Sovjet Unie 1922 - 1939

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

4 De Sovjet-Unie

Leerdoelen

Je kunt een beschrijving geven van het communisme.
Je kunt beschrijven wat het doel van de planeconomie was en hoe dit werkte. 
Je kunt beschrijven wat collectiviseren betekende voor boeren in de Sovjet-Unie
Je kunt vijf kenmerken noemen van het Stalinisme. 
Je herkent de personen Lenin, Stalin, Marx.

Wat is communisme? (1)

• Arbeiders aan de macht

• Alle rijkdommen (ook de fabrieken en de machines) naar de arbeiders

• Omdat 'rijken' en fabrikanten dit niet zomaar zullen laten gebeuren zal er een revolutie van arbeiders komen, mét geweld.

Wat is communisme? (2)

• Einde aan de klassenmaatschappij (indeling van de maatschappij naar economische positie)
  
  
• Mensen hebben evenveel bezit.
  

• Tegen kapitalisme (ergens geld in stoppen met als doel meer geld te verdienen: winst maken). 

Waarom in Rusland?

• Tsaar Nicolaas II had alle macht 
  
• Grootste deel van de bevolking arm (boeren, arbeiders) 
  
• WO I verliep heel slecht voor Rusland, leger werd slecht geleid en was slecht bewapend. 
  
• Winter 1916-1917 hongersnood => stakingen en demonstraties => tsaar doet afstand van de troon 
  
• 
  

Voorlopige regering en Sovjets

• Macht komt in handen van een groep gematigde communisten => de voorlopige regering 
  
• Ondertussen oprichting van raden (sovjets) voor het besturen van fabrieken, wijken, dorpen etc. 
  
• Voorlopige regering heeft moeite zaken op orde te krijgen => fanatieke communisten plegen in november 1917 een staatsgreep en nemen de macht over 
  

Ontstaan

- Februarirevolutie 

- Oktoberrevolutie

1917

1928-1953

- Stalinisme

Russische revolutie

Februarirevolutie 

opstand van de bevolking tegen tsaar Nicolaas II

Russische revolutie

Oktoberrevolutie

machtsgreep van de bolsjewieken o.l.v. Lenin

Hamer en sikkel: hamer voor de arbeiders en sikkel voor de boeren. 

Sovjet-Unie

ideaal: dictatuur van het proletariaat

praktijk: dictatuur van de partij

Sovjet-Unie

Wie is Lenin?

• Lenin was communist
• Verbannen uit Rusland
  
• Lenin kwam na de revolutie terug uit ballingschap.
• Hij was de eerste leider van de bolsjewieken (communisten).
• Neemt de leiding bij de communistische revolutie in 1917

Lenin 

stierf in 1924!

Leider van SU

Lenin: 1917 - 1924

Leider van SU

Stalin: 1928 - 1953

Wie hoort niet in het onderstaande rijtje thuis?

1. Lenin
2. Nicolaas II
3. Stalin
4. Marx

In welk jaar brak de Oktoberrevolutie uit?

1. 1900
2. 1906
3. 1917
4. 1928

Stalinisme

Stalinisme

Planeconomie

• Onder Stalin werd de Sovjet-Unie een planeconomie.
• De staat besliste wat én hoe er moest worden geproduceerd (vijfjarenplan).
• Kwantiteit was belangrijker dan kwaliteit

• Stalin wil aantonen dat de Sovjet-Unie een machtiger land was dan de kapitalistische landen met hun vrije markt-economie.

Collectivisatie in de landbouw

• Ook collectivisatie in de landbouw: Kolchozen (boerderijen mét vrijheid) en Sovchozen (boerderijen zonder vrijheid, staatseigendom).
  
  
• Idee: zo kunnen de boerderijen meer en goedkopere produceren leveren aan de staat, kon de opbouw van industrie van worden betaald.
  
  
• Realiteit: Rampzalig, veel tekorten

Collectivisatie

• Boeren en arbeiders die zich tegen de collectivisatie verzetten  werden vermoord of gedeporteerd naar Siberië.
  
  

Stalin

Na dood van Lenin komt Stalin aan de macht.

Hij wordt de machtigste persoon van de communistische partij en krijgt alle macht

Stalin wist dat Lenin de voorkeur gaf aan anderen om het land te leiden. 

Deze tegenstanders werden in een machtsstrijd, letterlijk, uit de weg geruimd.

Stalin zal het economisch achtergebleven land snel industrialiseren

en de Sovjet-Unie laten uitgroeien tot een wereldmacht.

Maar dit had een erg hoge prijs..

Het land werd een totalitaire staat met Stalin als dictator

Kenmerken totalitaire staat:

(Sovjet-Unie onder Stalin)

1. planeconomie

2. dictatuur

3. persoonsverheerlijking

4. indoctrinatie

5. terreur

Persoonsverheerlijking

• Om het volk te laten zien dat hij de beste leider voor het beste volk, in het beste land was, liet Stalin zich graag afbeelden als een geweldige leider: een vader voor het volk.
• Dit heet persoonsverheerlijking

Stalin gebruikte alles om zijn macht in het land te vergroten en te behouden, zoals censuur.

Stalin bepaalde wat er in de kranten én de geschiedenisboeken kwam te staan: vroegere medestanders werden 'er uit geschreven'

Indoctrinatie

Foto's werden gemanipuleerd, zodat het leek als zijn tegenstanders nooit hadden bestaan...

...of dat ze zulke slechte dingen hadden gedaan, dat er nooit meer aan hen gedacht mocht worden

Grote Terreur

• 1934-1938
  

• Stalin zag overal vijanden
• Strafkampen
• Showprocessen

Showprocessen

• Tegenstanders werden (meestal) vals beschuldigd en werden in een oneerlijke rechtszaak tot zware straffen veroordeeld.
  

• Bij dit soort showprocessen stond de uitkomst al vast voordat de rechtszaak was begonnen ofwel men was schuldig.

Goelag

• Miljoenen 'tegenstanders' kwamen terecht in een goelag, een strafkamp.
• In deze 'opvoedingskampen' moesten de gevangenen, onder zeer zware omstandigheden, dwangarbeid verrichten.
• Sommige van deze kampen hadden niet eens hekken, omdat ontsnappen zinloos was: de kou en de wolven zouden je uiteindelijk wel doden.

• Exacte aantallen zijn onbekend, maar tussen 1936 en 1950 zijn vermoedelijk 12 miljoen mensen om het leven gekomen in de goelags.

• Meestal als gevolg van de vreselijke omstandigheden, een combinatie van: honger, kou en zware lichamelijke inspanning

‘Thank you beloved Stalin for our happy childhood’, Viktor Govorkov, 1936

De Grote Zuivering

Stalin zag overal tegenstanders, vooral in mensen die

een belangrijke rol in het bestuur of leger hadden.

Tussen 1934 en 1938 laat Stalin rond de 1 miljoen 

'tegenstanders' oppakken en veroordelen.

De Sovjet-Unie wordt zo 'gezuiverd'.

Wie introduceerde de planeconomie in de Sovjet-Unie?

1. Lenin
2. Stalin
3. Gorbatsjov
4. Poetin

Wat past niet bij het communisme?

1. schijnprocessen
2. totalitaire staat
3. vijjarenplannen
4. vrije markteconomie

Terugkoppeling

- Welke kenmerken horen er bij het Stalinisme?

- Waarom voerde Stalin een terreur?

- Waarom wantrouwde Stalin het buitenland?

0