4. Sociaal contract + Plato's ideale staat

• Filosofie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

4. Plato

Deze les

• Praktische zaken
• Herhaling Locke, Hobbes, Rousseau
• Plato's ideale staat
• Filmpje: Plato's grot
• Uitleg Plato's grot
• Opdracht: Plato's grot
  

Praktische zaken

Filosoof	Hobbes	Locke	Rousseau
Mensbeeld: positief of negatief? Korte omschrijving
Belangrijkste begrippen en aspecten van de natuurtoestand
Waarop is het sociaal contract gebaseerd?

Even herhalen....

Wat was Plato's driedeling van de ziel (en de staat)?

Plato's kritiek op de democratie

• Sociale filosofie: hoe moeten we samenleven?
• Plato: Athene is ten onder gegaan aan onmatigheid, eigendunk, geldzucht en eigenbelang
• Democratie leidt tot ochlocratie (schrikbewind van de massa/het gepeupel) = onvermijdelijk

Plato's ideale staat

• Ideale staat is hiërarchisch en gericht op orde
• Begeerte (onderbuik) - volk - moeten luisteren/matig zijn​
• Drift (borst) - leger/soldaten - moeten beschermen/moedig zijn​
•  Rede (hoofd) - filosoof-koning - moet leiden/bezonnen (wijs) zijn
• Rechtvaardigheid: goede balans tussen de kardinale deugden
  
• Herstel van aretè: het besef van een waardig, edel, deugdzaam leven​
  
• Inrichting samenleving gericht op stabiliteit van de orde
  
• Iedere stand dient zijn bijdrage te leveren aan het geheel
  

Het goede leven volgens Plato

•  Het goede leven = je schikken aan jouw plaats en bijdragen aan het voortbestaan van de orde​
• Geen privébezit voor de heersende klasse en ook geen familiebanden​
• Kinderen worden collectief, in staatsverband, opgevoed​
• Filosoof-koning heeft praktische en theoretische wijsheid (aretè: kardinale deugden (zie 3 standen) + voortreffelijkheid of edelheid)​
• De markt en handel mogen de stabiliteit niet verstoren
  
• Iedere stad moet zelfvoorzienend zijn = een gesloten gemeenschap
• ​Hoofdtaak van de staat: opvoeden van de volgende generatie

Plato's grot en de Ideëenwereld

Plato's grot

• In de grot: afspiegelingen, schaduwen van de echte wereld
• Buiten de grot: hoe de dingen echt zijn
• Combinatie met 'Ideëenleer' van Plato
• Er zijn perfecte Ideëen waaraan alle dingen om ons heen deelnemen
• Wij mensen zien slechts 'weerspiegelingen' van deze Ideëen, net als de gevangenen in de grot
• Alleen de meest wijze personen (filosoofkoningen) kunnen de echte Ideëen aanschouwen
  

Opdracht: Plato's grot

1. Teken Plato's grot. Geef aan waar de gevangenen zitten, waar de schaduwen te zien zijn en hoe de schaduwen gemaakt worden.
2. Voor wie staan de gevangen symbool?
3. Waar staan de schaduwen symbool voor?
4. Geef een korte samenvatting van de allegorie van de grot aan de hand van je tekening.
5. Zou je de online wereld kunnen zien als een 'nieuwe grot' en de wereld om ons heen als de Ideëenwereld? Waarom wel/niet? Leg uit.

Morgen: Plato vs. Aristoteles

Lees GLVM, p. 54 - 68. Eigen nummering: p. 15 - 27.