2.4 Samenhang: ontwikkeling en werk - les 2

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

2.4 Samenhang: ontwikkeling en economie

Wat weet je over het product, de sector en waar we het land indelen in het wereldsysteem?

Primair, secundair of tertiair?

Eindproduct, halffabrikaat, grondstof?

Hoogwaardig of laagwaardig product?

Centrum, semi-periferie of periferie?

Welkom 4V! 

- geen laptop nodig in klassikale les

- schrift bij de hand om aan te tekenen

Na deze les weet je (weer):

- Wat het wereldsysteem is en hoe we landen daarbij indelen

- Wat de internationale arbeidsverdeling is en hoe en waarom deze verschuift

- Wat interne en externe oorzaken zijn voor welvaartsverschillen

Ontwikkeling beroepsbevolking

Primaire- , secundaire- en tertiaire sector.

Drie veranderingen:

1. Agrarische revolutie
2. Industriële revolutie
3. Opkomst dienstenmaatschappij / digitale revolutie

Noteer kort wat de drie veranderingen zijn en wat dat betekent voor verandering in de samenstelling van de beroepsbevolking.

Gevolg:

Verschuiving internationale arbeidsverdeling (= specialisatie van werkgelegenheid in de verschillende delen v/d wereld).

Zichtbaar aan: 

• Verdeling beroepsbevolking
• Samenstelling exportpakket

Exportpakket land 1

Exportpakket land 2

Wat kun je zeggen over land 1 en 2?

oec.world

Mechanisering, automatisering en robotisering

Wat wordt er met de cartoon bedoeld?

- Wie, waar in de wereld? (welke groep mensen)

- Waar is dat werk heen?

- Hoe komt dat, welke kracht doet dat?

Tussen landen wordt het werk verdeeld

Ieder land doet waar het goed in is

Door specialisatie neemt productie toe

Maar:

- (Semi-) periferie doe het "goedkope" werk en blijft afhankelijk

- Centrum heeft macht, winst en "dure" werk

- Koloniale verleden blijft van invloed op huidige plek in wereldsysteem

Kortom: Internationale arbeidsverdeling

Wereldsysteem

Kunnen we een voorbeeld geven wat er wordt uitgewisseld bij de 3 pijlen?

?

?

Luanda, Angola, Sub-Sahara Afrika

Moira, Lesbos, Griekenland, EU

Model

• Wallerstein - jaren '70
• 1e, 2e, 3e wereld
• neomarxistisch model om uitbuiting aan te kaarten
• Maar
• waar is het centrum, voor wie?
• dynamische relaties
• verhouding gaat over framing -> degene met macht bepaalt

Zelfstandig aan de slag met 2.4

Lees 2.4

Maakwerk 1, 4, 5, 6

Niet af = huiswerk voor dinsdag 5e uur

Exportpakket

De arbeidsverdeling kan je uit het exportpakket en de beroepsbevolking herleiden. 

Veel hoogwaardige goederen? 

--> centrumland. 

Nadelen

1. Prijzen grondstoffen stijgen minder snel dan prijzen eindproduct
2. Prijzen grondstoffen fluctueren op wereldmarkt
3. Gevaar voor misoogsten

Nederland

Grondstof

Halffabricant

Eindproduct

Periferie

Semi-Periferie

Centrum

Welke stelling is fout?

1. Export levert werkgelegenheid op
2. Een grote interne markt leidt tot schaalvoordelen.
3. Nederland is sterk afhankelijk van de wereldhandel
4. Binnen de EU kan protectie worden toegepast

Nederland is na ................. de grootste
exporteur van landbouwproducten.

1. China
2. Duitsland
3. Rusland
4. Verenigde Staten

Nederland exporteert veel landbouwproducten. Leg (met behulp van gegevens uit de atlas) uit waarom Nederland toch een centrumland is.

De vraag volgt hierna.

Leg uit hoe je aan de bevolkingsgrafiek van Brazilië kunt zien dat een land is waar industrie zich goed kan vestigen.

Neem de atlas en de pagina statistieken - Wereld voor je

Wat is het belangrijkste exportproduct van Burundi?

1. Diensten, zoals adviseurs over koffieteelt
2. Industriële producten, zoals koffiebrandapparatuur
3. Grondstoffen, zoals koffie

Leg uit waarom de economie van Burundi kwetsbaar is (twee redenen).

Noem 3 indicatoren (uit atlas) waaruit je kunt afleiden dat het BNP/hoofd van Burundi laag is.

De vraag volgt hierna.

= BNP/hoofd

Het BNP/hoofd van Burundi is sinds 1994 gedaald door .......

1. Bevolkingsgroei was groter dan groei export
2. Lage prijs van koffie op de wereldmarkt.