Paragraaf 2.4 Nederland: delfstoffen in Nederland

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 2: Schatkist Aarde

Paragraaf 2.4 Wereld: Delfstoffen in Nederland

Leerdoelen

Je weet welke delfstoffen in Nederland gewonnen worden

Je begrijpt waarom Nederland delfstoffen heeft

Je kunt met bodemdoorsneden aangeven waar aardolie, aardgas en aardolie in de Nederlandse ondergrond voorkomen

Is deze uitspraak juist of onjuist?
Fossiele brandstoffen zijn een voorbeeld van delfstoffen

1. Juist
2. Onjuist

En hoe zit het met Nederland?

> Gebruikt voornamelijk aardgas (fossiel)

> Slechts een klein deel is opgewekt door hernieuwbare bronnen. (6,6%)

> Vroeger steenkool
(mijnen Zuid-Limburg)

Weten:

- Delfstoffen: Stoffen die uit de aarde worden gehaald omdat ze nuttig zijn voor de mens

- Fossiele energiebron:
Energiebron die ontstaan is uit resten van planten of dieren na verloop van miljoenen jaren. Deze kan uiteindelijk opraken. 

Welke delfstoffen zijn in
Nederland aanwezig? (7)

Precambrium

De eerste periode is het Precambrium:

• De continenten verschijnen
• De aarde bevroor meerdere malen
• Er was allleen leven onder water
• Aan het einde ontstonden de eerste levensvormen op het aardoppervlak

Paleozoïcum

De tweede periode is het Paleozoïcum.

• continenten bewegen naar elkaar toe
• supercontinent Pangea is gevormd
• Tijdperk van de trilobieten: Trilobieten worden gekenmerkt door een lichaam dat zowel in de lengte- als in de breedte in drie stukken is gedeeld

Mesozoïcum

De derde periode is het Mesozoïcum:

• planten en dieren veranderen
• tijdperk van de dinosauriërs en ammonieten: Ammonieten behoren met hun opgerolde schelp tot de fraaiste fossielen. Het zijn de resten van een uitgestorven groep inktvissen
• Pangea valt uit elkaar en huidige continenten ontstaan

Kenozoïcum

• Tijdperk van de zoogdieren - langzoom ontstonden het leven zoals we dat nu kennen, met aan het einde de mens: 300.000 jaar geleden
• uitsterven van dinosauriërs - 65 miljoen jaar geleden
• leven zoals wij dat nu kennen ontstaat (met aan het einde de mens)

Stelling 1: De steenkoolmijnen in Limburg zijn gesloten omdat steenkoolwinnen te duur werd.
Stelling 2: De steenkoolmijnen in Limburg zijn gesloten, omdat steenkoolwinnen niet goed voor het milieu is.

1. Stelling 1 en 2 zijn juist.
2. Stelling 1 is juist. Stelling 2 is niet juist.
3. Stelling 1 is niet juist. Stelling 2 is juist.
4. Stelling 1 en 2 zijn onjuist.

Sluiting mijnen in Limburg

3 Redenen:

- de winning van steenkool is te duur

- Steenkool is te vervuilend

- Aardgas gevonden in Groningen 

Hoe kan in Groningen dan aardgas in de bodem zitten?

Antwoord, zie volgende filmpje:

0

Ontstaan en bewaard?

Moedergesteente:  het gesteente waarin aardgas en aardolie , onder hoge druk zijn ontstaat.

 

Reservoirgesteente: poreuze gesteente waarin aardgas en aardolie zit opgeslagen en van waaruit het gewonnen wordt.

Lagen in de bodem:

Gesteente waar de olie uit komt (source rock = moedergesteente)

1

Gesteente waar de olie nu in zit:

Doorlatend (permeable)!

2

De olie moet tegengehouden worden, anders wordt het naar het oppervlak gedrukt. Er is een ondoorlatende laag nodig (impermeable rock)

3

Pleistoceen

(periode van 2,6 miljoen jaar tot 10.000 jaar geleden)

Grind & zand afzettingen 

Aan de slag met par 2.4

Zie plannner

Samenvatting §2.4

Maak een samenvatting in je schrift adhv van de onderstaande punten:

 - Wat wordt bedoeld met delfstoffen in de diepte.

- Geef 4 voorbeelden van delfstoffen in de diepte

- Wat is een moedergesteente.

- Wat is een reservoirgesteente.

- Wat is de functie van ondoordringbaar gesteente bij de winning van delfstoffen?

- Wat wordt bedoeld met delfstoffen aan de oppervlakte.

- Geef 4 voorbeelden van delfstoffen aan de oppervlakte + het tijdvak waarin ze in NL zijn ontstaan.

- Hoe is kalksteen ontstaan?

- Hoe is zand en grind en klei in Nederland terechtgekomen?

 Oefenen met H2, paragraaf 2.3 en 2.4.

- Maak de samenvattingsopdrachten op blz. 46 en 47 van je werkboek.

- Of maak de oefentoets van H2, paragraaf 2.3 en 2.4 in de online methode.