Grammatica; zinsdelen benoemen

• NT2
• Middelbare school
• vmbo lwoo, b, k
• Leerjaar 1

GRAMMATICA

Grammatica is eigenlijk een verzamelnaam

voor álle regels van de Nederlandse taal.

ALGEMEEN: iets logisch uit elkaar halen en 

elk stukje een naam geven

bijv. een dier ontleden: kop, lijf, poten, staart).

WAT IS ONTLEDEN?

Zinnen in stukken verdelen en 

elk zinsdeel of elk woord benoemen.

ONTLEDEN BIJ TAAL

Zinsdelen benoemen

=

Redekundig ontleden

Woordsoorten benoemen

=

Taalkundig ontleden

ONTLEDEN BIJ TAAL

2 manieren

1) voorzetsel

2) lidwoord

3) zelfstandig naamwoord

4) bijvoeglijk naamwoord

5) werkwoord

6) telwoord

7) voegwoord

8) voornaamwoorden (7 keer)

9) bijwoord

WOORDSOORTEN BENOEMEN

• Een zin bestaat uit zinsdelen.
  
• Een zinsdeel kan bestaan uit één woord,

maar ook uit meerdere woorden die bij elkaar horen.

• De woorden in een zinsdeel

kunnen niet uit elkaar gehaald worden.

• Zinsdelen hebben een betekenis

(een bedoeling) binnen een zin.

WAT ZIJN ZINSDELEN ?

- Blijft terugkomen bij elke opleiding 

- Nodig bij andere vreemde talen 

- Helpt je bij beter formuleren van zinnen

WAAROM ONTLEDEN ?

Wat is

redekundig ontleden ?

1. een tekst in alinea's verdelen
2. zinsdelen benoemen
3. woordsoorten benoemen
4. zinnen in stukken verdelen

zinsdelen

woordsoorten

onderwerp

aanwijzend v.n.w.

telwoord

persoonlijk v.n.w.

persoonsvorm

zelfstandig naamwoord

bijvoeglijk naamwoord

werkwoord

voorzetsel

lidwoord

Wat is stap 1 bij

redekundig ontleden?

1. persoonsvorm zoeken
2. onderwerp zoeken
3. strepen tussen zinsdelen zetten
4. schaar zoeken

Drie manieren om de persoonsvorm te vinden:

1)  De zin vragend maken

                                                Ik loop ...  => Loop ik?

2)  De tijd in de zin veranderen

                                                Hij valt ...  =>  Hij viel ...

3)  Het aantal in de zin veranderen

                           De hond blaft...  =>  De honden blaffen ...

de  PERSOONSVORM

Hoe vind je de

persoonsvorm?

1. met een vergrootglas
2. het aantal veranderen (meervoud <-> enkelvoud)
3. de zin van tijd veranderen (tegenw. tijd <-> verleden tijd)
4. de zin vragend maken

Getal-proef: zin veranderen van enkelvoud naar meervoud of van meevoud naar enkelvoud. 

V

Tijd-proef: zin van tijd veranderen. Tegenwoordige tijd wordt verleden tijd en andersom.

Het werkwoord dat verandert is de persoonsvorm.

Elke werkdag  /  reis  /  ik  /  met de trein  /  naar school.

Welk deel van de zin

is de persoonsvorm?

1. elke werkdag
2. reis
3. ik
4. met de trein

Klas MD / heeft / drie keer per week / stillezen.

Welk deel van de zin

is de persoonsvorm?

1. klas ISKMD
2. heeft
3. drie keer per week
4. stillezen

Gaan  /  jullie  /  vandaag  /  sporten?

Welk zinsdeel

is de persoonsvorm?

1. gaan
2. jullie
3. vandaag
4. sporten

Sturen  /  jullie  /  een bloemetje  /  naar de zieke patiënt?

Welk zinsdeel is de persoonsvorm?

1. sturen
2. jullie
3. een bloemetje
4. naar de zieke patiënt

Wat is stap 2 bij

redekundig ontleden?

1. persoonsvorm zoeken
2. onderwerp bepalen
3. lijdend voorwerp bepalen
4. zinsdeelstrepen zetten

Sleep de zinsdelen naar het juiste vak.

Zin:

onderwerp

persoonsvorm

rest van de zin

Is

Nederlands

het belangrijkste vak

op elke ISK?

Sleep de zinsdelen naar het juiste vak.

Zin:

onderwerp

persoonsvorm

rest van de zin

Dasha

maakt

voor haar opa

een mooie tekening.

Hoe vind je het onderwerp?

1. wie of wat + persoonsvorm?
2. wie doet het?
3. wat doet het?
4. aan wie of voor wie + persoonsvorm?

VOLGORDE

ZINSDELEN BENOEMEN

stap 1

stap 2

stap 3

stap 4

stap 5

stap 6

stap 7

onderwerp

persoonvorm

bijwoordelijke bepaling

meewerkend voorwerp

zet streepjes

lijdend voorwerp

werkwoordelijk gezegde

Geeft aan wat het onderwerp doet in de zin.

Het bestaat uit alle werkwoorden in de zin. Het werkwoordelijk gezegde bevat altijd een zelfstandig werkwoord, en mogelijk een of meer hulpwerkwoorden.

    Milou eet twee boterhammen.

    Eelko heeft een grote pizza gegeten.

Werkwoordelijk gezegde

- je kunt het onderwerp van een zin vinden

door de vraag te stellen: wie of wat + persoonsvorm?

- het onderwerp van een zin

kan één woord of meerdere woorden zijn

 

- het kan op verschillende plekken in een zin staan,

maar het staat meestal naast de persoonsvorm

Het ONDERWERP van een zin

VOORBEELDEN: 

Roqaya opent de ramen.

Wie opent?       Onderwerp: Roqaya

De deur staat wagenwijd open.

Wat staat?       Onderwerp: de deur

WIE  of  Wat  doet/doen iets?

Welke vraag vind je het ONDERWERP van de zin?

Klas ISKMD  heeft  iets  voor de schoolkrant  geschreven.

1. Wie heeft geschreven?
2. Wat heeft geschreven?

Stappenplan zinsdelen benoemen

1. Zoek de PV (let op scheidbare ww en wederkerende ww)
2. Zet zinsdeelstrepen
3. Zoek het Onderwerp = Wie (Wat) + PV?
4. Zoek het WG: Alle WW (let op: te/aan het + WG/WU)