BL les 7: hoofd- en bijzaken, hoofdgedachte, globaal en intensief lezen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Nederlands

Begrijpend lezen
Les 7: Hoofd- en bijzaken, hoofdgedachte, globaal en intensief lezen

HAVO 1
 P2 2019-2020

Vorige les heb je geleerd ...

... uit welke delen een alinea bestaat.

... op welke manieren een tekst kan worden ingeleid en afgesloten.

... wat de functie van de titel van een tekst is.

... wat een kernzin is en waar je de kernzin kunt vinden.

Wie weet het nog? Steek je vinger op!

Aan het einde van deze les ...

... weet je wat hoofdzaken en bijzaken zijn.

... weet je wat de hoofdgedachte van een tekst is.

... weet je wat globaal en intensief lezen inhoudt.

Hoofdzaken en bijzaken

Hoofdzaken

De belangrijkste zaken in een tekst. Bijvoorbeeld de kernzinnen. 

Bijzaken

Minder belangrijke zaken als uitleg, toelichting en voorbeelden. 

Globaal lezen

Je kunt teksten op verschillende manieren lezen. 

Je weet al wat oriënterend lezen is. 

Daarnaast kun je een tekst globaal en intensief lezen.

Als je een tekst globaal leest, wil je weten wat:

• de hoofdzaken zijn

Intensief lezen

Als je een tekst intensief leest, wil je weten wat:

• het onderwerp is
• de deelonderwerpen zijn
• de verbanden tussen de alinea's zijn (wat hebben ze met elkaar te maken)
• het tekstdoel is
• wat lastige woorden en zinnen betekenen

Hoofdgedachte

De hoofdgedachte van een tekst is dat wat de schrijver over het onderwerp wilde vertellen. 

De hoofdgedachte formuleer je in één zin.

Dus: de hoofdgedachte = In één zin waar de hele tekst over gaat.

Aan de slag!

Oak je lesboek erbij.

Ga naar: blz. 193

Lees tekst 5: Gezellige aardmannetjes

Aan de slag!

Log in bij LU: BL les 7

Maak: vraag 1 t/m 14 op slide 10 t/m 23. 

De vragen horen bij tekst 5: Gezellige aardmannetjes

1. Wat is het onderwerp van de tekst?

2. Op welke manier trekt de schrijver de aandacht in de inleiding?

3. Noteer de kernzin van alinea 2.

4. Is de rest van alinea 2 toelichting of voorbeeld?

1. Toelichting
2. voorbeeld

5. Leg je antwoord op vraag 4 uit.

6. Welk deelonderwerp past het best bij alinea 3?

1. Eigenschappen stokstaart
2. Lichamelijke kenmerken stokstaart

7. Leg je antwoord op vraag 6 uit.

8. Noteer de kernzin van alinea 4.

9. Bestaat de rest van alinea 4 uit toelichting of voorbeelden?

1. Toelichting
2. Voorbeelden

10. Leg je antwoord op vraag 9 uit.

11. Welke zin van alinea 5 is de kernzin?

1. De eerste zin
2. De laatste zin

12. Is de laatste alinea een goede slotalinea? Waarom wel/niet?

13. Wat is het tekstdoel van deze tekst en welke tekstsoort hoort daarbij?

14. Wat is de hoofdgedachte van de tekst?

1. Stokstaartjes in Afrika.
2. De stokstaartjes in Afrika passen zich aan aan hun leefomgeving met behulp van hun sociale gedrag en lichaamskenmerken.
3. De stokstaartjes in Afrika passen zich aan aan hun leefomgeving.
4. De stokstaartjes in Afrika zijn sociaal en hebben bepaalde lichaamskenmerken.

Aan de slag!

Ga naar: blz. 196

Lees tekst 6: IKEA-boot uit de oudheid

Maak: vraag 1 t/m 4 op slide 25 t/m 28. 

De vragen horen bij bovenstaande tekst.

Maak daarna de tot slot-vraag op slide 29. 

1. Wat is het onderwerp van de tekst?

2. Schrijf de twee deelonderwerpen van de tekst op.

3. Noteer de hoofdzaken van de tekst.

4. Wat is het tekstdoel? En welke tekstsoort hoort daarbij?

Tot slot:
Wat ik heb onthouden over de les is ...