H4 1-8

• Economie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

H4 Goed gemaakt? 

- start H4: voorkennis - goederen en diensten

- theorie 4.1: productie

- maken opdrachten 4.1

blz. 96/97

schrift, boek, pen en rekenmachine op tafel

Welkom

- Planning:

vandaag: start H4

Maken opdracht 4.1

Diensten

Goederen

Wat is productie?

- Het maken van goederen

- Het leveren van diensten

4.1: Hoe maak je dat?

Een product maken (bijvoorbeeld patat)

Je gaat in verschillende stappen patat maken:         

• Eerst de aardappels planten                                  
• Dan de aardappels rooien                                       
• Dan de aardappels schillen                                    
• Dan de aardappels snijden                                    
• Dan de aardappels frituren                                    

Productiefases 

De verschillende stappen van de productie van goederen:

1. productie van grondstoffen

2. grondstof bewerken tot eindproduct

Hoeveel productiefasen zijn er maximaal

1. 1
2. 5
3. 2
4. Er is geen maximaal

Grondstoffen?

- Deze komen uit de natuur (bijvoorbeeld) 

> Hout van bomen

> Groente

> Olie

> IJzererts

• Maken: opdracht 2, 3 en 4

antwoorden vraag 2, 3 en 4

• vraag 2: aardappelen kun je kopen als consument om te eten, maar een bedrijf kan ook van aardappelen bijv. patat maken. 

• vraag 3: tarwe wordt gezaaid - tarwe wordt geoogst - tarwe wordt verwerkt tot meel - het brood wordt gebakken - het brood wordt verkocht

• vraag 4: bijv. 4: boerderij, meelfabriek, broodfabriek, supermarkt  (en evt. transportbedrijf). 

Bedrijfskolom

Een overzicht van alle bedrijven die meewerken aan een product

De consument

Cacaoboer

Cacaofabriek

Chocoladefabriek

Exporteur van cacaobonen

Supermarkt

Toegevoegde waarde

• Het product wordt steeds wat meer waard door elke bewerking

verkoopprijs:

€ 0,20

€ 0,45

€ 1,10

€ 1,65

• Nu maken: vraag 5 tm 8 (ong 5 min)

antwoorden vraag 5 tm 8

• vraag 5: 
• a. het is geen bedrijf, het voegt geen waarde toe
• b. 3 
• c. een transportbedrijf

• vraag 6: 
• a. € 0,45 - € 0,20 = € 0,25
• b. € 1,10 - € 0,45 = € 0,55
• c. Nee, de consument consumeert het (en produceert niets)

antwoorden vervolg

• vraag 7:
• boerderij - kaasfabriek - groothandel - supermarkt

• vraag 8:
• a. onjuist
• b. onjuist
• c. onjuist

Productiekosten

• alle kosten die je maakt bij het produceren

• Maken: vraag 9 tm 12 (in duo's, fluisterend overleg)
  Af? Dan mag je vast verder met 13, 14 en 15

antwoorden 9 tm 12

• vraag 9:
• € 14,90 per meter x 15 = € 223,50 aan hout. € 223,50 + € 2,60 = € 226,10

• vraag 10: 500 x € 1,50 = € 750. € 750 + € 39 = € 789

• vraag 11
• € 110 + € 48 + € 30 = € 188 -> dus antwoord D 
• Wat valt je op? verkoopprijs € 300, winst € 102, productiekosten € 188.

• vraag 12: loonkosten, huur van het pand, inkoopkosten, energiekosten

Kostprijs per product

• Wat  kost het maken van één product (gemiddeld)

• alle productiekosten : aantal producten = kostprijs per product

• Maken: vraag 13, 14 en 15 (in duo's, fluisterend overleg)
  Af? Dan mag je vast verder met 16, 17 en 18

antwoorden 13, 14 en 15

• vraag 13:
• € 42 : 350 = € 0,12

• vraag 14   (moeilijk!)
• € 3.780 : € 0,90 = 4200 ijsjes 

• vraag 15
• 500 x € 7,80 = € 3.900

3 productiesectoren

• Agrarische bedrijven: produceren door de natuur:
  bijv. landbouw, tuinbouw, veeteelt
• Industriële bedrijven: produceren van goederen uit grondstoffen
  bijv. fabrieken
  
• dienstverlenende bedrijven: leveren diensten
  bijv. zwembad, reisbureau, winkel

• Maken: vraag 16 en 18 (in duo's, fluisterend overleg)
  
  

antwoorden 16 en 18

vraag 16:

• a. hout
• b. katoen
• c. zwemles, sportles, ontspanning, etc 

vraag 18

• 1 = industrieel bedrijf
• 2 = agrarisch bedrijf
• 3 = dienstverlenend bedrijf

H4 Goed gemaakt? 

- theorie 4.2: Wat levert het op?

- maken opdrachten 4.2

blz. 102

ondernemen, productiefactoren, investeren, winst, concurrenten 

Ondernemer

• Iemand die met een eigen bedrijf zijn eigen inkomen verdient
• Welk risico loopt een ondernemer? (vraag 21)
• Is ondernemen wat voor jou? (vraag 22)

Productiefactoren

Alles wat je nodig hebt om te produceren, elk bedrijf heeft deze nodig:

• Kapitaal: geld om hulpmiddelen (=kapitaalgoederen te kopen)
• Arbeid: werk wat mensen doen 
• Natuur: alles wat de natuur levert

• Maken: vraag 23 en 24 (in duo's, fluisterend overleg)
  
  

antwoorden 23 en 24

vraag 23

• a. graan, zonlicht
• b. mensen op de trekker
• c. de machines 

vraag 14

• a. natuur
• b. kapitaal(goederen)
• c. kapitaal(goederen)
• d. arbeid

Concurrenten

• Bedrijven die dezelfde goederen maken of dezelfde diensten leveren

vraag 26: wie zijn er concurrenten?

• Maken: vraag 27 en 28, en rekenen: vraag 29, 30 en 31
  
  

antwoorden 27, 28 en 29

vraag 27

• Omdat consumenten daar naar vragen, omdat dat verkocht wordt 

vraag 28

• Omdat consumenten het bedrijf dan meer vertrouwen. 

vraag 29: formule        winst = opbrengsten - kosten

• € 772 - € 489 = € 283

antwoorden 30 en 31

vraag 30          winst = opbrengsten - kosten

• winst = € 26.000    opbrengst = € 68.200
• dus   € 26.000 = € 68.200 - kosten    Hoeveel zijn dan de kosten? 
• Dit kun je uitrekenen door € 68.200 - € 26.000 te doen. 
• Dat is: € 42.200 

vraag 31      1200 boeketten    kosten = € 18.240   winst € 5.760

• opbrengsten - € 18.240 = € 5.760     
• a. opbrengsten is dus € 18.240 + € 5.760 = € 24.000 
• b. € 24.000 : 1200 boeketten = € 20 per boeket winst
• c. € 5.760 : 1200 boeketten = € 4,80

Verlies & failliet

• Als je meer kosten hebt dan opbrengsten, maak je verlies. 
• Gebeurt voor langere tijd, dan gaat je bedrijf failliet. 

• Maken: vraag 32, 33, 34 (in duo's, fluisterend overleg)
  
  

antwoorden 32, 33 en 34

• vraag 32:  minder opdrachten gekregen (dus minder opbrengsten) 
• belastingschuld moeten betalen

• vraag 33: als mensen minder kopen, ontvangen de bedrijven minder geld, en daardoor maken ze minder winst, of misschien zelfs wel verlies. Ze kunnen dan failliet gaan.

• vraag 34
• a. de andere bedrijven kunnen de werkzaamheden overnemen, ze hebben minder concurrenten.
• b. bedrijven werken soms ook samen, of ze zijn klant bij elkaar (bijv. leverancier). 
• c. het personeel, ze behouden dan hun baan. 

bedrijven die dezelfde soort producten maken

meer opbrengsten, dan kosten

geld uitgeven aan je bedrijf om het bedrijf te laten groeien

meer kosten dan opbrengsten

met een eigen bedrijf je eigen inkomen verdienen

kapitaal-goederen, arbeid en natuur

ondernemer

productie-

factoren

concurrenten

investeren

winst

verlies

H4 Goed gemaakt? 

- theorie 4.3: Kan het sneller en beter

- maken opdrachten 4.3

blz. 106

technologische ontwikkelingen, automatisering, mechanisering, arbeidsproductiviteit

Technologische ontwikkelingen

• Nieuwe kennis van techniek en nieuwe uitvindingen

• Wie kan er iets noemen wat de laatste jaren is ontwikkeld? 

• Maken: vraag 36, 37, 38 (in duo's, fluisterend overleg)
  
  

antwoorden 36, 37 en 38

• vraag 36:  telefoon, elektrische fiets, zelfscanner winkel, online reserveren

• vraag 37: a. bij de bank zelf (bij een medewerker) en via een geldautomaat
• b. bij de geldautomaat
• c. geldautomaat

• vraag 38
• A en C

mechanisatie & automatisering

• Mechanisatie:
• Machines nemen het zware werk over, er is nog een mens nodig

• Automatisering:
• Computers of robots sturen de productie aan

• Maken: vraag 39, 40 en 41 (in duo's, fluisterend overleg)
  
  

antwoorden 39, 40 en 41

• vraag 39:  gebruik van laptops, roosters op telefoon

• vraag 40: 
• A en C

• vraag 41
• 1. mechanisatie (er is nog een mens van het bedrijf nodig)
• 2. automatisering (er is geen caissière meer nodig) 
• 3. automatisering (de robot zet de auto in elkaar)

arbeidsproductiviteit

• Hoeveel producten één werknemer kan maken in een bepaalde tijd

• bijv: 10 stoelen per dag, 5 cliënten per uur, etc. 

• Maken: vraag 42 t/m 46 (in duo's, fluisterend overleg)
  
  

antwoorden 42, 43 en 44

• vraag 42:  a. 5 min per fles = 12 flessen per uur. 12 x8 = 96 flessen in totaal op 8 uur werk
• b. 100 flessen per 5 min = 1200 flessen per uur. 1200 x 8 = 9600 flessen in totaal per 8 uur
• c. door het gebruik van machines die het werk overnemen

• vraag 43: C

• vraag 44 arbeidsverdeling = ieder doet zijn eigen taak
• a. ieder wordt goed in wat hij doet, kan dat dus sneller doen
• b. meer, ze moeten met de nieuwe machines om kunnen gaan 

antwoorden 45  en 46

• vraag 45
• Hoe meer hij kan produceren (in dezelfde tijd), hoe meer hij ook kan verkopen (zonder extra personeelskosten), dus dan kan hij meer winst maken. 

• vraag 46
• A   (de computer/ internet neemt het werk van een caissière over)

huiswerkcontrole!