3V: Paragraaf 6.2 en 6.3

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Welkom

De overheid

6.2 Het ene goed is het andere niet

6.3 Wie heeft er profijt van?

7.4 De overheid ruilt over de tijd

2.4 Heeft de overheid invloed?

Waar houdt de overheid zich mee bezig?

De centrale overheid

Het Rijk = 'de centrale overheid'

De ministers besturen het Rijk. 

De tweede kamer

Controleren de ministers

De provincie 

Verantwoordelijk voor de grond van een deel van het land

• Mogen steden uitbreiden?
• Mag extra ruimte komen voor bedrijfsterreinen? 
• Zijn er goede wegen of moeten die bijgebouwd worden?

De waterschappen

Het beheren van water en het bewaren

van de kwaliteit van ons water. 

De gemeente

De gemeente staat het dichtste bij jou

Veel zaken in jouw woonplaats worden geregeld door de gemeente.

Moeten er bomen geplant worden?

Identiteitsbewijs of paspoort regelen

 

Collectieve goederen

Voorzieningen waar alle burgers gebruik van kunnen maken en die worden geleverd en betaald door de overheid.

Collectieve goederen

De overheid zorgt voor collectieve goederen:

• Voor sommige ervan kun je niet iedereen apart laten betalen (bijvoorbeeld dijken)
• Kwaliteit ervan zelf regelen
• Betaalbaar blijven voor iedereen

Individuele goederen

Individuele goederen worden door bedrijven en personen verhandeld. 

WEL uitsluitbaar

Als je niet betaalt krijg je niets

WEL rivaliserend

Als jij het koopt kan een ander dat niet meer.

Maken opgave 14 t/m 17 blz. 174

Klaar? Ga verder met 18 t/m 21

Quasi-collectieve goederen

Dit zijn goederen die individueel leverbaar, maar die we toch als een soort collectief goed door de overheid laten leveren.

 

Onderwijs kun je per persoon leveren. Wanneer je niet betaalt, is het mogelijk om je uit te sluiten van lessen. Maar we kiezen ervoor om het collectief, betaalt met belastinggeld, te leveren.

Een dijk is een collectief goed.

1. Juist
2. Onjuist

Een speeltuin in de wijk is een collectief goed.

1. Juist
2. Onjuist

Een kaartje voor een voetbalwedstrijd een collectief goed.

1. Juist
2. Onjuist

Maken 6.2 blz. 174

Opgave: 14 t/m 21

Welkom

De overheid

6.2 Het ene goed is het andere niet

6.3 Wie heeft er profijt van?

7.4 De overheid ruilt over de tijd

2.4 Heeft de overheid invloed?

Welke 4 overheden hebben we in Nederland?

De overheid

De Centrale overheid/het Rijk

Provincies

Waterschappen

De gemeentes

Collectieve goederen

De overheid zorgt voor collectieve goederen, omdat/want:

• Apart laten betalen niet mogelijk (bijvoorbeeld dijken).
  
• De kwaliteit ervan zelf wil regelen.
  
• Betaalbaar blijven voor iedereen.
  

Belangen

Een collectief belang = een beslissing waar iedereen een voordeel bij heeft. Dit is hetzelfde als het algemeen belang.

Een individueel belang = een beslissing waar alleen jij een voordeel bij hebt.

Collectieve sector

Collectieve sector

Ambtenaren

Semi ambtenaren (docenten, verpleegkundigen)

Particuliere sector

Bedrijven en burgers.

Bedrijven streven naar winst.

Daarbij leveren ze individuele goederen

Particuliere sector

Te maken met marktwerking: 

de aanbieders van producten concurreren met elkaar.

Ze moeten daarom:

• goede kwaliteit leveren.
  
• hun prijzen laag houden. Dat kan alleen als ze hun bedrijfskosten laag houden.
  

Maken opgave 25 blz. 179

Klaar? Ga verder met 22 t/m 29

Elkaar een beetje tegemoet komen

In Nederland kan niet iedereen volledig voor zichzelf zorgen

Hiervoor zijn bepaalde inkomensoverdrachten.

Overdrachtsinkomen

Voorbeelden van overdrachtsinkomen:

- Kinderbijslag

- Huurtoeslag

- Zorgtoeslag

- Alimentatie

- Aow

- Ww

Omslagstelsel

Actieven mensen die werken.

Inactieven mensen die een uitkering ontvangen.

Omslagstelsel 

• bijvoorbeeld AOW. Afhankelijk van aantal jaar inwoner NL
  

Welk probleem kan er ontstaan bij het omslagstelsel?

Vergrijzing

Omslagstelsel

* Nu premie afdragen voor de ouderen van nu.

*AOW

Kapitaaldekkingsstelsel

*Nu premie afdragen voor jezelf.

*Pensioenfonds

Maken 6.3 blz. 178

Opgave: 22 t/m 29

Huiswerk volgende week 6.2 en 6.3.