Beeldspraak

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Beeldspraak hh klas 2

Waarom beeldspraak?

We gebruiken beeldspraak om een taal levendiger te maken.

Veel beeldspraak is gebaseerd op een overeenkomst tussen twee dingen (object en beeld).

Beeldspraak (lj. 2)

• vergelijking
• metafoor
• personificatie 

Letterlijk

Figuurlijk

Jouw kamer is een zwijnenstal.

Ik ga stuk!

Ik kijk elke dag even op Tiktok.

Zij kookt van woede.

De toekomst lacht ons tegemoet.

Beeldspraak

Beeldspraak is figuurlijk taalgebruik. Het wordt gebruikt om een taal levendig te maken.

Je gebruikt het om de luisteraar een duidelijk 

beeld te geven van wat je bedoelt.

Hij is echt een kast.

1. Vergelijking
   
2. Metafoor
3. Personificatie

Vergelijking

Object en beeld staan naast elkaar.

De eigenschappen van het beeld worden gebruikt om het object te beschrijven.

[O]

[B]

Wat kun je zeggen over het woord 'boom'?

Vergelijking

Object en beeld staan naast elkaar.

Een boom van een vent.

[O]

[B]

Vergelijking

Object en beeld staan naast elkaar.

Hij gedroeg zich als een dictator.

[O]

[B]

Metafoor

Bij een metafoor wordt het object weggelaten. Alleen het beeld blijft over.

Een kast van een vent.

Die kast past bijna niet door de deur.

[O]

[B]

[B]

Metafoor

Bij een metafoor wordt het object weggelaten. Alleen het beeld blijft over.

Een kast van een vent.

Die kast past bijna niet door de deur.

[O]

[B]

[B]

Let op: spreekwoorden zijn ook metaforen!

Personificatie

Bij een personificatie geef je een voorwerp, plant, dier of abstract begrip (liefde, verdriet) menselijke eigenschappen.

Het leven lacht me toe.

De zon doet zijn best tevoorschijn te komen.

Woordenschat H3

Zij is het vijfde wiel aan de wagen

Waarom beeldspraak?

We gebruiken beeldspraak om een taal levendiger te maken.

Veel beeldspraak is gebaseerd op een overeenkomst tussen twee dingen (object en beeld).

MAAR: beeldspraak kan ook een ander verband tussen object en beeld beschrijven...

Beeldspraak

• metonymie 

Metonymie

1. Een deel i.p.v. het geheel
2. Geheel i.p.v. een deel 
3. Producent i.p.v. het product
4. Eigenschap i.p.v. de persoon
5. Materiaal i.p.v. het voorwerp
6. Voorwerp i.p.v. de inhoud
7. Aardrijkskundige naam i.p.v. het product dat er vandaan komt

Metonymie

1. Een deel i.p.v. het geheel
2. Geheel i.p.v. een deel 
3. Producent i.p.v. het product
4. Eigenschap i.p.v. de persoon
5. Materiaal i.p.v. het voorwerp
6. Voorwerp i.p.v. de inhoud
7. Aardrijkskundige naam i.p.v. het product dat er vandaan komt

Je gebruikt metonymie als je niet rechtstreeks zegt wat je bedoelt, maar een woord gebruikt dat daarmee te maken heeft.

deel vs. geheel

Er wordt alleen het deel benoemd, maar het geheel wordt bedoeld.

Er staan vijf koppen om de hoek.

We nemen hier geen kortharigen aan.

In het middenveld staan 3 linksbenigen. 

geheel vs. deel 

Je noemt het geheel, maar je bedoelt een deel (één of meer personen) daarvan.

Nederland is wereldkampioen geworden.

De garage heeft de auto gerepareerd.

Achates won gisteren van Vitesse.

producent vs. product

Je noemt in plaats van het product degene die het gemaakt heeft.

Ik heb nieuwe Nikes gekocht.

Ik heb een nieuwe Samsung.

Een Van Gogh is onbetaalbaar voor normale mensen.

eigenschap vs. persoon

Je benoemt de eigenschap van een persoon, in plaats van de persoon.

De lachebek kwam vandaag weer vrolijk binnen.

Mijn zus kwam thuis met een blonde.

materiaal vs. voorwerp 

Je noemt het materiaal waarvan het gemaakt is, in plaats van het voorwerp.

Hij trapte het leer tussen de touwen.

Ze gooide gauw het papier door het klaslokaal. 

We lagen al vroeg onder de wol.

voorwerp vs. inhoud

Je noemt het voorwerp, in plaats van de inhoud ervan.

Doe mij nog een glaasje!

Heb jij dat blikje leeggedronken?

aardrijkskundige naam vs. product

Je noemt de aardrijkskundige naam van een product, in plaats van het product zelf. Vaak is dit waar het product gemaakt is.

Ik lust wel een Bordeaux.

Zij drinkt alleen maar Spa.

Toegift

Arjen Lubach over beeldspraak

Oefenwebsites

https://www.cambiumned.nl/oefeningen/oefening-1-beeldspraak/

https://www.cambiumned.nl/oefeningen/oefening-beeldspraak/

https://extraned.nl/index.php/oefening-beeldspraak/