Havo 3 - Samenleving H2

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Welkom

3 Havo ||  2022-2023

Samenleving Hoofdstuk 2

De overheid om ons heen

Waar houdt de overheid zich mee bezig?

De centrale overheid

Het Rijk wordt ook wel 'de centrale overheid genoemd'

De ministers besturen het Rijk. Zij maken plannen en wetten die door de 2e kamer goedgekeurd moeten worden. De 2e kamer controleert zo de ministers. 

De 2e kamer

De provincie 

Verantwoordelijk voor de grond van een deel van het land

• Mogen steden uitbreiden?
• Mag extra ruimte komen voor bedrijfsterreinen? 
• Zijn er goede wegen of moeten die bijgebouwd worden?

De waterschappen

Het beheren van water en het bewaren

van de kwaliteit van ons water. 

Collectieve goederen

Voorzieningen waar alle burgers gebruik van kunnen maken en die worden geleverd en betaald door de overheid.

De gemeente

De gemeente staat het dichtste bij jou

Veel zaken in jouw woonplaats worden geregeld door de gemeente.

Moeten er bomen geplant worden?

Identiteitsbewijs of paspoort regelen

 

Noem een collectief goed.

Collectieve goederen

• De overheid zorgt voor collectieve goederen, omdat/want:
  
• voor sommige ervan kun je niet iedereen apart laten betalen (bijvoorbeeld dijken).
  
• de overheid de kwaliteit ervan zelf wil regelen.
  
• de overheid wil dat ze betaalbaar blijven voor iedereen.
  

Quasi-collectieve goederen

Dit zijn goederen die individueel leverbaar, maar die we toch als een soort collectief goed door de overheid laten leveren.

Onderwijs kun je per persoon leveren. Wanneer je niet betaalt, is het mogelijk om je uit te sluiten van lessen. Maar we kiezen ervoor om het collectief, betaald met belastinggeld, te leveren.

Een dijk is een collectief goed.

1. Juist
2. Onjuist

Een speeltuin in de wijk is een collectief goed.

1. Juist
2. Onjuist

Een kaartje voor een voetbalwedstrijd een collectief goed.

1. Juist
2. Onjuist

Particuliere sector

De particuliere sector bestaat uit bedrijven en burgers.

Bedrijven in de particuliere sector streven naar winst.

Daarbij leveren ze vooral individuele goederen

Particuliere sector

Deze sector heeft te maken met marktwerking: de aanbieders van producten concurreren met elkaar.

Ze moeten daarom:

• goede kwaliteit leveren.
  
• hun prijzen laag houden. Dat kan alleen als ze hun bedrijfskosten laag houden.
  

Maken tot en met 2.9!

2.10-2.16

Welke 4 overheden hebben we in Nederland?

De centrale overheid

Het Rijk wordt ook wel 'de centrale overheid genoemd'

De ministers besturen het Rijk. Zij maken plannen en wetten die door de 2e kamer goedgekeurd moeten worden. De 2e kamer controleert zo de ministers. 

De 2e kamer

De provincie 

Verantwoordelijk voor de grond van een deel van het land

• Mogen steden uitbreiden?
• Mag extra ruimte komen voor bedrijfsterreinen? 
• Zijn er goede wegen of moeten die bijgebouwd worden?

De waterschappen

Het beheren van water en het bewaren

van de kwaliteit van ons water. 

De gemeente

De gemeente staat het dichtste bij jou

Veel zaken in jouw woonplaats worden geregeld door de gemeente.

Moeten er bomen geplant worden?

Identiteitsbewijs of paspoort regelen

 

De lantarenpalen op straat zijn een collectief goed.

1. Juist
2. Onjuist

Een abonnement op de sportschool is een collectief goed .

1. Juist
2. Onjuist

Collectieve goederen

• De overheid zorgt voor collectieve goederen, omdat/want:
  
• voor sommige ervan kun je niet iedereen apart laten betalen (bijvoorbeeld dijken).
  
• de overheid de kwaliteit ervan zelf wil regelen.
  
• de overheid wil dat ze betaalbaar blijven voor iedereen.
  

Quasi-collectieve goederen

Dit zijn goederen die individueel leverbaar, maar die we toch als een soort collectief goed door de overheid laten leveren.

Onderwijs kun je per persoon leveren. Wanneer je niet betaalt, is het mogelijk om je uit te sluiten van lessen. Maar we kiezen ervoor om het collectief, betaalt met belastinggeld, te leveren.

PARTICULIERE EN COLLECTIEVE SECTOR

Collectieve sector

Collectieve sector

Ambtenaren en semi ambtenaren

Particuliere sector

De particuliere sector bestaat uit bedrijven en burgers.

Bedrijven in de particuliere sector streven naar winst.

Daarbij leveren ze vooral individuele goederen

Elkaar een beetje tegemoet komen

In Nederland kan niet iedereen volledig voor zichzelf zorgen

Hiervoor zijn bepaalde inkomensoverdrachten

Hiervoor hoef je geen tegenprestatie te leveren, zoals bij je salaris

overdrachtsinkomen

Voorbeelden van overdrachtsinkomen:

- kinderbijslag

- huurtoeslag

- zorgtoeslag

- alimentatie

- bijstand

Omslagstelsel

Actieven mensen die werken.

Inactieven mensen die een uitkering ontvangen.

Omslagstelsel 

• bijvoorbeeld AOW. Afhankelijk van aantal jaar inwoner NL
  

Welk probleem kan er ontstaan bij het omslagstelsel?

Vergrijzing

Omslagstelsel

* Nu premie afdragen voor de ouderen van nu.

*AOW

Kapitaaldekkingsstelsel

*Nu premie afdragen voor jezelf.

*Pensioenfonds

Maken tot en met 2.16!