2.1 De Griekse wereld (A)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Tijd van Grieken en Romeinen

2.1 Wetenschap en politiek in de Griekse stadstaat

Wat gaan we doen?

1. Welkom

2. Voorkennis (uiteraard)

3. Leerdoelen en K.A.

4. Theorie

5. Beeldmateriaal

6. Aan de slag

7. Onderwerp overzien

Voorkennis

De Griekse oudheid

Mythen en sagen uit de Griekse wereld

Leerdoelen en K.A.

1. Je kunt met behulp van het begrip polis uitleggen dat de Griekse wereld op bestuurlijk gebied verdeeld was, maar op cultureel gebied verenigd.

2. Je kent de vijf bestuursvormen die in Griekenland voorkwamen (eerst 4).

Kenmerkend aspecten:

* De ontwikkeling van wetenschappelijk denken en het denken over burgerschap en politiek in de Griekse stadstaat.

* De klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur

Theorie

Tijdvak van Grieken en Romeinen 

(3000 v. Chr. - 500 n. Chr.)

Theorie

Griekenland was geen staat zoals Egypte, met een koning of centraal bestuur maar bestond uit ruim 200 (!) stadstaten. Weten we nog wat dit was? 

Weten:

Het Griekse woord voor stadstaat is Polis (meervoud is Poleis). 

Waarin verschilden Athene en Sparta?
Kies er 2

1. Athene was democratisch, Sparta niet
2. In Athene hadden meisjes meer vrijheid
3. Sparta was niet op de zee georiënteerd
4. Atheense soldaten waren minder goed bewapend

Theorie

Elke polis had eigen wetten en bestuur. De inwoners waren trots op deze politieke zelfstandigheid. Ook voerden ze regelmatig oorlog met elkaar. Toch hadden ze veel gemeenschappelijk.. 

Noteer:

Wat was er gemeenschappelijk tussen de stadstaten?

De cultuur: vereerden dezelfde goden, spraken dezelfde taal en hadden dezelfde heldenverhalen. 

Waarom begonnen de Griekse poleis in de 8e en 9e eeuw v. Chr. met kolonisatie?

1. Ze wilde meer gebied veroveren
2. Ze wilde hun cultuur verspreiden
3. Er was niet genoeg voedsel voor iedereen
4. Mensen waren ontevreden met het bestuur

Wat was geen gevolg van de kolonisatie?

1. Ruzie over de verdeling van grond tussen de bewoners van de poleis
2. De verspreiding van de Griekse cultuur in het Middellandse-Zeegebied
3. Het verlangen van de handelaren deel te nemen aan het bestuur
4. De sterke toename van de handel

Theorie

De Griekse cultuur raakte ook buiten Griekenland verspreid en bekend. Dit kwam ook door de stichting van koloniën buiten Griekenland.

Weten: Bevolkingsgroei en voedseltekorten zorgden voor een verspreiding van Griekse cultuur tussen 750 v. Chr. en 550 v. Chr. 

Kolonie: Nederzetting buiten het eigen land waar inwoners zich vestigen en er economische en/of bestuurlijke macht hebben. 

Theorie

Omdat stadstaten zelfstandig waren, verschilde de manier van regeren van polis tot polis. Hieronder staan vier verschillende bestuursvormen. Noteer: 

1. Monarchie: een koning aan de macht door erfopvolging. 

2. Aristocratie: bestuur door een groep edelen.

3. Tirannie: land/stad wordt bestuurd door een (vaak wrede) heerser.

4. Oligarchie: bestuur door een bevoorrechte klasse.

De oude Grieken

Heb je het begrepen?

1. Je kunt met behulp van het begrip polis uitleggen dat de Griekse wereld op bestuurlijk gebied verdeeld was, maar op cultureel gebied verenigd.

2. Je kent de vijf bestuursvormen die in Griekenland voorkwamen (vandaag 4).

Kenmerkend aspecten:

* De ontwikkeling van wetenschappelijk denken en het denken over burgerschap en politiek in de Griekse stadstaat.
* De klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur

Aan de slag!

Pak je boek en gebruik de tekst op blz. 20 tot aan 'Burgerschap en politiek' op blz. 22. Maak: Opdrachtenboek 2.1 vragen 3, 7, 9, 10a, 17, 19 Alvast doorlezen Burgerschap en politiek en Wetenschappelijk denken.