de methode. In de planner staat wat je moet doen.