8.4 Zuur-Base Reacties

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

8.4 zuur-base reacties

H8.4 Zuur-base reacties

Leerdoelen - wat leer je in deze paragraaf:

• een zuurbase-reactie herkennen
• in een reactievergelijking aangeven welk deeltje reageert als zuur of als base
• een onvolledige zuurbase-reactie afmaken en kloppend maken

Zuurbase reacties

Bij een reactie tussen een zuur en een base 

geeft het zuur H⁺ af aan de base

Je herkent een zuurbase-reactie dus aan 

het verplaatsen van H+ ionen

Voorbeeld:

CH3COOH + OH- --> CH3COO- + HOH (=H2O)

Zijn de volgende reacties zuurbase reacties?
1.

2.

Na​3​​PO​4​​(s)−>3Na​+​​(aq)+PO​4​3−​​(aq)

4Al(s)+3O​2​​(g)−>2Al​2​​O​3​​(s)

1. alleen reactie 1
2. alleen reactie 2
3. ja, allebei
4. nee, geen van beide

uitleg

bij een zuurbase reactie moet een H⁺ ion verplaatsen van het ene deeltje voor de pijl (het zuur) naar het andere deeltje voor de pijl (de base)

In deze reactievergelijkingen komt geen H⁺ voor, dus dit kunnen geen zuurbase-reacties zijn

Zijn de volgende reacties zuurbase reacties?
1.

2.

K​2​​O(s)+H​2​​O(l)−>2K​+​​(aq)+2OH​−​​(aq)

HF+CH​3​​COO​−​​−>F​−​​+CH​3​​COOH

1. alleen reactie 1
2. alleen reactie 2
3. ja, allebei
4. nee, geen van beide

uitleg

reactie 1:             K2O (s) + H2O (l) -> 2 K⁺ (aq) + 2 OH^- (aq)

Het O2- ion (base) neemt H+ op van H2O (zuur).
Dit zie je omdat er na de pijl 2x OH- ontstaat

reactie 2:            HF  + CH3COO- (aq) -> F- + CH3COOH 

CH3COO- (base) neemt H+ op van HF (zuur).
Dit zie je omdat er na de pijl CH3COOH en F- ontstaat 

Is de volgende reactie een zuurbase reactie?

Mg (s) + 2 H⁺ (aq) --> Mg²⁺ (aq) + H₂ (g)

1. ja
2. nee

uitleg

Mg (s) + 2 H+ (aq) -> Mg2+ (aq) + H2 (g)

Er komt in deze reactievergelijking wel H+ voor, maar dit ion verplaatst niet van het ene deeltje voor de pijl (zuur) naar het andere deeltje voor de pijl (base). Mg neemt dit H+ ion niet op.

TIP: je herkent zuurbase reacties snel als je de formules van de zuren en de basen uit je hoofd kent (leren!)

Zuurbase reacties

Je gaat zo filmpjes bekijken van verschillende zuurbase-reacties. 

Je ziet een zuurbase-reactie:

1. tussen twee gassen
2. tussen twee vaste stoffen
3. tussen een vaste stof en een oplossing

Na elk filmpje moet je aangeven welk deeltje reageert als zuur en welk deeltje als base. Er kunnen ook zuurbase-reacties optreden tussen twee oplossingen, maar daar laten we nu geen filmpje van zien.

Hieronder staat de reactievergelijking voor de vorming van salmiak. Wat is het zuur en wat is de base?

NH​3​​(g)+HCl(g)−>NH​4​​Cl(s)

Wat is het zuur en wat is de base bij de reactie tussen bariumhydroxide en ammoniumchloride ?

Ba(OH)​2​​(s)+2NH​4​​Cl(s)−>BaCl​2​​+NH​3​​+2H​2​​O

De oplosvergelijking van soda is Na₂CO₃  --> 2 Na⁺ + CO₃^2- 

De carbonaat-ionen reageren met water in tot een basische oplossing. Er ontstaat hierbij een evenwicht.

Geef de vergelijking van deze reactie.

wat is de juiste notatie van een azijnzuuroplossing?

1. CH​3​​COOH(aq)
2. CH​3​​COO​−​​(aq)+H​+​​(aq)

In het filmpje is de reactievergelijking tussen soda en azijnzuur niet helemaal juist weergegeven. De verbeterde vergelijking is hieronder weergegeven.
Wat is in deze reactie het zuur en wat is de base?

CO​3​​​2−​​+2CH​3​​COOH−>H​2​​CO​3​​+2CH​3​​COO​−​​

1. zuur: CH3COOH base: CH3COO-
2. zuur: H2CO3 base: CO3 2-
3. zuur: CH3COOH base: CO3 2-
4. zuur: H2CO3 base: CH3COO-

H2CO3 is koolzuur. Dit zuur is niet stabiel en valt uit elkaar. Welke twee stoffen ontstaan? Geef de formules

Koolzuur (H2CO3)

Als er bij een reactie H₂CO₃ ontstaat, krijg je ALTIJD CO₂ + H₂O

In de reactievergelijking wordt H₂CO₃ daarom vervangen door H₂O + CO₂

De volledig juiste reactievergelijking van de reactie tussen soda en azijn is dus:

CO​3​​​2−​​+2CH​3​​COOH−>H​2​​O+CO​2​​+2CH​3​​COO​−​​

NOTEER EN LEER

controleer

Beheers je nu de volgende leerdoelen?

• een zuurbase-reactie herkennen
  
• in een reactievergelijking aangeven welk deeltje reageert als zuur of als base
  
• een onvolledige zuurbase-reactie afmaken en kloppend maken
  

HUISWERK

Maak de afsluitende opdrachten van H8