Leesvaardigheid 2 (blokkuur)

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Vandaag in de les

Nieuwsquiz

Gaan we verder met leesvaardigheid en leesstrategieën.

onderwerp:

oriënterend lezen

je bekijkt:

Datgene waar de tekst over gaat in één of een paar woorden.

Nooit een zin!

de titel, de tussenkopjes, illustraties, anders gedrukte woorden en je leest de eerste alinea

Indeling tekst:

deelonderwerpen

in het middenstuk:

onderwerp van een tekst: film

Inleiding, middenstuk en slot

de verschillende aspecten (kanten, delen) van het onderwerp.

deelonderwerpen:

actiefilms, griezelfilms, sciencefiction film

Inleiding

Elke 'goede' tekst begint met een inleiding, ook wel lead genoemd. Hierin wordt duidelijk wat het onderwerp van de tekst is. Een inleiding van een tekst is een aandachtstrekker. De lezer wordt hierdoor nieuwsgierig gemaakt naar de rest van de tekst.

Middenstuk

Hierin wordt het onderwerp van verschillende kanten bekeken. Je leest over verschillende aspecten van het onderwerp; ook wel deelonderwerpen genoemd. Deelonderwerpen zijn er om de tekst snel te begrijpen.

Het slot

Het laatste deel van een tekst wordt het slot genoemd. Het slot herhaalt meestal het belangrijkste uit de tekst. Door het slot wordt het verhaal mooi rond.

Let op: bij nieuwsberichten is er vaak geen slot. In zo'n tekst vindt je de belangrijkste informatie in het eerste deel van de tekst. De rest van de tekst geeft extra informatie. 

Opdracht

http://nederlandsindeonderbouw.weebly.com/uploads/1/3/8/0/13804264/iphonetienvingerblind.pdf

http://nederlandsindeonderbouw.weebly.com/uploads/1/3/8/0/13804264/vragen_tekst1.pdf

globaal lezen:

tussenkopjes:

Je leest de eerste en laatste zin van elke alinea.

Je kunt dan de deelonderwerpen bepalen van de alinea's. 

Soms bestaat een deelonderwerp uit één alinea. Soms gaan meer alinea's over hetzelfde deelonderwerp. Vaak zet de schrijver dan een tussenkopje boven die alinea's.

zoekend lezen:

Waar let je op:

 

Als je alleen iets wilt opzoeken in de tekst, kun je ook zoekend lezen. 

• tussenkopjes 
• anders gedrukte woorden (vet, cursief, onderstreept)
• opvallende tekens (bolletjes, nummers, sterretjes). 

Inleiding:

 

In de inleiding wordt duidelijk gemaakt waar de tekst over gaat. Vaak gebeurt dat met 

• een voorbeeld, een (grappig) verhaaltje (anekdote) of 
• een bijzondere situatie.       
• Daarmee wordt de lezer nieuwsgierig naar de rest van de tekst.

Slot:

Wat vind je daar?

 

• een conclusie of 
• een korte samenvatting. 
• Er wordt ook wel naar de toekomst gekeken of
• er wordt aangesloten bij de inleiding, zodat het verhaal mooi ‘rond’ is.  

Bij nieuwsberichten ontbreekt vaak het slot. In deze berichten staat het belangrijkste altijd in het begin van de tekst. 

Hoofdgedachte

 

• Hoofdgedachte: is één volledige zin, die samenvat wat in de tekst over het
  onderwerp gezegd wordt.  

• Je vindt de hoofdgedachte vaak in de inleiding of het slot. 

• Soms moet je die zelf formuleren.

 

Precies lezen:

 

• Om de hoofdgedachte van de tekst te bepalen, moet je de tekst precies lezen. 

• Je leest de tekst van het begin tot het eind heel nauwkeurig.

 

Chronologisch verband

De gebeurtenissen worden in de juiste tijdsvolgorde verteld 

 

 

Signaalwoorden

Vroeger, later, nu, eerst, daarna, toen, vervolgens, voordat, nadat, tenslotte, in 1980..

We begonnen met een handjevol mensen. Daarna meldden zich een aantal vrijwilligers. Nu is ons gebouw al te klein

Tegenstellend verband

Er wordt iets gezegd en daarna wordt het tegenovergestelde beweerd.   

 

Signaalwoorden

maar, daarentegen, echter, integendeel, enerzijds … anderzijds, daar staat tegenover

Evert is een ontzettend avontuurlijke vent. Zijn vriend daarentegen is een enorme huismus die er geen behoefte aan heeft bijzondere dingen te beleven.

Opsommend verband

Na een uitspraak of bewering worden verschillende dingen achter elkaar opgenoemd.    

 

Signaalwoorden

ook, verder, bovendien, nog, daarnaast, niet alleen … maar ook, ten eerste … ten tweede

Mijn vrije tijd gebruik ik voor leuke dingen. In de eerste plaats sport ik graag. Verder houd ik van televisiekijken. Ook vind ik het heerlijk om een spannend boek te lezen.

Toelichtend verband

Iemand doet een uitspraak en legt die uit of licht die toe. Vaak gebruikt hij bij de uitleg of de toelichting een voorbeeld. 

Signaalwoorden

dat wil zeggen, zo, met andere woorden, bijvoorbeeld, ter toelichting, neem nou, denk aan, zoals.

Het lijkt me niet verstandig die cd nieuw te kopen. Je zou bijvoorbeeld eens op Marktplaats kunnen kijken, waar veel cd’s voor lage prijzen worden aangeboden.

Tegenstellend 

verband

Chronologisch 

verband

Toelichtend

verband

Opsommend  

verband

Daarentegen

Vervolgens

Neem nou

Vroeger

Zoals

Ten slotte

Echter

Bovendien

Oriënterend lezen

Globaal

lezen

Zoekend 

lezen

Precies

lezen

Je leest de eerste en laatste zinnen van elke alinea.

Je kunt de hoofdgedachte bepalen.

Je leest de eerste 

alinea.

Je let op opvallende tekens en tussenkopjes

Je kunt het onderwerp bepalen.

Je wilt de vertrektijd van de trein weten 

Je leest de tekst heel aandachtig van het begin tot het eind.

Je kunt de deelonderwerpen bepalen.

Wat vind je nog lastig?

Opdracht

Nederlands op niveau

Bladzijde 35 en 36.

Opdracht 1 & 2.

Over tien minuten bespreken.

Huiswerk

In de zon liggen.

Goed insmeren.

Voldoende water drinken.

Tot morgen!