Samentrekking controleren

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Samentrekkingen, blz. 210

Liever lui (als lezer & schrijver):

• Voor- en nadelen
  
• Korte (...) en lange broeken
  
• Jan koopt een broek en Piet (...) een mp3-speler.
  

 

Samentrekking, blz. 210

Samentrekking houdt in dat een woord of woorddeel wordt weggelaten uit een woordgroep of zinsdeel omdat hetzelfde woord(deel) ook elders in de zin voorkomt. Het kan ook gaan om meerdere woorden of woorddelen (taaladvies.net)

Samentrekking komt voor op: 

1. Woordniveau: voor- en nadelen

2. Woordgroepsniveau: lange (...) en korte broeken

3. Zinsniveau: Jan koopt een broek en Piet (...) een mp3-speler. 

Anouk ging naar Italië en kocht een paar mooie schoenen.
Goed of fout?

1. Goed
2. Fout

De herderinnetjes hielden een kudde en van ieder schaap.
Goed of fout?

1. Goed
2. Fout

Het vervallen huis werd opgeknapt en de oude schuren gesloopt.
Goed of fout?

1. Goed
2. Fout

De computer is stuk en dus naar een reparateur gebracht.
Goed of fout?

1. Goed
2. Fout

Wanneer samentrekken?

De wandelaars zochten de berghut, maar verdwaalden in het bos

1. De betekenis is hetzelfde
   
2. Hetzelfde getal (enkelv, meerv)
   
3. De grammaticale functie is hetzelfde (onderwerp, lijdend voorwerp, meewerkend vooorwerp,  koppel-, zelfstandig of hulpwerkwoord)
   

Niveau van samentrekking

Woordniveau: als in twee woorden iets wordt herhaald

IJshoorntjes en ijsblokjes: IJshoorntjes en -blokjes

Woordgroepniveau: Als in twee woordgroepen een woord wordt herhaald

Werkloze mannen en werkloze vrouwen: Werkloze mannen en vrouwen

Zinsniveau: een herhaald zinsdeel wordt weggelaten 

Emma is ziek en Emma blijft thuis: Emma is ziek en blijft thuis. 

Samentrekken gaat dus vaak fout

Wat is er mis met de volgende zinnen? 

• Hier wordt een nieuw sportveld aangelegd en enkele kleedkamers geplaatst. 
• Max keek naar een leuk meisje en daardoor niet goed uit bij het oversteken.
• De maand augustus is vaak heet en brengen Italianen graag door aan de kust. 

Stappenplan 

1. Kijk wat er is weggelaten in het tweede deel van de zin.
2. Bepaal de functie, de betekenis en het getal van het eerste deel.
3. Bepaal de functie, de betekenis en het getal van het tweede deel. 
4. Alles hetzelfde? Goede samentrekking. 
5. Niet? Voeg de ten onrechte weggelaten delen toe.

Is de zin goed samengetrokken?
De cabaretier verbaasde zich erg over de prijs en de toeschouwers nog meer.

1. Ja
2. Nee

Ga oefenen:

Log online in:

-Maak Cursus 6 Formuleren: Paragraaf 2: opdracht 1, 2, 3
Klaar? Oefen met werkwoordspelling 
Moeite?
1. Bekijk powerpoint grammatica in Classroom
2. Oefen met § 3 ZD Samentrekking, online (=belangrijk dat je herkent wat er samengetrokken is.) of maak oefeningen blz. 210-211

3. Bekijk online het theoriefilmpje § 2 Samentrekking controleren of lees theorie, blz. 232