Muziek

• Muziek
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 4

Muziek

Wat is emotie/gevoel?

Toelichting slide 2

• Vertel de leerlingen dat je emoties in muziek kunt horen. Wat is dat emotie/gevoel? Kunnen de leerlingen een aantal emoties noemen? 
• Laat hen de zin “Ik voel me...” afmaken om zoveel mogelijk emoties te verzinnen. (Ik voel me blij, verdrietig, boos etc). 
• Bespreek de voorbeelden die de kinderen genoemd hebben door te vragen of ze voorbeelden kunnen noemen. Wanneer ben je boos? Ben je wel eens jaloers? Hoe kun je zien dat iemand boos, blij of verdrietig is? Kun je dat aan iemands stem horen?

Toelichting slide 3 t/m 10

Bekijk de filmpjes en laat de leerlingen vervolgens in het woordweb hun emotie omschrijven, die ze hoorden of voelden bij de muziek.

Deze muziek klinkt... 

Middeleeuwen & Renaissance

500-1400/1400-1600

Waar denk je aan bij muziek in de middeleeuwen?

Middeleeuwen

Hard leven: oorlog, honger, brand, dodelijke ziektes als de pest

Sterk geloof in God geeft houvast.

muziek + kunst:

- geloof sterker maken

- leer vd kerk uitdragen

- neumenschrift: blokvormig notenschrift op 4 lijnen + sleutel

Wat heb je allemaal meegekregen
over het Gregoriaans? (tot 6min)

Gregoriaanse gezangen

vocaal

eenstemmig

vrij ritme

kerktoonladders: 7 tonen

syllabisch: iedere lettergreep 1 noot

melismatisch: meer noten op 1 lettergreep

Welke manier van zingen wordt hieronder afgebeeld: syllabisch of melismatisch?

meerstemmigheid

organum: eerste meerstemmige muziek

paralel organum: extra stem zingt precies hetzelfde maar dan een kwint hoger of lager

vrije organum: extra stem soms paralel of in tegenbeweging

melismatisch organum: tegenstem zingt meerdere noten terwijl de tenor het gezang in lang aangehouden noten zingt: cantus firmus genoemd

mis & motet

motet: Frans, 3/4-stemmige stukken, samenklanken in kwart, kwint en octaaf

mis: hoogtepunt eredienst kerk

afkomstig van 'Ite missa est':

'dit was het, u kunt gaan'

vaste gezangen: Kyrie, Gloria, Credo, Sanctus, Agnus Dei

Guillaume de Machaut

'J'ai mis tout ma pensee'
is een meerstemmige compositie.
Hoeveel stemmen
heeft deze compositie?

1. 2 stemmen
2. 3 stemmen
3. 4 stemmen
4. 5 stemmen

Troubadours

wereldlijke muziek

van adel

eerste Singer&Songwriters

kunstliederen: over liefde, politiek

vermaak op hoger niveau: elite

begeleiding op luit of harp

rondreizende muzikanten: 

arm, minderwaardig

estampie: dansmuziek

bourdon: grondtoon + kwint

vedel, luit, trom, doedelzak

'De tuin der lusten' - Jeroen Bosch

Waar denk je aan bij de Renaissance?

Renaissance

1400-1600

'wedergeboorte'

mens als middelpunt, niet God

belangstelling Klassieke Oudheid

kunst tot bloei

kunstenaars meer werk, bekendheid en vrijheid

muziek: ontwikkeling meerstemigheid

Geboorte van Venus - S. Botticelli

Wat viel je op aan de instrumenten
die werden gebruikt in het fragment?
(tot 3:05)

vocale muziek

algemeen

mis: 4-stemmig, a cappela, 

sopraan, alt, tenor, bas

imitatie: stemmen doen elkaar na. Als het imiteren lang door blijft gaan: door-imitatie

canon: zelfde melodie na elkaar ingezet

polyfonie: bijv.  canon of door-imitatie

stemparen: sopraan+ alt en tenor+bas

gebruik tertsen + sexten: rijker en voller van klank dan muziek uit middeleeuwen

Missa L'homme armee - Josquin des Prez

welk kenmerk van vocale muziek
herkende je in dit fragment?

1. imitatie
2. stemparen
3. canon
4. mis

vormen vocale muziek

Motet: Latijn, kerkelijke tekst

kort, tekstuitbeelding

Madrigaal: wereldlijke muziek, italiaans, hof, tekstuitbeelding

Chanson: wereldlijke muziek, Frans, eenvoudiger dan madrigaal 

In chansons en madrigalen wisselen polyfonie en homofonie elkaar af (homofonie: alle stemmen hetzelfde ritme en dezelfde tekst).

instrumentale muziek

Pavane: statig en tweedelige maat, direct gevolgd door..

Gaillarde: zelfde melodie, driedelig, vlot tempo

orgel, luit, blokfluiten, trombones, kromhoorns, viola da gamba