4H - 2.1 - De Griekse wereld (A)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Tijd van Grieken en Romeinen

2.1 Politiek en burgerschap in de Griekse wereld

Wat gaan we doen?

1. Leerdoelen en K.A.

2. Theorie

3. Aan de slag

4. Leerdoelen nabespreken

Leerdoelen en K.A.

1. Je kunt met behulp van het begrip polis uitleggen dat de Griekse wereld op bestuurlijk gebied verdeeld was, maar op cultureel gebied verenigd.

2. Je kent de vier bestuursvormen die in Griekenland voorkwamen 

Kenmerkend aspect:

4. De ontwikkeling van wetenschappelijk denken en het denken over burgerschap en politiek in de Griekse stadstaat. 

Theorie

Tijdvak van Grieken en Romeinen 

(3000 v. Chr. - 500 n. Chr.)

Theorie

Griekenland was geen staat zoals Egypte, met een koning of centraal bestuur, maar bestond uit ruim 200 (!) stadstaten. 

Opschrijven:

Het Griekse woord voor stadstaat is Polis (meervoud is Poleis).
Iedere Griekse polis had zijn eigen bestuur. 

Theorie

Elke polis had eigen wetten en bestuur. Ook voerden ze regelmatig oorlog met elkaar. Toch hadden ze veel gemeenschappelijk. 

Opschrijven:

Een gemeenschappelijke cultuur:
- vereerden dezelfde goden
- spraken dezelfde taal (Grieks)
- Olympische Spelen 
- hadden dezelfde heldenverhalen

Theorie

De Griekse cultuur raakte ook buiten Griekenland verspreid en bekend. Dit kwam ook door de stichting van kolonien buiten Griekenland.

Opschrijven:

Bevolkingsgroei en voedseltekorten zorgden voor een verspreiding van Griekse cultuur tussen 750 v. Chr. en 550 v. Chr. 

Kolonie: Nederzetting buiten het eigen land waar inwoners zich vestigen en er economische en/of bestuurlijke macht hebben. 

Theorie

Omdat stadstaten zelfstandig waren, verschilde de manier van regeren van polis tot polis. Hieronder staan drie verschillende bestuursvormen: 

Opschrijven: 

1. Monarchie: een koning aan de macht door erfopvolging. 

2. Aristocratie: bestuur door een groep edelen.

3. Tirannie: land wordt bestuurd door een heerser.

Theorie

Nadat in 509 v. Chr. een tiran in Athene werd verdreven ontstond er nog een andere en vierde bestuursvorm: democratie.

Opschrijven:

4. Bij een  democratie heeft het volk (demos) de macht (kratein), omdat het volk de politieke beslissingen neemt. 

Theorie

Niet elke Athener hoorde bij de demos. Vrouwen, slaven en inwoners die niet in Athene geboren waren hadden geen politieke rechten. 

Opschrijven:

De Atheense mannen die wel burgerschap (politieke rechten) bezaten waren vrij en gelijk:  vrij omdat ze mochten spreken en stemmen in de volksvergadering. Gelijk omdat ze allemaal dezelfde rechten hadden. 

Aan de slag

1. Lees paragraaf 2.1

2. Maak de opdrachten 1 en 2 van  paragraaf 2.1.

Leerdoelen nabespreken

1. Je kunt met behulp van het begrip polis uitleggen dat de Griekse wereld op bestuurlijk gebied verdeeld was, maar op cultureel gebied verenigd.

2. Je kent de vier bestuursvormen die in Griekenland voorkwamen (vandaag 3).

Kenmerkend aspect:

4. De ontwikkeling van wetenschappelijk denken en het denken over burgerschap en politiek in de Griekse stadstaat.