Les 1: opfrissen, klassieke tragedie

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Welkom!

Pak alvast: laptop, reader en Dautzenberg

Laptops blijven dicht

Deze les

Even opfrissen

Klassieke tragedie

- Korte uitleg

- Opdracht 

Lesdoel

Aan het eind van de les...

... weet je wat een klassieke tragedie is en kan je kenmerken van een tragedie opnoemen en herkennen.

Even opfrissen

• Pak pen en papier
• Er komen 4 vragen op het bord
• Noteer voor jezelf het antwoord 

Vraag 1

Wat zijn de drie hoofdkenmerken van de renaissancekunst/ literatuur?

Vraag 2

In de renaissance keek men weer terug naar de klassieke oudheid. Op welke drie manieren baseerden schrijvers zich op klassieke voorbeelden? Benoem de Latijnse termen.

Vraag 3

• Bekijk de genres op de volgende dia
• Welke toelichting past bij welk genre?
• Koppel 1 t/m 6 aan A t/m E

Klaagzang

Hekeldicht

Aforisme

Essay

Sonnet

Epigram

Gedicht met 14 regels, vast rijmschema en een wending

Korte, krachtige zin met levensles

Kort gedicht met grappige inhoud, vaak met een woordspeling

Korte prozatekst met mening van schrijver

Gedicht waarin bijv. politiek of religie wordt aangevallen

Gedicht over persoonlijke omstandigheden, zoals rouw/ dood, voorbije liefde, etc.

Vraag 4

Welke drie genres beoefende Joost van den Vondel vooral? 

(En welke bekende werken horen daarbij?)

Antwoorden

1. Drie hoofdkenmerken: realisme, classicisme, estheticisme
2. Drie manieren: translatio (vertalen), imitatio (nadoen), aemulatio (overtreffen)
3. 1-F, 2-E, 3-B, 4-D, 5-A, 6-C
4. Drie genres Vondel: hekeldicht (stoksken van J. van Oldenbarnevelt), klaagzang (kinder-lyck), tragedie (Gijsbrecht van Aemstel)

Toneel in de renaissance

• Toneeltraditie professionaliseerde zich
• Tragedie: "ernstig" toneelstuk
• Komedie en klucht: grappig

Kenmerken klassieke tragedie

1. Ondergang van een hooggeplaatst persoon (vanwege overmoed/ eigen handelen);  
2. Drie eenheden: eenheid van tijd, plaats en handeling (op één plaats, één verhaallijn, binnen 24 uur)
3. Vijf bedrijven (scènes, onderdelen van het toneelstuk);
4. Tussen eerste vier bedrijven een 'rei': commentaar van groep personen;
5. Aan het eind een 'deus ex machina': een godheid die uit de hemel neerdaalt en een oplossing biedt;

Aan de slag

• Maak de opdracht klassieke tragedie uit de reader
• Lees Dautzenberg §18 (blz. 49-52) + beantwoord de vragen
• Filmpje kijken: met oortjes in het lokaal, of zonder oortjes op de studieplekken in deze gang (dichtbij het lokaal!)
• Klaar? Nakijken met antwoorden in classroom (kijk ook de opdrachten bij Nederlands liefdesembleem na)
• Helemaal klaar? Lees de theorie door voor de toets

Vooruitblik

Vanmiddag: uitleg boekopdracht 4 en formatieve toets renaissance