les 4: Denken over criminaliteit en straffen

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

les 5

Denken over criminaliteit en straffen door de eeuwen heen.

vakbegrippen/personen

• Plato
• Thomas van Aquino
• Klassieke school
• Lombroso (sociobiologie)
• Milieu school
• Merton (anomietheorie)
• Felson (rationele keuze)

• Hirschi (bindingstheorie)
• Gottfredson (zelfcontroletheorie)
• Freud (psychoanalyse)
• Wilson (Sociobiologie)
• Sutherland (aangeleerd gedragtheorie)

Plato (voor Christus) 

De belangrijkste veroorzaker van misdaad is hebzucht en begeerte. Dit komt door het belang wat de samenleving hecht aan rijkdom. Of je een misdaad begaat is afhankelijk of het 'goede' of het 'slechte' deel in je de overhand neemt. Het beheersen van het 'slechte' ligt aan de omgeving waarin je opgroeit en de opvoeding. 

Wat kan je volgens dit idee het beste doen om criminaliteit te voorkomen in de samenleving?

Thomas van Aquino (middeleeuwen)

Criminaliteit wordt veroorzaakt door een verschil in bezit (armoede). Straffen moet je niet doen uit vergelding, maar uit correctie. God straft wel!

In de hoogste nood is diefstal geoorloofd. 

Wat kan je volgens dit idee het beste doen om criminaliteit te voorkomen in de samenleving?

Het is geoorloofd om luiers te stelen als je geen geld hebt om luiers te kopen voor je baby

1. waar
2. niet waar

Het is geoorloofd om een broodje te stelen bij de catering als je je brood vergeten bent

1. waar
2. niet waar

Het is geoorloofd om een laptop te stelen als je deze nodig hebt voor school en het geld niet hebt

1. waar
2. niet waar

Het is geoorloofd om tampons te stelen als je geen geld hebt voor tampons en ongesteld wordt.

1. ja
2. nee

Het is geoorloofd om een brood te stelen als je kinderen huilen van de honger en je geen geld hebt om eten te kopen.

1. waar
2. niet waar

Klassieke school 

(17e t/m halverwege 19e eeuw)

Misdadigers handelen vanuit rationele motieven. De rede was de maatstaf waarmee alles in deze periode van 'verlichting' werd beoordeeld. 

Het individu is met rede begaafd en dus bekwaam om het eigen lot in handen te nemen en hiervoor verantwoordelijkheid te nemen. De straf hoort gericht te zijn op de ernst van de begane daad en niet op de persoon van de dader.

sleutelwoorden van de klassieke school zijn

1. vrije wil en rationaliteit
2. aangeboren en moraliteit

Kan je volgens de klassieke school de straffen beter verlagen of verhogen. Leg uit waarom.

Lombroso (19e eeuw)

Sociobiologie

Italisaanse gevangenisarts Lombroso: Je kan criminelen herkennen aan hun uiterlijk.

Zijn conclusie: criminelen kan je herkennen aan een asymetrisch gezicht, hoge jukbeenderen en doorlopende wenkbrouwen.

https:

Jeremy Meeks

Helderblauwe ogen, volle lippen, opvallende jukbeenderen. Toen Jeremy Meeks (36) in 2014 werd gearresteerd, ging zijn mugshot om begrijpbare redenen al snel de wereld rond. ‘The Blue-Eyed Bandit’ werd hij liefdevol genoemd, of ‘Jail Bae’. Toen hij uiteindelijk werd vrijgelaten, wist hij zijn leven al snel om te gooien, met een succesvolle modellencarrière, een steenrijke verloofde én een eigen kledinglijn tot gevolg. 

Milieu school

De aanhangers van deze leer waren sterk tegen de theorie over de aangeboren criminaliteit. Zij zagen voornamelijk de omgeving als hoofdoorzaak van crimineel gedrag. Het sociale milieu waarin een individu opgroeit is volgens deze leer doorslaggevend of een persoon een crimineel is of niet.

De ideeën van de milieu school sluiten aan bij de nature visie.

1. waar
2. niet waar

Menselijk gedrag wordt gedreven door het behalen van zoveel mogelijk voordeel en het vermijden van nadeel

1. Lombroso
2. Milieu school
3. klassieke school
4. Thomas van Aquino

Niemand wordt als misdadiger geboren

1. Lombroso
2. Milieu school

Criminaliteit is primitief en verdwijnt vanzelf wanneer de evolutie haar gang gaat.

1. Lombroso
2. Plato
3. Milieu school
4. Klassieke school

Anomietheorie (Robert Merton)

Iedereen wil zo hoog mogelijk op de maatschappelijke ladder komen. Dat lukt niet iedereen, o.a. door afkomst of ontbreken diploma. Een deel stelt doelen bij. Anderen gaan strafbare feiten plegen.

Rationele keuze (Marcus Felson)

De mens weegt voor- en nadelen tegen elkaar af.

Wat is een goede remedie tegen criminaliteit volgens Felson?

1. Sociale cohesie verhogen
2. Maatschappelijke kansen vergroten
3. Grotere pakkans (de kans dat je gepakt wordt)
4. Aanleren discipline

Wat is de remedie tegen criminaliteit volgens Merton?

Bindingstheorie (Travis Hirschi)

Ieder mens is tot het slechte geneigd. De meesten van ons gedragen zich netjes omdat wij bindingen hebben die wij niet zomaar op het spel willen zetten

Wat is een goede remedie tegen criminaliteit volgens Hirschi?

1. Pakkans vergroten
2. Maatschappelijke kansen vergroten
3. Sociale controle en maatschappelijke bindingen versterken
4. Aanleren discipline

Zelfcontroletheorie (Michael Gottfredson)

Gebrek aan zelfcontrole is belangrijkste oorzaak van crimineel gedrag

Ook vergrote kans op :

Roken

Alcohol- en drugsgebruik

Teveel/verkeerd eten

Wat is de belangrijkste remedie tegen criminaliteit volgens Gottfredson?

1. Pakkans vergroten
2. Maatschappelijke bindingen versterken
3. Meer discipline aanleren
4. Kinderen medicijnen geven tegen lage hartslag

Psychoanalyse (Sigmund Freud)

Criminaliteit is gevolg van storing in de psyche.

Psyche op opgebouwd uit es(onderbewuste), ich (bewuste) uberich (geweten)

Als balans ontbreekt, vergrote kans op afwijkend en crimineel gedrag

Sociobiologie (Edward Wilson)

Twee oorzaken: genetische factoren en opvoeding

Genetisch:

Lage hartslag

Veel testosteron

Aangeleerd gedragtheorie (Sutherland)

Als mensen intensief contact hebben met anderen die crimineel zijn, is de kans groot dat zij ook crimineel worden