3VWO - Grammatica - H4

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 2-5

Grammatica - H4

Doel: Je leert over congruentie en inversie.  

Je kan congruentie en inversie herkennen.

Congruentie = overeenkomst tussen de persoonsvorm (persoon en getal) en het onderwerp in de zin. 

Inversie = als het onderwerp achter de persoonsvorm staat: een andere zinsvolgorde dan het "normale" onderwerp vóór de persoonsvorm. 

Aantekening: congruentie

Enkelvoudig onderwerp > enkelvoudige persoonsvorm, bijvoorbeeld De jongen zwaait. 

Meervoudig onderwerp > meervoudige persoonsvorm, bijvoorbeeld De jongens zwaaien.              

 Opletten bij:

1. Enkelvoudige kern + meervoudige nabepaling: De school (enkelvoud) vissen (meervoud) zwom in de vijver. 

Hierbij kijk je naar de kern van het onderwerp (school). 

2. Het onderwerp is een verzamelnaam voor meerdere personen: De jeugd zit nu veel thuis. 

Net als vakbond, team, groep, koor, maar niet bij bijvoorbeeld ouderen. 

Aantekening: congruentie

Opletten bij:

3. Constructie een van de + meervoudig woord + die krijgt in de bijvoeglijke bijzin een meervoudige persoonsvorm: Een van de Groningers die naar Australië emigreerden, was mijn vader. 

4. Bij titels van boeken, films etc. volgt altijd een enkelvoudige persoonsvorm: 'De avonden' is een film gebaseerd op het gelijknamige boek van Gerard Reve. 

5. Na een rekeneenheid (meter, liter, dozijn, procent, kilo, euro) volgt een enkelvoudige persoonsvorm: Twee kilo kaas kost tegenwoordig meer dan tien euro. 

Persoonsvorm: Goed of fout?
''Een hoop leerlingen hebben een voldoende voor hun toets.''

1. Goed
2. Fout

Fout, want:

''Een hoop leerlingen hebben''

Een hoop = enkelvoud

--> Een hoop (...) heeft

Vul de pv in:
'' 's Middags ... (eten) een aantal leerlingen thuis''

Vul in:
''De media ... gisteren over het ongeluk op de A2.''

1. berichtte
2. berichtten

Goed of fout?
''De zwerm bijen lijkt boos te zijn.''

1. Goed
2. Fout

Vul in:
''Volgens de agent ... de dieven veel geld gestolen.''

1. heeft
2. hebben

Vul in:
''De snoepjes van Chantal zijn nu al opgegeten. Ze ... groot fan van drop.''

1. is
2. zijn

Goed of fout?
''Toen ik over de reling keek, zwommen een school vissen voorbij.''

1. Goed
2. Fout

Aantekening: inversie

Meeste zinnen hebben de woordvolgorde: onderwerp - persoonsvorm

Zinnen met inversie: persoonsvorm - onderwerp

Soms is inversie niet zichtbaar, omdat je het onderwerp dan niet kunt vaststellen. De zin heeft dan twee betekenissen: 

-Man bijt hond. 

-Je beste vriend mag je zo nu en dan  wel op een foutje wijzen. 

normale woordvolgorde (hoofdzin)

Wij gaan vandaag naar de markt.

onderwerp - persoonsvorm - rest van de zin. (opa)

Opdracht: pas inversie toe en maak er een goede zin van. 

Wij gaan vandaag naar de markt.
Zin met inversie?

Inversie mag bij: 

1. Vraagzinnen:

Gaan wij morgen naar de markt?

pv - onderwerp

2. Wanneer een zin niet met het onderwerp begint, maar met een ander zinsdeel (vaak is dat een plaats- of tijdbepaling).

Morgen gaan wij naar de markt.

ander zinsdeel - pv - onderwerp

let op bij samengestelde zinnen

Gisteren hebben wij u een vraag gesteld,

*maar hebben wij nog steeds geen antwoord gekregen.

Twee opties

Gisteren hebben wij u een vraag gesteld,

maar wij hebben  nog steeds geen antwoord gekregen.

Gisteren hebben wij u een vraag gesteld,

maar nog steeds hebben wij geen antwoord gekregen.

Ik begrijp nu de begrippen 'congruentie' en 'inversie'.

Ja

Nee

Ik moet eerst de opdrachten maken om dat te weten.

Gedeeltelijk