ma 25 jan . NWG en het bijvoeglijk naamwoord

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Naamwoordelijk gezegde

Het naamwoordelijk gezegde bestaat uit:

• (koppel)werkwoord(en)
  
• Naamwoordelijk deel (vaak een bijvoeglijk naamwoord)

Wat is het naamwoordelijk gezegde?

Een naamwoordelijk gezegde geeft een kenmerk of eigenschap van het onderwerp. Het bestaat uit een bijvoeglijk of zelfstandig naamwoord en alle werkwoorden in de zin.

          Het naamwoordelijk gezegde

Het naamwoordelijk gezegde bestaat uit één of meer werkwoorden en een (zelfstandig, bijvoeglijk, enz.) naamwoord. 

Het naamwoordelijk gezegde geeft altijd aan dat iets of iemand iets is. 

Eigenschappen (iets zijn) worden gekoppeld d.m.v. een koppelwerkwoord!

Uitleg

          Het naamwoordelijk gezegde

Het naamwoordelijk gezegde bestaat uit één of meer werkwoorden en een (zelfstandig, bijvoeglijk, enz.) naamwoord. 

Het naamwoordelijk gezegde geeft altijd aan dat iets of iemand iets is. 

Eigenschappen (iets zijn) worden gekoppeld d.m.v. een koppelwerkwoord!

Uitleg

Koppelwerkwoorden

• Komt voor in het naamwoordelijk gezegde (dus niet het werkwoordelijk gezegde).
• Koppelt het onderwerp aan een zelfstandig naamwoord of bijvoeglijk naamwoord. Geen handeling.
• Onderwerp doet niks, maar is iets.
• 9 koppelwerkwoorden: zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen, heten, dunken en voorkomen.
• Hij is ziek. Zij wordt verliefd. Ze is gemeen geworden.

Samengevat

Werkwoordelijk gezegde: pv + overige werkwoorden. 

Koppelwerkwoorden: zijn, worden, blijven, lijken, blijken, schijnen, heten, dunken en voorkomen. Geen kww? > geen ng!

Naamwoordelijk gezegde

Werkwoordelijk deel: kww + overige werkwoorden

Naamwoordelijk deel: kenmerk/eigenschap van het onderwerp (zelfstandig naamwoord of bijvoeglijk naamwoord)

Het bijvoeglijk naamwoord

• Staat meestal voor een znw.
• Kan ook in het naamwoordelijk deel van het gezegde staan en staat dan dus niet voor het znw (meestal voor of achter het koppelwerkwoord).

1. De docent geeft saaie online lessen.  

2. De online lessen van de docent zijn saai.

Koppelwerkwoorden

Er zijn negen koppelwerkwoorden. 

Het zijn: zijn, worden, heten, blijven, schijnen, lijken, blijken, dunken en voorkomen.  

Een koppelwerkwoord staat nooit alleen. Er hoort altijd een bijvoeglijk naamwoord of een zelfstandig naamwoord bij. (samen vormen ze het naamwoordelijk gezegde).

Theorie

• Je hebt geleerd dat een bijvoeglijk naamwoord meestal direct voor een zelfstandig naamwoord staat en er een eigenschap of kenmerk van noemt.
• Je hebt ook geleerd dat het koppelwerkwoord het onderwerp aan een zelfstandig of een bijvoeglijknaamwoord koppelt.
• Als er een koppelwerkwoord in de zin voorkomt, dan kan het bijvoeglijk naamwoord ook achter of voor het kopelwerkwoord staan. Het staat dan in het naamwoordelijk deel van het gezegde.

Koppelwerkwoord verbindt het onderwerp met een zelfstandig nw of een bijvoeglijk naamwoord

Mijn vriendin zou graag stewardess willen worden

Kijk naar het belangrijkste werkwoord in de zin -> koppel ww?

Mijn vriendin zou graag stewardess willen worden.

Werkwoordelijk gezegde gaat over 'doen'  en naamwoordelijk gezegde gaat over 'zijn'. 

Naamwoordelijk gezegde 

(het onderwerp is iets)

Zinnen met een zijn-betekenis hebben een naamwoordelijk gezegde.

Nwgez = alle werkwoorden + aan het / te + naamwoordelijk deel

naamwoordelijk deel = zelfstandig naamwoord en/of bijvoeglijk naamwoord

Deze bloem is oranje.       Mijn vader wordt kok.

alle ww = is                             alle ww = wordt

nwdeel = oranje                   nwdeel = kok

nwg = is oranje                     nwg = wordt kok

                                                     

Stappenplan zinsontleding: de volgorde van ontleden en de vraag die je erbij stelt:

1. PV: tijdproef, getalproef
   
2. Verdeel de zin in zinsdelen
3. WWG: alle werkwoorden in de zin
4. NWG: bestaat uit twee delen:
   werkwoordelijk deel (wd > alle ww in de zin)
   naamwoordelijk deel (nd > bijvoeglijk of zelfstandig naamwoord) zegt iets over het onderwerp. (eigenschap,functie, toestand)
   
5. OND: Wie/wat + gezegde
   
6. LV: Wie/wat + wwg + ond
   
7. MWV: Aan wie / voor wie + gez + ond + (lv)
   
8. BWB: Stel je vragen als: waar (plaats), wanneer (tijd), waardoor(reden), waarmee(hulpmiddel), hoe (de manier waarop)? De woordjes: wel,niet,nog,ook en toch zijn altijd bwb. Als je de PV t/m MWV, zijn de overgebleven zinsdelen (meestal) BWB.
   
   

Bijvoeglijk naamwoord (2)

 Zelfstandig gebruikte bijvoeglijke naamwoorden:

 We verkopen witte druiven en blauwe.

 Er zijn duidelijke afspraken en onduidelijke.

 Een bijvoeglijk naamwoord komt ook voor in 

een naamwoordelijk gezegde: 

 Opa was vrolijk.

 De hond was kletsnat.

Welk gezegde?

Ik word ongeduldig.

1. Werkwoordelijk gezegde
2. Naamwoordelijk gezegde

Werkwoordelijk of naamwoordelijk gezegde?

Jan heeft vanmiddag een vaccin gekregen.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Werkwoordelijk of naamwoordelijk gezegde?


Heeft Jan vorige week de schat bewaakt?

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Werkwoordelijk of naamwoordelijk gezegde?

Mijn buurvrouw wordt morgen 43.

1. Werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Mijn zus is vervelend.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

De baby wordt groot.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Mijn zus is vervelend.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Mijn vriend wordt leraar.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Het gebouw wordt afgebroken.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

De leerling leest een boek.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Het jongentje loopt naar school.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Sommige leerlingen zijn daarom boos.

1. Naamwoordelijk gezegde
2. Werkwoordelijk gezegde

Mijn zus is vervelend.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Huiswerk voor do 28

Maken opdr. 9 en 10 blz. 170 en 171

Leren blz. 171

Bijvoeglijke naamwoorden in het naamwoordelijk gezegde. 

Onze docent is aardig.