Memo 3.2 en 3.3 Rusland wordt Rood

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

De Sovjet Unie

 De Russische Revolutie

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen hoe Rusland van een monarchie in een communistisch land veranderde.

Wat weet jij eigenlijk
van Rusland?

Leg het begrip feodaliteit in eigen woorden uit.

Russische Revolutie

1917

Lees nu de tekst vanaf het kopje Rusland voor 1917 tot en met de eerste alinea van het kopje Twee revoluties in één jaar (p. 55 & 56 in je HB). Welke 4 oorzaken voor de revolutie vind je in de tekst?

Oorzaken

1. Economisch gaat het slecht met de boeren.
   
   
2. Politiek gezien bepaald de tsaar, er is geen democratie.
   
   
3. Bloedig neerslaan van opstand (1905): Bloedige zondag.
   
   
4. Grote verliezen in de Eerste Wereldoorlog

Bloedige Zondag

1905

• De Russische bevolking wil tijdens een demonstratie de tsaar duidelijk maken dat het niet zo goed gaat in het land én om hem te ondersteunen
• De meeste demonstranten zijn helemaal niet tegen de tsaar!

Februari Revolutie

februari 1917

• Tsaar Nicolaas II wordt afgezet en er komt een einde aan de Romanov dynastie.
  
• Voorlopige regering van liberalen wordt geïnstalleerd
  
• De nieuwe leider Kerenski blijft doorvechten tegen Duitsland
  
• onvrede onder de Russische bevolking blijft

Aprilstellingen van Lenin

april 1917

• Brood, land en Vrede
• Alle grond aan de boeren
• Alle macht aan de sovjets (plaatselijk raad)


• Vrede met Duitsland

Oktober revolutie

oktober 1917

• bestorming Winterpaleis door de communisten
• Voorlopige regering afgezet en Bolsjewieken nemen de macht over: dictatuur van het proletariaat (Sovjet Unie wordt een éénpartijstaat)
• burgeroorlog ontstaat tussen de Roden en de Witten

Vrede van Brest-Litovsk

maart 1918

• Het communistische Sovjet-Rusland (later: Sovjet-Unie) sluit vrede met Duitsland en laat zijn oude bondgenoten, Engeland en Frankrijk, in de steek
  
• Let op: ze worden geen bondgenoot van Duitsland!

Zelf aan de slag

werkboek bladzijde 43: opdrachten 9 t/m 12

Huiswerk 

blz 49 

opdrachten 7 t/m 12

3.3

De Sovjet-Unie onder Lenin

1917-1924

Vladimir Iljitsj Oeljanov werd fel tegenstander van de tsaar nadat zijn broer Aleksander ter dood was veroordeeld voor  een moordcomplot op de tsaar.

Vladimir gebruikte de schuilnaam Lenin (naar de rivier Lena), maar dat voorkwam niet dat hij 1895 werd opgepakt en verbannen naar Siberië.

Hoe zag de Sovjet-Unie onder Lenin er uit?

• Geheime politie (NKVD) rekent af met ‘vijanden’ van de Revolutie

• Lenin voert tijdens de burgeroorlog het oorlogscommunisme in: Alle productie gaat naar de staat.
• Boeren moeten alles afstaan aan de staat zodat de soldaten genoeg te eten hadden. 

• Geen privé-bezit meer voor mensen. Dus ook de boeren krijgen niet hun beloofde stukje grond

Burgeroorlog

De Roden winnen de oorlog door:

•  grote verdeeldheid onder de Witten. Dat zijn te veel verschillende groepen die allemaal andere belangen hebben
• goede leiding van Leon Trotski. Hij weet iedere keer de Witten te verslaan

Nieuwe Economische Politiek

1924

• Het oorlogscommunisme werkt niet en leidt tot veel weerstand van de bevolking.
• Tegen de onwil van het volk valt niet te strijden: Lenin komt met de N.E.P.
• Een deel van oogst mag weer op vrije markt worden verkocht.

N.E.P in 1924

Wat houdt de NEP concreet in? 

1. boeren krijgen eindelijk hun eigen stukje grond en de overproductie mogen ze zelf verhandelen en dus winst maken

2. kleine bedrijfjes zoals winkels mogen weer winst maken

3. grote bedrijven en banken blijven in handen van de staat.

• Lenin sterft in 1924 zonder een duidelijke opvolger aan te kunnen stellen.

• Het lichaam van Lenin is sindsdien opgebaard en te bekijken op het Rode Plein in Moskou
• Vervolgens breekt er een strijd los tussen Josef Stalin en Leon Trotski over de opvolging.

Wie wordt de nieuwe leider? 

Stalin

Partijsecretaris van de Bolsjewieken, Lenin wantrouwde hem 

was wel realistisch: 

Communisme moet eerst in de SU worden opgebouwd

Tegen de NEP want dat was niet communistisch

Trotski

Leider van het Rode Leger, vriend van Lenin, intellectueel

Communisme moet verspreid worden over de hele wereld.

was tegen de NEP, vond dit niet communistisch genoeg

De Sovjet Unie onder Stalin

1924-1953

• Hij wordt de nieuwe leider van de Sovjet Unie
  
• Trotski wordt verbannen en later vermoord
• Hij wilde de SU weer sterk en machtig maken

Planeconomie

• Onder Stalin werd de Sovjet-Unie een planeconomie met vijfjarenplannen.
• Dit betekende dat de staat besliste wat én hoe er moest worden geproduceerd en hoe lang je daarover mocht doen.
• Zware industrie kreeg voorrang op alle andere industrieën 

• Hiermee wilde Stalin laten zien dat de Sovjet-Unie een machtiger land was dan de kapitalistische landen met hun vrije markt-economie.

Collectivisatie

• Tientallen kleine zelfstandige boerderijen werden samengevoegd (collectivisatie) tot één groot boerenbedrijf, een kolchoz en later ook sovchoz
• De grond, het vee, de gereedschappen, de oogst: alles was van iedereen en de staat

Doel collectivisatie

•  zoveel mogelijk voedsel produceren voor de staat
• overgebleven boeren laten werken in de fabrieken
• industrie bevorderen door collectivisatie, dit mislukt echter. 

Gevolgen collectivisatie

• Boeren kwamen hier tegen opstand. Deze boeren werden koelakken genoemd en werden naar Siberië gestuurd of vermoord. 
  
• Doordat boeren hun eigen vee gingen doden uit onvrede over de collectivisatie brak er een grote hongersnood uit 
  

 Holodomor

• Inwoners van het huidige Oekraïne hielden bijvoorbeeld oogst achter of slachten hun eigen vee
• Na een mislukte oogst in 1932 ontstond in dit gebied een enorme hongersnood, de Holodomor
• In 1932-1933 stierven tussen de 3,5 en 7,5 miljoen mensen aan hongersnood
• Daarnaast deporteerde Stalin opstandige Oekraïense boeren (koelakken) naar strafkampen

Wat is het verband tussen de Industriële Revolutie en de Russische Revolutie?

Wat is het verband tussen de Eerste Wereldoorlog en de Russische Revolutie?

Begrippen uit deze les

• Feodalisme
  
• Bolsjewieken
• Tsaar
• Bloedige Zondag
• Februarirevolutie
• Oktoberrevolutie
• Vrede van Brest-Litovsk
• Sovjet-Unie
• Eenpartijstaat

Personen uit deze les

• Tsaar Nicolaas II
• Vladimir Lenin

Jaartallen uit deze les

• 1905 Bloedige Zondag
• 1917 Februari- en Oktoberrevolutie

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen