1.1 Inleiding in de biologie

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Begin taak

Bedenk (samen) en noteer je antwoord op de volgende vragen:

Wat is biologie voor vak?

Wat is het verschil tussen levensloop en levenscyclus?

Biologie

 Welk plaatje geeft een levenscyclus weer en welk plaatje een levensloop?

Bij welk plaatje gaat het over een individu en bij welk plaatje over de soort?

LEVENSLOOP

Ontstaan

Groei en ontwikkeling

Voortplanting

Dood gaan

(INDIVIDU)

LEVENSCYCLUS

Ontstaan

Groei en ontwikkeling

Voortplanting

Nieuwe generatie ontstaat

etc.

(SOORT)

Leerdoelen BS 1

o Je kunt beschrijven wat biologie is en uitleggen op welke gebieden biologie een rol speelt.

o Je kunt de levensloop en levenscyclus van organismen beschrijven.

o Je kunt de organisatieniveaus van de biologie benoemen en uitleggen dat op elk hoger organisatieniveau emergente eigenschappen ontstaan.

De organisatieniveaus in de biologie

(kleiner dan een organisme)

Molecuul

Celorganel

Cel

Weefsel

Orgaan

Orgaanstelsel

Organisme

De organisatieniveaus in de biologie

(groter dan een organisme)

Organisme (soort)

Populatie

Levensgemeenschap

Ecosysteem

Biosfeer

Lees de eerste paragraaf van BS1 en let op de volgende begrippen:

• organismen
• levensverschijnselen
• stofwisseling
• enzymen
• katalyseren
• dood
• levenloos

organisme

levensverschijnselen

stofwisseling

enzymen

dood

levenloos

verschijnselen die laten zien dat je leeft

levende wezens

dingen die nooit geleefd hebben

versnelt een chemische reactie

alle chemische reacties in een organisme

organisme dat geen levensverschijnselen meer vertoond

Welke levensverschijnselen ken je?

levensverschijnselen/levenskenmerken

Emergente eigenschap

Waarom kan een spier (orgaan) niet lopen?

Denk aan de organisatieniveau's.

Een emergente eigenschap is een eigenschap die op een hoger organisatieniveau ontstaat.

antwoord

Een spier kan samentrekken. Een spier (orgaan) kan niet lopen. Lopen is een emergente eigenschap van een organisme (het is een nieuwe eigenschap, ontstaan op een hoger organisatieniveau)

Conceptcheck

Waarom is geboortepercentage een emergente eigenschap van het organisatieniveau populatie?

antwoord

Een individu (organisme) kan zich voortplanten. Voortplanten is een emergente eigenschap op het nieveau organisme.

Een populatie (=hoger organisatieniveau) is een groep individuen van dezelfde soort in een bepaald gebied die samen een voortplantingsgemeenschap vormen. Het geboortepercentage is dus een emergente eigenschap van een populatie (het is een nieuwe eigenschap,ontstaan op een hoger organisatieniveau - namelijk het percentage van alle geboortes van de groep)

Wat is een ander voorbeeld van een emergente eigenschap van populaties?

1. sociale interactie
2. lopen
3. voedsel zoeken
4. vliegen

Levenscyclus en levensloop
(weet je het nog vd brugklas?)

huiswerk

Opdrachten van bs 1

Opdracht 1 ™ 6