het absolute van absolutisme

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Het absolutisme 

Bestuur in Europa

• In Europa proberen vorsten hun macht te vergroten. Het bestuur wordt steeds meer gecentraliseerd.
• De Noordelijke Nederlanden komen in opstand tegen hun Spaanse heerser. Ze vormen een Republiek, een land zonder koning
  
• Andere landen zoals Frankrijk en Engeland hebben juist een koning die steeds meer macht probeert te krijgen. 
  

Lodewijk XIV

L'État, c'est Moi

• De wil van de koning is wet. Dit noem je absolutisme. 
  

• Lodewijk XIV was een Franse koning met asolute macht. 
• Deze macht is door god gegeven: droit divin (goddelijk recht)

• Zo hoeft dus ook niemand aan de koning te twijfelen...

De Zonnekoning

• Lodewijk XIV (1638-1715) was één van de machtigste koningen van Frankrijk. 
• Hij werd koning toen hij 5 jaar was. Tot zijn 23e werd Frankrijk daarom bestuurd door eerste minister Mazarin.

• Hij zorgde ervoor dat iedereen naar Lodewijk zou luisteren en dat hij de absolute macht had.
• Lodewijk verplicht de adel een groot deel van het jaar bij hem te wonen op paleis Versailles
• Centralisatie

Pak je smartphone of tablet en klik op de link om het paleis van Versailles van binnen te bekijken!

Versailles

Gigantisch paleis onder Parijs
Alle ministers en adel verbleven hier! Controle!
Hoofdzetel van het Absolutisme!
Dagelijks 3000 tot 10.000 hovelingen!
Tegenwoordig: Museum (5 miljoen bezoekers per jaar)

Bekijk de afbeelding. Dit is een jonge Lodewijk XIV, afgebeeld als de god Apollo. Leg uit hoe je kan zien aan deze afbeelding dat Lodewijk XIV een absolute vorst was.

Waarom was het idee van droit divin voor Lodewijk zo belangrijk?

Waarom moest de adel van Lodewijk XIV op het paleis Versailles verblijven?

Welke uitspraak past bij het absolutisme?

1. Samen zullen wij overwinnen.
2. De staat, dat ben ik.

1. Versailles is een gevangenis.
2. Edelen hielpen Lodewijk XIV bij het bestuur van het land.

1. Beide goed
2. Beide fout
3. 1= goed 2 = fout
4. 1= fout 2 = goed

Engeland

• De macht van het koningshuis in Engeland wordt ingeperkt door de Magna Carta uit 1215
• De Engelse koning Karel I wilde ook graag meer macht
  
• Om oorlog te voeren tegen de Republiek heeft Karel veel geld nodig, maar daarvoor heeft hij toestemming nodig van het parlement. 
• Die wil het parlement alleen geven als ze zelf meer macht krijgt
• Dat wil Karel uiteraard niet, dus laat hij een aantal leden van het parlement arresteren. 

Engeland

• Karel I verliest daarmee de steun van het parlement: hij wordt opgepakt, en veroordeeld.
  
• Zijn zoon, Jacobus II was niet populair. Een ander lijkt geschikter voor de positie van koning: de Nederlandse Willem III (maar die krijgt uiteraard niet alle macht!)
  
• Glorious Revolution
• GB wordt een constitutionele monarchie 

Het 'kiezen' van een geschikte koning gebeurt wel vaker! Kun je een ander voorbeeld noemen?

Wat is een constitutionele monarchie? Noem een voorbeeld (Niet GB)

Waarom wordt Karel I door het parlement opgepakt?

Begrippen en personen uit deze les

Republiek

Absolutisme 

Lodewijk XIV

l'état c'est moi

Versailles

Karel I

Droit Divin

Verder met deze stof

lees Tijd voor Geschiedenis, paragraaf 5.5 helemaal

maak opdracht 6 en 8

Absolute macht in Denemarken

• Christiaan VII werd op 17-jarige leeftijd in 1766 koning van Denemarken en Noorwegen
• Geestesziek, mentale leeftijd van een kind, maar absolute vorst
• Zijn vrouw is de Engelse prinses Caroline Mathilde 
• Samen met de lijfarts van Christiaan VII weet ze de macht van de conservatieve adel in te perken en allerlei liberale wetten door te voeren. Even is Denemarken één van de meest liberale koninkrijken van Europa.
• Foltering (marteling) wordt verboden, de censuur wordt afgeschaft en boeren krijgen meer vrijheid. 

Absolute macht in Denemarken

• De lijfarts wordt uiteindelijk ter dood veroordeeld vanwege zijn liefdesaffaire met de koningin en machtsmisbruik. 
• Dit verhaal is verfilmd:
• En kongelig affære / A Royal Affair

Welke vernieuwingen werden ingevoerd in Denemarken door Caroline Mathilde?

Zou je Caroline Mathilde een verlicht absolute vorstin kunnen noemen? Waarom wel of niet?

Welke voordelen zou een vorst met absolute macht kunnen hebben voor een staat?

1588

• Republiek der zeven verenigde Provinciën
• Geen koning, geen centraal bestuur
  
• Een bloeiperiode op drie niveau's: economisch, politiek en cultureel

Regenten

• Rijke koopmannen die bestuursmacht kregen
  
• in stedelijke, gewestelijke en plattelandsbesturen
• verdeelden de baantjes in een kleine kring van families

app.nlziet.nl

vanaf 11:00

Waarom wilden de Republiek zo graag dat de vluchtelingen uit vlaanderen in de Hollandse steden kwamen wonen?

Welke stad durfde geen vluchtelingen op te nemen en waarom zou deze stad zo bang zijn voor het Spaanse leger?

Leg uit waarin het bestuur van de Nederlanden verschilde van dat van andere landen

Johan van Oldenbarnevelt (1568-1619)

Johan de Witt 

(1653-1672)

Raadspensionaris (eerst landsadvocaat)

voorzitter van de Staten van Holland

Stadhouder

• opperbevelhebber van leger en vloot
  
• meebeslissen over benoeming van nieuwe regenten
• 1650-1672 stadhouderloos tijdperk

Conflict Maurits en van Oldenbarnevelt

Ondermijnde de macht van de Staten Generaal en werd hiervoor veroordeeld. 

1619: Oldenbarnevelt onthoofd

stadhouder Willem III

Raadpensionaris Johan de Witt

Rampjaar 1672

Onenigheid

• Oranjegezinden
• willen stadhouder die soeverein wordt
• Willem Frederik van Nassau (Fr en Gr)

Onenigheid

• Staatsgezinden
• geen stadhouder (1650-1672)
• Macht aan de gewestelijke staten
• Holland, Zeeland

Rest van de les:

In tweetallen: opdracht 2 uit Feniks op pagina 175

Opdracht van de F-site die ik uitdeel

Klaar? Nakijken van huiswerk en huiswerk van deze week maken