2W4 Down & Dementie

• AFP
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

Down

&

Dementie

lesdoel

• Je legt uit wat oorzaken zijn bij het ontstaan van de ziekte
• Je geeft een aantal kenmerkende klachten van de ziekte

oorzaak downsyndroom

• voorlopers van eicellen (met 46 chromosomen) delen zich om te vermeerderen, tot aan de 7e maand van de zwangerschap
• er zijn dan 1 miljoen eitjes (per eierstok) bij de geboorte
• tot de puberteit sterft 75% van alle eitjes

oorzaak downsyndroom

• hormonen zorgen vanaf de puberteit voor activatie van de reductiedeling (meiose) om van 46 naar 23 chromosomen te gaan (van het eitje dat zal ovuleren)

oorzaak downsyndroom

• bij bevruchting heeft het eitje 23 chromosomen, zo ook de zaadcel
• samen hebben ze dan weer 46 chromosomen en een nieuw leven kan beginnen
• maar soms gaat het kopiëren van chromosomen niet goed...

oorzaak downsyndroom

• wanneer het eitje rijpt zal de deling van 46 naar 23 chromosomen in gang gezet worden
• door een fout ontstaan er in het eitje twee chromosomen 23
• na versmelting met een zaadcel heeft het bevruchte eitje dus drie chromosomen 21 (trisomie-21)

oorzaak downsyndroom

• hoe langer een eitje heeft moeten wachten tot eisprong, hoe groter de kans dat een deling niet goed verloopt
• bij een zaadcel kan eenzelfde delingsfout voorkomen (maar komt minder vaak voor)

symptomen downsyndroom

• scheefstaande ogen
• weinig achterhoofd
• dikke tong
• brede korte nek
• kromme pink
• ruimte tussen 1e en 2e teen
• verstandelijk beperkt
• ondermaatse lengte

complicaties downsyndroom

1 hersenproblemen

• epilepsie
• herseninfarct
• (jeugd)dementie

1

complicaties downsyndroom

2 hart- en vaatproblemen

• hartfalen (door een gaatje in de tussenwand)
• suikerziekte

2

complicaties downsyndroom

3 zintuiglijke problemen

• slechthorend
• scheelzien

3

dementie

• dementie is een degeneratieve ziekte, waarbij geheugenverlies en verwardheid optreden
• er zijn verschillende ziekten die vallen onder de term dementie
• de oorzaken van dementie zijn daardoor verschillend...

oorzaken dementie

Alzheimer

• eiwitten (amyloid en tau) veroorzaken klonters en kluwens in de zenuwcel
• daardoor wordt de zenuwcel in zijn werk afgeremd en sterft af

oorzaken dementie

Alzheimer

• steuncellen (gliacellen) van het zenuwstelsel willen de eiwitten opruimen, maar doen dit te agressief
• hierdoor raakt de zenuwcel ook beschadigd en sterft het af.

oorzaken dementie

Alzheimer

• het transportsysteem van brein naar het bloed (om de alzheimer-eiwitten af te voeren) loopt vast
• hierdoor blijven deze eiwitten in het brein zitten en blijven ze schade veroorzaken

bloed

brein

oorzaken dementie

vasculaire dementie

• cliënten met deze dementievorm hebben hart- en vaatziekte (gehad)
• suikerziekte
• hersenbloeding of -infarct (beroerte)

oorzaken dementie

Lewy body-dementie

• wanneer de zenuwcel gevaar loopt, hopen zich eiwitten op
• deze heten Lewy bodies
• te veel van deze Lewy bodies zullen de zenuwcel doen afsterven

oorzaken dementie

frontotemporale dementie

• mogelijk ligt de oorzaak in een mutatie van een gen op chromosoom 9, dat eiwitten (tau) maakt

klachten

Alzheimer

• vergeetachtigheid (nieuwe info niet onthouden, belangrijke info vergeten)
• problemen met dagelijkse handelingen (dingen plannen en uitvoeren)
• vergissen met tijd en plaats (tijd en duur niet weten, verdwalen)

klachten

Alzheimer

• problemen met taal (het juiste woord niet vinden (afasie), herhalen van woorden)
• gedragsveranderingen (verward, achterdochtig, angstig en fatsoensverlies)

klachten

vasculaire dementie

• problemen hangen af van het deel dat beschadigd is
• langzamer denken, spreken en handelen.
  
• lastig concentreren
• beweegproblemen
• gevoelsverlies of verlamming

klachten

Lewy body dementie

de hersenstam...

• is verantwoordelijk voor bewust laten worden van zintuiglijke prikkels
• coördineert beweging en de souplesse hiervan

klachten

Lewy body dementie

• concentratieverlies
• visuele hallucinaties
• beweegproblemen (trillen en vallen)
• daarna geheugenproblemen
• stramme spieren

klachten

FTD

FTD kan starten bij 40+ jaar

• grenzeloos, ongeremd reageren, skills verliezen om problemen op te lossen
• beweegproblemen, trillende spieren en vallen
• fatsoensverlies, sociale onhandigheid
• later geheugenproblemen

andere geheugenstoornissen

• depressie
• tekort vitamine B12
• infectie in het brein
• hersenletsel
• hersentumor

fasen van dementie

1. beginnende dementie
2. matige dementie
3. ernstige dementie
4. zeer ernstige dementie 

benaderingsvormen bij dementie

1 ROT realiteitsoriëntatie training

De omgeving van de cliënt naar waarheid invullen...

• linken naar de juiste datum en tijdstip
• linken naar het heden
• linken naar de juiste verbanden

benaderingsvormen bij dementie

2 Validation

De omgeving van de cliënt naar beleving invullen...

• linken naar het gevoel van de cliënt
• zorgdragen voor zo min mogelijk stress

benaderingsvormen bij dementie

3 Reminiscentie

De omgeving van de cliënt naar eigen herinnering invullen...

• linken naar vroeger
• herkenning zoeken met vroeger en het heden

benaderingsvormen bij dementie

4 Snoezelen

De omgeving van de cliënt via zintuigen laten bewust zijn...

• inspelen op de reactie van de cliënt