Thema 7 Opslag, uitscheiding en bescherming

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Herhalingsles

Thema 7  

examentrainer opdrachten en oefentoets opdrachten

blz 162: handboek

Lesopbouw

    Lesopbouw

1. Terugblik            5 min
2. Herhaling/         10 min  
3. Aan de slag       20 min
4. Afsluiting           5 min

Thema 7

Opslag, uitscheiding

en bescherming

Bs 1 Een constant inwendig milieu

Bs 2 De lever

Bs 3 De nieren

Bs 4 De huid en het onderhuidse bindweefsel

Bs 5 Afweer

bs 6 transplantaties en bloedtransfusies

Thema 7

Opslag, uitscheiding

en bescherming

Bs 1 Een constant inwendig milieu

Bs 2 De lever

Bs 3 De nieren

Bs 4 De huid en het onderhuidse bindweefsel

Bs 5 Afweer

Inwendig milieu:

= bloedplasma &                             weefselvloeistof

= opgenomen in de                         bloedsomloop

Uitwendig milieu:

• buiten je lichaam
• lucht in je longen
• inhoud darmkanaal
  

Omgeving om je heen

Hoe houdt je lichaam het inwendige milieu constant, gelijk?

Door stoffen:

• op te nemen / opname
• door stoffen uit te scheiden/ uitscheiding
• door stoffen op te slaan / 

Opname:

• Inademen
• Eten
• Drinken

Opname naar de bloedsomloop om in 

het inwendig milieu 

te komen.

Uitscheiding:

• Uitademen
• Plassen
• Gal

Poepen is geen uitscheiding, want dat zijn de onverteerde voedselresten die nooit opgenomen zijn in het bloed.

Thema 7

Opslag, uitscheiding

en bescherming

Bs 1 Een constant inwendig milieu

Bs 2 De lever

Bs 3 De nieren

Bs 4 De huid en het onderhuidse bindweefsel

Bs 5 Afweer

Thema 7

Opslag, uitscheiding

en bescherming

Bs 1 Een constant inwendig milieu

Bs 2 De lever

Bs 3 De nieren

Bs 4 De huid en het onderhuidse bindweefsel

Bs 5 Afweer

Belangrijke bloedvaten:

Leverslagader: 

tussen aorta en lever

Leverader: 

tussen lever en holle ader

Poortader: 

tussen darmen en lever

Functies van de lever:

• Constant houden van het glucosegehalte in het bloed
• Productie van fibrinogeen (bloedstolling)
• Productie van gal
• Afbraak van overschot eiwitten (ureum is de afvalstof)
• Afbraak van dode rode bloedcellen 

                                 (galkleurstoffen is het afbraakproduct)

• Ontgifting van bloed (o.a. alcohol, drugs, medicijnen)
  

Hepatitis : lever kan ontstoken raken

• Virus
• Besmetting via bloed, sperma of vaginavocht
• Kan leverkanker of levercirrose veroorzaken.
  

Thema 7

Opslag, uitscheiding

en bescherming

Bs 1 Een constant inwendig milieu

Bs 2 De lever

Bs 3 De nieren

Bs 4 De huid en het onderhuidse bindweefsel

Bs 5 Afweer

De nieren en de urinewegen

Nieren: maken urine

• Eerst gaat het bloedplasma in buisjes = voorurine

• Dan halen de nieren de nuttige stoffen en een deel van het water weer uit de voorurine. Deze stoffen gaan terug naar de bloedvaten. 
• Dat wat overblijft is urine, hierin zitten de afvalstoffen die via de urineleider en blaas uitgeplast worden.

Nierschors en niermerg

Functie uitscheiding van:

• overtollig water
• overtollige zouten
• afvalstoffen
• schadelijke stoffen

Dus: de nieren voeren een aantal stoffen af die het lichaam niet meer nodig heeft

Nierschors en niermerg 

 

Functie uitscheiding van: 

overtollig water 

overtollige zouten 

afvalstoffen 

schadelijke stoffen 

Dus: de nieren voeren een aantal stoffen af die het lichaam niet meer nodig heeft. Zoals te veel water, te veel zout, afvalstoffen en schadelijke stoffen.

Nierschors en niermerg

Functie uitscheiding van:

• overtollig water
• overtollige zouten
• afvalstoffen
• schadelijke stoffen

Dus: de nieren voeren een aantal stoffen af die het lichaam niet meer nodig heeft

Nierbekken

Functie:

• verzamelen van urine

Hierna gaat de urine naar urineleiders, dan naar de urineblaas en tenslotte wordt de urineblaas leeggemaakt via de urinebuis.

Thema 7

Opslag, uitscheiding

en bescherming

Bs 1 Een constant inwendig milieu

Bs 2 De lever

Bs 3 De nieren

Bs 4 De huid en het onderhuidse bindweefsel

Bs 5 Afweer

Hoornlaag

Kiemlaag

Opperhuid

De huid bestaat uit 3 lagen:

1. Opperhuid
   
2. Lederhuid
3. Onderhuids bindweefsel
   

Opperhuid

• Hoornlaag = dode cellen
• Eelt = extra dikke hoornlaag
  
• Kiemlaag = levende cellen

Lederhuid

• Bloedvaten
• Haarspiertjes
• Zweetklieren
• Zintuigen
• Uitlopers van zenuwcellen
  

Onderhuids bindweefsel:

• Vetcellen

Warmbloedig

Constante lichaamstemperatuur

Mens = + 37 gr Celcius

Koudbloedig

Omgevingstemperatuur 

= lichaamstemperatuur

Buiten het lichaam 10 graden 

= dier ook 10 graden Celcius

Lichaamstemperatuur wisselt

met omgevingstemperatuur

Thema 7

Opslag, uitscheiding

en bescherming

Bs 1 Een constant inwendig milieu

Bs 2 De lever

Bs 3 De nieren

Bs 4 De huid en het onderhuidse bindweefsel

Bs 5 Afweer

Ziekteverwekkers:  

     Bv. virussen - bacteriën - schimmels - dieren

Antigenen = lichaamsvreemde stoffen

     Zijn stoffen die niet in je lichaam thuis horen.

Infectie = als een ziekteverwekker je lichaam binnendringt.

Afweer = de verdediging tegen ziekteverwekkers 

Immuun = je lichaam kan een ziekteverwekker snel uitschakelen waardoor je niet ziek wordt.

tegen een infectie:

• Opperhuid/hoornlaag
• Talg
• Maagsap
  

van een infectie:

• Koorts
• Medicijnen bv. antibiotica
• Witte bloedcellen
• Antistoffen
  

Bescherming

Bestrijden

Actieve immuniteit:

hiervoor moet lichaam zelf werken, je lichaam maakt zelf antistoffen.

Passieve immuniteit:

hiervoor hoeft je lichaam zelf niets te doen, je krijgt de antistoffen ingespoten.

Kunstmatige immuniteit:

je bent niet ziek geweest, maar je hebt een vaccinatie gehad.

Natuurlijke immuniteit:

je bent ziek geweest.

Vaccinatie = inenting tegen ziekten.

Je krijgt dan een stof ingespoten die je lichaam wel antistoffen laat maken, maar je niet ziek maakt.

Bloedtransfusies

• Meestal eigen bloedgroep
• Noodgevallen > andere bloedgroep

Bloedgroepen

- Bloedgroep A

- Bloedgroep B

- Bloedgroep AB

- Bloedgroep 0

- Antistoffen

- Antigenen

ga aan de slag

Maak de examentrainer opdrachten

opdracht: 1 t/m 5 op blz 162 

ben je klaar? Begin aan de opdrachten van de oefentoets in tweetallen