H2.3 - Les 5 & 6: Rijnreis

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1,2

De Rijnreis

Lesdoel

Aan het einde van deze les weet/kun je:

• een rivier omschrijven met de begrippen stroomgebied, waterscheiding, rivierverloop,rivierdelta, verval en verhang.
  
• rivieren onderverdelen in regenrivieren, gletsjerrivieren en gemengde rivieren.
• Het verschil tussen erosie en verwering uitleggen

Exogene Krachten

•  Verwering
• Erosie 

• Sedimentatie

Verwering =

Het uiteenvallen/afbrokkelen van gesteente onder invloed van weer, zon en plantengroei 

Twee soorten verwering

1. mechanische verwering

2. chemische verwering

Verwering

Mechanische verwering

Chemische verwering

verwering waarbij gesteente verbrokkelt zonder dat de samenstelling verandert

Het oplossen van gesteente door de inwerking van water, zuren en zuurstof.

1

Gesteente valt uit elkaar zonder dat de samenstelling verandert.

2

Gesteente valt uit elkaar doordat de samenstelling verandert.

Chemische verwering in de stad

Chemische verwering in de bergen

Chemische verwering

Chemische verwering

-Mechanische verwering

-Vorstverwering (spleetvorst)

-Biologische verwering

Verwering

         Mechanische verwering                            Chemische verwering

Vorstverwering

Biologische verwering

Verwering door temperatuurverschillen

Erosie & sedimentatie

Afbraak van het landschap gebeurt door verwering en erosie.

• Erosie: het uitschuren en afschuren van hard gesteente door met verweringsmateriaal geladen water, ijs of wind.

Het weer opbouwen van het landschap wordt gedaan door sedimentatie.

• Sedimentatie: Afzetting van materiaal dat is meegenomen door water, wind of ijs.
  

Soorten rivieren

Rivieren kun je onderverdelen in:

• regenrivieren: krijgt zijn water van regenwater
• gletsjerrivieren: krijgt zijn water van gesmolten gletsjerijs
• gemengde rivieren: krijgt zijn water van allebei

Rivieren

Het gebied waaruit een rivier (plus zijrivieren) het overtollige water afvoert noem je het stroomgebied.

Een grens tussen twee stroomgebieden noem je een waterscheiding.

Rivieren

Er zijn oceanische rivieren die uitmonden in een zee of oceaan.

Er zijn ook continentale rivieren die in een meer of een moeras eindigen.

Meanders

Bovenloop:

Dit deel ligt meestal het verst van de kust af.

Veel rivieren hebben hun bron in een hooggelegen gebied.

Daarom is het verval in de bovenloop het grootst.

Het water stroomt daar ook het snelst.

Door de grote stroomsnelheid worden grind en soms grote keien meegevoerd.

Middenloop:

Al het grind dat in de bovenloop is meegevoerd, blijft hier achter. Dat noem je sedimentatie.

Benedenloop:

Voordat een rivier in een zee of in een groot meer uitmondt,

zie je dat de rivier allemaal aftakkingen krijgt.

Je noemt dat de rivierdelta.

In de stroom naar beneden zitten alleen nog kleine grindkorrels of zand.

a Hoe meanders ontstaan, zie je in figuur 1. De tekeningen staan alleen niet in de goede volgorde. Wat is de juiste volgorde van de tekeningen?

  a 1-2-3-4

  b 2-3-4-1

  c 3-1-4-2

  d 4-2-3-1

 b Beschrijf hoe meanders ontstaan. Gebruik in je antwoord de begrippen sedimentatie en erosie.

Verhang

• Het verval van een rivier is het hoogteverschil tussen twee punten in een rivier. 
• Als je het verval per kilometer uitrekent, spreek je van het verhang.

Bovenloop:

Dit deel ligt meestal het verst van de kust af.

Veel rivieren hebben hun bron in een hooggelegen gebied.

Daarom is het verval in de bovenloop het grootst.

Het water stroomt daar ook het snelst.

Door de grote stroomsnelheid worden grind en soms grote keien meegevoerd.

Middenloop:

Al het grind dat in de bovenloop is meegevoerd, blijft hier achter. Dat noem je sedimentatie.

Benedenloop:

Voordat een rivier in een zee of in een groot meer uitmondt,

zie je dat de rivier allemaal aftakkingen krijgt.

Je noemt dat de rivierdelta.

In de stroom naar beneden zitten alleen nog kleine grindkorrels of zand.

Debietverloop Rijn en Maas

Gemengde rivier (2 pieken) 

Regen rivier ( 1 piek in de wintermaanden)

De Rijnreis

Bovenloop:

Dit deel ligt meestal het verst van de kust af.

Veel rivieren hebben hun bron in een hooggelegen gebied.

Daarom is het verval in de bovenloop het grootst.

Het water stroomt daar ook het snelst.

Door de grote stroomsnelheid worden grind en soms grote keien meegevoerd.

Middenloop:

Al het grind dat in de bovenloop is meegevoerd, blijft hier achter. Dat noem je sedimentatie.

Benedenloop:

Voordat een rivier in een zee of in een groot meer uitmondt,

zie je dat de rivier allemaal aftakkingen krijgt.

Je noemt dat de rivierdelta.

In de stroom naar beneden zitten alleen nog kleine grindkorrels of zand.

Wat voor soort rivier is de Rijn in Zwitserland?

1. Regenrivier
2. Gletsjerrivier
3. Gemengde rivier

Wat voor soort rivier is de Rijn in Nederland?

1. Regenrivier
2. Gletsjerrivier
3. Gemengde/oceanische rivier

Hoe worden de bochten in een rivier genoemd?

1. Meanders
2. Krommingen

Uit welke onderdelen bestaat een rivierloop?

1. Bovenloop
2. Middenloop
3. Wateruitloop
4. Benedenloop

Meanders veranderen door erosie en sedimentatie.
Wat klopt?

1. De binnenbocht slibt dicht, de buitenbocht wordt steeds ruimer.
2. De buitenbocht slibt dicht, de binnenbocht wordt steeds ruimer.

Met jou groepje aan de slag !

• Maak groepjes van max. 2
• Maak de poster en volg de stappen in de wikiwijs (https://maken.wikiwijs.nl/76340#!page-1936844)
• 3 lessen voordeze poster, het wordt beoordeeld voor een cijfer.

Belangrijk ! verdeel de taken binnen het groepje (democratisch): 

1. Informatie zoeken. 
2. Informatie verwerken (eigen woorden)
3. Poster tekenen/opmaken.
4. Leerdoelen per stap beantwoorden.