Vitale functies deel 2

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Vitale functies

Deze les

Ademhaling

Temperatuur

Saturatie

Bewustzijn

Observatie ademhaling

- Frequentie ademhaling

- Diepte en gelijkmatigheid ademhaling

- Regelmaat van de ademhaling

- Geluid van de ademhaling

Wat is een normale ademhalingsfrequentie voor volwassenen?

1. 20-25x/min
2. 15-20x/min
3. 18-22x/min
4. 25-30x/min

Frequentie ademhaling

Normale ademhaling:

Bij volwassenen 15 tot 20 maal per minuut 

Kinderen 20 tot 25 maal per minuut

Baby’s 30 tot 40 maal per minuut

Hoge ademfrequentie komt voor bij:

Aandoeningen van longen en luchtwegen

Hartafwijkingen

Koorts

Lichamelijke inspanning

Emotie 

 Pijn (ribben)

Lage ademfrequentie:

In slaap en rusttoestand

Na gebruik van slaapmiddelen.

Diepte en gelijkmatigheid

Bij een diepe ademhaling is de frequentie lager en bij een oppervlakkige ademhaling hoger

Een oppervlakkige ademhaling komt voor bij:

Aandoeningen van ademhalingsorganen (longemfyseem)

Sommige hart en vaatziekten

Een diepe ademhaling komt oa voor:

Na gebruik van slaapmiddelen

Bij bewusteloosheid ten gevolge van een hoge bloedsuikergehalte

Ritme

Na iedere inademing en uitademhaling is een pauze

Als bij elke pauze de rust even lang is dan is het een normale uitademing

Bij een onregelmatig ademhaling duren de pauzes korter tot helemaal geen pauzes

Geluid

Normale omstandigheden:

 vrijwel geen geluid

Mogelijk snurken (zwelling van de slijmvliezen van de ademhalingswegen)

Afwijkende ademhaling: 

Hijgende

Snurkende

Rochelende

Piepende ademhaling (astma aanval)

Afwijkende ademhaling

Kussmall – ademhaling:

Regelmatige diepe ademhaling.

Komt voor bij bewusteloosheid door een verhoogde bloedsuikerspiegel

Cheyne – stokes – ademhaling:

Onregelmatige en ongelijkmatige ademhaling

Het is een in diepte toenemende ademhaling, die geleidelijk oppervlakkiger wordt, waarnaar een korte of langere adampauze volgt.

Dit beeld zie je vaak bij mensen die op sterven liggen.

Temperatuur

De constante temperatuur wordt geregeld vanuit centraal zenuwstelsel ​

 

Temperatuurcentra:​

Hersenstam​

Verlengde merg ​

 Het lichaam produceert warmte door de verbranding van voedingsstoffen in de cellen​

 ‘s morgens 0,3 graden lager door de ruststofwisseling ‘s nachts​

 Het lichaam verliest warmte via de huid, via de AH en via de urine en ontlasting​

​

Temperatuur

Het lichaam produceert warmte door de verbranding van voedingsstoffen in de cellen​

 

‘s morgens 0,3 graden lager door de ruststofwisseling ‘s nachts​

 

Het lichaam verliest warmte via de huid, via de AH en via de urine en ontlasting​

​

Temperatuur

• Wanneer de temperatuur in het lichaam niet optimaal is, verlopen allerlei processen in het lichaam niet optimaal
• Bij een te lage temperatuur (onderkoeling) verlopen processen vertraagd
• Bij een te hoge temperatuur (koorts) verlopen processen sneller. Extreme uitersten kunnen leiden tot cel beschadiging.

Temperatuur

Normale temperatuur: 36 tot 37,5 C

Verhoging: 37,5 tot 38 C

Koorts: boven de 38 C

Ondertemperatuur: lager dan 36 C

Ochtendtemp is lager dan de middagtemp

Hoe meet je de temperatuur
bij een patiënt?

Manieren temperatuur meting

Rectaal (in het rectum)

Axillair (onder de oksel)

Oraal (onder de tong)

Femoraal (in de lies)

Intra-auraal (in het oor)

Via voorhoofd of slaap

Koude rilling

Koude fase (1)

Rilt van de kou, klappertanden en schudden in bed

geef dekens, warme kruik en/of warm drinken

Warmte fase (2)

Acute temperatuurstijging, zv onrustig en angstig

Transpiratiestadium (3)

Zv sterk transpireren, lichaamstemp daalt, bleke gelaatskleur, snelle pols, klam voorhoofd.

Na de koude rilling die 10-30 minuten duurt. Daana meestal in diepe slaap. Lichaam moet herstellen.

Koorts

Symptoom, geen ziekte ​

Afweermechanisme van het lichaam op een infectie of een ontsteking​

Een verhoogde temp……​

Ongunstig klimaat voor bacteriën en virussen​

Productie witte bloedlichaampjes hoger​

Deze maken bacteriën onschadelijk ​

Verschijnselen koorts

•  Rillerig, patiënt heeft het koud en ziet bleek​
• Warm, blozende kleur, transpireren ​
• Onrustig, branderige ogen​
• Algehele malaise met hoofdpijn en spierpijn​
• Slapeloosheid​
• Geen eetlust, misselijk of braakneigingen​
• Wel/geen dorstgevoel​
• Pols en ademhaling stijgt​ 
• Urineproductie daalt​
• Soms ontstaan koortsblaasjes op de lippen​

Welke zorg biedt je bij koorts?

Verpleegkundige zorg

Verzorgingstips:

Bedrust houden, koorts vraagt extra energie van het lichaam

Stem de omgevingstemp van de ruimte aan op de wensen van de cliënt

Demp het licht

Zorg voor extra vocht (bij hoge temp 2 a 3 liter in totaal)

Verschoon het bed vaker bij overmatig transpireren

Vaker douchen of wassen

Denk aan mogelijk complicaties bij langdurige bedrust

Observeer de cliënt

Geef aandacht en zorg

Saturatie

• Gezonde mensen saturatie 96- 100 %
• COPD/ hartfalen saturatie 92-100%
• Lager dan 95% overleg arts
• Lager dan 90% overwegen toedienen van zuurstof. Altijd in overleg met de arts.

Aandachtpunten saturatie meten

• Kijk naar de zorgvrager, niet alleen naar de getallen; wat zie je?
• Nagellak kan de meting beinvloeden
• Door koude handen is de meting moeilijker uit te voeren (geen mooie curve)

VS

Goede curve

Slechte curve

Wat meet je bij de saturatie?

1. De bloeddruk van de patient
2. Percentage zuurstof in de vinger
3. Het percentage hemoglobine gebonden met zuurstof
4. Het percentage hemoglobine gebonden met koolzuur

Bewustzijn

 Zegt iets over het functioneren van de hersenen ​

 In gezonde toestand: helder bewustzijn

STOORNISSEN IN BEWUSTZIJN: OORZAKEN​

 Hersenletsel ​

 Ademhalingsstoornis​

 Hartstilstand​

 Ziek zijn ​

 Epilepsie​

 Diabetes

STOORNISSEN IN BEWUSTZIJN : GRADATIES

Vernauwd of verminderd bewustzijn ​

 Lichte bewusteloosheid ​

 Diepe bewusteloosheid​/ Coma ​

Controle van het bewustzijn 

Glasgow Coma Schaal ​

 Meet drie reacties: ​

Openen van de ogen (E)​

Motorische reactie (M)​

Verbale reactie (V)​​

Doel van de schaal​

eenduidige manier bewustzijn beoordelen ​

Doel van de schaal​

eenduidige manier bewustzijn beoordelen ​

​ ​

Bedankt voor jullie aandacht!