§5.4 Gedrag leren

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

§5.4 Gedrag leren

LessonUp Tl3 week 16

§5.4 maken + leren

We starten met voorkennis

Probeer de volgende twee vragen te beantwoorden.

Kelly en Angela bekijken in het apenhuis van de dierentuin het gedrag van verschillende apen. Ze hebben de opdracht gekregen om een ethogram en een protocol van één aap te maken. Ze kiezen voor een slingeraap. Bekijk het ethogram(afbeelding) die Kelly en Angela gemaakt hebben. Welk gedragselement uit het ethogram behoort tot sociaal gedrag?

1. Zit op een tak
2. Hangt aan zijn staart
3. Zoekt vlooien bij een andere slingeraap
4. Zit te eten

Het koekoeksvrouwtje legt haar ei in het nest van de Kleine Karekiet. Als het koekoeksjong uitgevlogen is eet het o.a. grote harige rupsen. Andere vogels eten deze rupsen niet. Ze vinden ze niet lekker. De koekoek eet deze harige rupsen wel. Voordat hij de rups in zijn geheel doorslikt, kneust hij de rups eerst al persend met zijn snavel. Daarna schudt de koekoek de rups krachtig heen en weer waarna hij de rups op eet.
Wat kun je over dit eetgedrag van de koekoek zeggen?

Kelly en Angela hebben ook een protocol gemaakt van hun waarnemeningen bij de slingerapen.

Hoeveel procent van de waarnemingen in het protocol bestaat uit slingeren(sli)? Noteer voor jezelf de berekening.

1. 10 %
2. 20%
3. 50%
4. 80%

Instructie film

1. Bekijk de uitleg op de volgende slide
2. Maak tijdens het kijken aantekingen

Samengevat

Vormen van aangeboren gedrag:

1. reflexen
2. erfelijk gedrag/instinct

Je kent de zes vormen van leren = aangeleerd gedrag.

1. Imitatie: Nadoen van ouders
2. Inprenten: Vlak na de geboorte weten wie de ouders zijn.
3. Trial and error: leren door te ervaren. 
4. Conditioneren: leren door een gebeurtenis te verbinden aan een beloning of straf
5. Inzichtelijk leren: leren door na te denken
6. Gewenning: leren om niet op elke prikkel te reageren

Trainen/oefenen

Normen/waarden/rolpatronen

Een bekende activiteit van spinnen is het maken van een web.

Wat voor gedrag is het maken van een web?

1. Trial and error
2. Geconditioneerd gedrag
3. Aangeboren gedrag
4. Imitatie

Chimpansees zijn dol op termieten. Chimpansees eten de termieten door met stokjes in de termietenheuvel te prikken, waarna ze vervolgens de termieten van het stokje af likken. Jonge chimpansees leren dit door dit na te doen van hun soortgenoten.

1. Trial and error
2. Geconditioneerd gedrag
3. Inzicht
4. Imitatie

Huiswerk

Leren en maken §5.4 opdracht 1 t/m 23