grammatica zinsdelen

Grammatica zinsdelen

Lesdoelen

• *Je weet hoe je het werkwoordelijk gezegde met 'te'en 'aan het'moet vormen.
• Je weet wat een werkwoordelijke uitdrukking is.
• herhaling zinsdelen: pv- ow- gez- lv- mv-bwb

Herhaling H1

Hoe vind je de zinsdelen?

Hoe vind je de persoonsvorm?

Wat is de persoonsvorm in deze zin?

Hoe vind je ook alweer de persoonsvorm?

1. Hoe
2. vind
3. je
4. ook

Hoe vind je het onderwerp in een zin?

1. Wie (wat) + pv?
2. Wie + gez?
3. Wat + gez + lv?
4. Zin in een andere tijd zetten

Wat is het onderwerp?

Als onderwerp kozen ze pooldieren.

1. Onderwerp
2. Pooldieren
3. Kozen
4. Ze

Het werkwoordelijk gezegde

1. is de persoonsvorm
2. bevat nooit de persoonsvorm
3. zijn alle werkwoorden in een zin.
4. zijn alle zelfstandig naamwoorden in een zin.

Wat is het werkwoordelijk gezegde in de zin?

werkwoordelijk gezegde

Piet

heeft

een blikje cola

in de pauze

gedronken

Hoe vind je het lv?

1. Wat (soms wie) + wg + ow?
2. Wie (soms wat) + wg + ow?
3. Wie + wg?
4. alle werkwoorden in een zin

Lijdend voorwerp

Wat is het lijdend voorwerp in deze zin?

1. jij
2. het lijdend voorwerp
3. in die zin
4. kan vinden

Meewerkend voorwerp

Wat is het meewerkend voorwerp?

Zij heeft het ons toch verteld.

1. zij
2. heeft
3. ons
4. toch

bwb = alles wat overblijft. Met welke vragen kun je dit controleren?

Wat is de bijwoordelijke bepaling?

Vandaag hebben we de bijwoordelijke bepaling behandeld.

1. Vandaag
2. we
3. de bijwoordelijke bepaling
4. hebben behandeld

bijwoordelijke bepaling

werkwoordelijk gezegde met 'te'en 'aan het'

Als de woorden 'te' en 'aan het' voor een werkwoord staan, horen ze bij het wg.

Dus: Jan en Pieter zaten te werken.

pv = zaten

wg = zaten te werken

Wat is het wg?
De kleine kinderen waren aan het spelen in de zandbak.

1. de kleine kinderen
2. in de zandbak
3. waren spelen
4. waren aan het spelen

Wat is het wg?
De tieners liggen aan het strand te zonnen.

1. liggen aan het strand te zonnen
2. liggen te zonnen
3. liggen
4. de tieners

werkwoordelijke uitdrukking

Soms is het werkwoordelijk gezegde een werkwoordelijke uitdrukking. Dat is een vaste combinatie van een werkwoord met andere woorden.

Bijvoorbeeld: op de kast jagen

De leerlingen jagen de leraar op de kast. wg = jagen op de kast

De leerling jaagt de spin op de kast. wg = jaagt

Werkwoordelijke uitdrukkingen

Ik raak nu helemaal de kluts kwijt.
Geen letterlijke betekenis
Betekent: raak in de war

Janine koos het hazepad.

Geen letterlijke betekenis

Betekent : vluchtte

Jesse raakt vaak zijn sleutels kwijt.

Letterlijke betekenis
Geen werkwoordelijke uitdrukking

Youssef koos een raketijsje.
Letterlijke betekenis.
Geen werkwoordelijke uitdrukking

De ervaren schaatser gaat niet over één-nachtijs.

1. Deze zin heeft een werkwoordelijk gezegde
2. Deze zin heeft een werkwoordelijke uitdrukking

Bij belangrijke beslissingen gaat de directie niet over één nacht ijs

1. Deze zin heeft een werkwoordelijk gezegde
2. Deze zin heeft een werkwoordelijke uitdrukking
3. Deze zin heeft een naamwoordelijk gezegde

In welke zinnen staan een werkwoordelijke uitdrukking?

1. Jij laat je wel makkelijk op de kast jagen!
2. De conciërge laat haar de vloer vegen.
3. De dief beloofde op het rechte pad te blijven.
4. Jorn werd voor het lapje gehouden.

Onderwerp

Meewerkend voorwerp

Werkwoordelijk
gezegde

Lijdend voorwerp

Dit zinsdeel geeft aan wie of wat iets doet.

Dit zinsdeel overkomt of ondergaat iets.

Dit zinsdeel vertelt wat het onderwerp in een zin doet.

Dit zinsdeel ontvangt iets van het onderwerp.

Maken

Maak de opdrachten van deze paragraaf in je eigen leerroute. 

Tip: kijk eerst het instructiefilmpje!